Εχουν περάσει πάνω από εικοσιτέσσερις ώρες από τον αποκλεισμό της Εθνικής Αγγλίας και δυσκολεύομαι ακόμα να πιστέψω αυτό που έγινε. Οι Αγγλοι μπορεί να μην είχαν ομάδα για να κερδίσουν το Euro, καθώς κάμποσοι από τους παίκτες τους δεν ήταν στην καλύτερή τους κατάσταση, αλλά μου φαίνονταν αδύνατο να αποκλειστούν από την Ισλανδία, που όπως είπε ο Λίνεκερ «έχει περισσότερα ηφαίστεια από ποδοσφαιριστές». Ομολογώ ότι αναζητώ την εξήγηση στη μεταφυσική και όλο και περισσότερο πείθομαι πως τη μεγάλη ζημιά στους Αγγλους την έχει κάνει μια ταινία, που από τότε που βγήκε έχει κάνει (ακόμα) πιο δύσκολη την ζωή κάθε Αγγλου ομοσπονδιακού προπονητή. Όποιος δεν έχει δει το αριστούργημα που λέγεται «Μάικ Μπάσετ, ένας Αγγλος μάνατζερ» ίσως με καταλάβει.
Ένα αριστούργημα
Εχω ξαναγράψει για δαύτη - τη θεωρώ αριστούργημα. Είναι παραγωγής του 2001 και δε βγήκε ποτέ στις ελληνικές αίθουσες διότι (κακώς) κρίθηκε από τους διανομείς ότι δε θα έβρισκε κοινό. Με την τρέλα που δέρνει τους Ελληνες για τους Αγγλους είναι βέβαιο ότι θα υπήρχαν αρκετοί που θα την έβλεπαν. Πολλοί θα έκλαιγαν από τα γέλια και πολλοί άλλοι που θα την έπαιρναν στα σοβαρά θα προβληματιζόντουσαν για το παρών και το μέλλον του αγγλικού ποδοσφαίρου. Κάποιοι λίγοι ίσως έβαζαν και τα κλάματα.
Το «Μάικ Μπάσετ, ένας Αγγλος μάνατζερ» μπορείτε να το βρείτε σε όλα τα βίντεο κλαμπ: κυκλοφορεί χρόνια τώρα σε dvd. Πρέπει να πω ότι μοιάζει με ντοκιμαντέρ και ότι ο σκηνοθέτης της Στιβ Μπάιρον έχει κάνει μια σπουδαία δουλειά. Τέλειος είναι φυσικά και ο πρωταγωνιστής της, ο κύριος Ρίκι Τόμλινσον, ένας καταπληκτικός θεατρικός ηθοποιός από αυτούς που μόνο το νησί βγάζει. Η ταινία έκανε μεγάλη επιτυχία καθώς κυλούσαν τα χρόνια κι αθροίζονταν οι αποτυχίες των Λιονταριών – το 2005 έγινε και τηλεοπτική σειρά. Κόπηκε γρήγορα.
Υπόθεση καθαρά εγγλέζικη
Η υπόθεση. Υποτίθεται ότι το 2001 κατά τη διάρκεια των προκριματικών του παγκοσμίου κυπέλλου η Εθνική Αγγλίας τα κάνει θάλασσα. Το F.A προβληματισμένο προσλαμβάνει στη θέση του ομοσπονδιακού τον ανερχόμενο Μάικ Μπάσετ, που μόλις έχει κατακτήσει το κύπελλο Αγγλίας με τη Νόριτς. Ο Μπάσετ δεν είναι μια προπονητική ιδιοφυία - είναι ένας συμπαθητικός κυριούλης που καλά καλά δε μοιάζει με βρετανό. Είναι κοντόχοντρος, μελαχρινός, φοράει γυαλιά, λέει κοινοτυπίες με στόμφο και δεν έχει παρελθόν μεγάλου ποδοσφαιριστή. Η πρόσληψή του δε δημιουργεί ενθουσιασμούς.
Στο ξεκίνημα της ταινίας ο Μπάσετ προσπαθεί να συνεννοηθεί με τους γέρους της αγγλικής ομοσπονδίας –δύσκολο. Για να μην τους σκοτίζει και να μην τον ταλαιπωρούν του ζητάνε να τους γράφει εκθέσεις για τα προβλήματα της Εθνικής και να τις ρίχνει κάτω από την πόρτα του γραφείου του προέδρου, που είναι μονίμως κλειστό. Σε χρόνο ρεκόρ μαζεύονται τόσοι πολλοί φάκελοι, που η πόρτα φρακάρει κι ο πρόεδρος δεν μπορεί να μπει μέσα. Δραματική είναι και η γνωριμία του με τους άγγλους διεθνείς. Στην ταινία οι παίκτες αυτοί ανήκουν σε τέσσερις κατηγορίες: είναι α) αλκοολικοί και βιτσιόζοι, β) κουτοί και εντελώς άτεχνοι, γ) ωραιοπαθείς και υπερφίαλοι και δ) όλα τα προηγούμενα. Κυρίως δεν ενδιαφέρονται καθόλου για το ποδόσφαιρο. Οι κλήσεις στην Εθνική είναι μια ευκαιρία για να δείξουν τα καινούργια τους αυτοκίνητα ο ένας στον άλλο ή για να το σκάσουν από το ξενοδοχείο και να πάνε να τα πιούν. Οι σεναριογράφοι της ταινίας, ο Τζον Σμιθ και ο Ρομπ Σπρακλινγκ, ισχυρίζονται ότι βάσισαν τους χαρακτήρες σε πραγματικούς παίκτες: κυρίως στον Γκασκόιν, στον Μπέκαμ, στον Ράιτ και στον Βίνι Τζόουνς.
Ξεκίνημα με τον χειρότερο τρόπο
Ο Μπάσετ δεν απογοητεύεται, μολονότι καταλαβαίνει ότι έχει μπλέξει με υπερτιμημένους τσαρλατάνους, κι αρχίζει να εφαρμόζει κάποιες επιστημονικές μεθόδους προπόνησης ώστε να τους βοηθήσει να μάθουν τα βασικά, δηλαδή κοντρόλ, πάσα, σουτ, κεφαλιά κτλ. Δυστυχώς το ξεκίνημά του δεν είναι το καλύτερο: η Αγγλία χάνει τα δύο πρώτα παιγνίδια στα προκριματικά του μουντιάλ κι ο ίδιος την ησυχία του! Τα ταμπλόιντς τον κάνουν βασικό τους στόχο. Δέχεται μια βίαια επίθεση για τις μεθόδους του και για να δείξει ότι είναι νεωτεριστής αποφασίζει να αλλάξει το κλασσικό 4-4-2 και να υιοθετήσει ένα σύστημα που ο ίδιος αποκαλεί «χριστουγεννιάτικο δέντρο» στην γλώσσα του ποδοσφαίρου: πρόκειται για ένα ευμετάβλητο 4-3-2-1 που οι παίκτες δεν καταλαβαίνουν. Η χώρα σκανδαλίζεται. Ένα ακόμα άτυχο αποτέλεσμα γίνεται αιτία για να αρχίσει να δυσκολεύει η ζωή της ίδιας του της οικογένειας: το σπίτι του λιθοβολείται από εξαγριωμένους περαστικούς και οι συμμαθητές του γιού του στο σχολείο τον προπηλακίζουν και του κόβουν το αυτί απειλώντας τον ότι, αν δεν πείσει τον πατέρα του να παραιτηθεί, θα του βγάλουν και το μάτι.
Ο Μπάσετ είναι όμως σκληρό καρύδι. Στο κρίσιμο ματς η Αγγλία του πρέπει να κερδίσει τη Σλοβενία για να προκριθεί στο μουντιάλ καθώς οι Τούρκοι που διεκδικούν τη θέση της παίζουν ένα εύκολο σχετικά παιγνίδι με το Λουξεμβούργο. Οι Αγγλοι –ώ τι έκπληξη - δεν τα καταφέρνουν. Χάνουν μάλιστα και πέναλτι – μαϊμού που τους έδωσε ο διαιτητής. Ενώ το γήπεδο θέλει να λυντσάρει τον ήρωα μας, γίνεται γνωστό ότι το Λουξεμβούργο κέρδισε την Τουρκία κάνοντας τη μεγαλύτερη έκπληξη των προκριματικών! Τότε ακούγεται από τον Μπάσετ αυτό που έμελε να γίνει η αγαπημένη μου ποδοσφαιρική εξήγηση για όλα: «το ποδόσφαιρο του Λουξεμβούργου έχει κάνει τεράστια πρόοδο».
Δεν θέλω να σας πω τι γίνεται στη συνέχεια – όσοι δεν την έχετε δει να τη δείτε. Περιορίζομαι να επισημάνω ότι στην ταινία υπάρχει μια πραγματική συνέντευξη του Πελέ τον οποίο οι Βρετανοί δημοσιογράφοι ρωτούν ποιόν θεωρεί φαβορί για την κατάκτηση του μουντιάλ. Ο Βραζιλιάνος ξεκινά με τους βασικούς πρωταγωνιστές (Βραζιλία, Γερμανία, Αργεντινή, Ιταλία), συνεχίζει εκθειάζοντας την Γαλλία, την Ολλανδία, την Κολομβία, την Πορτογαλία, την Ουρουγουάη και την Ισπανία και στη συνέχεια αναφέρει μια σειρά από χώρες της Αφρικής και της Ασίας ως πιθανές εκπλήξεις. Όταν οι Αγγλοι δημοσιογράφοι τον ρωτάνε αν έχουν πιθανότητες τα Λιοντάρια ο Βραζιλιάνος ξεκαρδίζεται στα γέλια περίπου όπως στη διαφήμιση της MasterCard!
Οι δυο εξηγήσεις
Βλέποντας τον αγώνα της Τρίτης ανάμεσα στην Αγγλία και την Ισλανδία θυμόμουν την ταινία και γελούσα μόνος μου. Για να είμαι ειλικρινής περίμενα να ισοφαρίσει η Αγγλία, έστω κατά τύχη, αλλά η πραγματικότητα έχει ξεπεράσει τους σεναριογράφους του Μπάσετ. Πιστεύω πως η ζημιά που έχει κάνει η ταινία στους Αγγλους είναι χωρίς προηγούμενο: κάθε φορά πριν ξεκινήσει μια μεγάλη διοργάνωση, η ταινία παίζεται παντού κι όλοι γελούν περιμένοντας ο όποιος προπονητής της Αγγλίας να γίνει Μπάσετ. Η αρνητικότητα που συγκεντρώνεται είναι χωρίς προηγούμενο και τα «λιοντάρια» γίνονται «γατάκια». Θεωρώ ότι αυτή η εξήγηση είναι η πιο σωστή: η άλλη είναι ότι απλά έχουν ένα σωρό υπερτιμημένους παίκτες με κακή νοοτροπία και ότι αντί να δουν το πρόβλημα τα ρίχνουν πάντα στον εκάστοτε προπονητή. Αλλά αυτό το δεύτερο δεν μ αρέσει γιατί τραυματίζει το μεγαλείο της Πρέμιερ λιγκ. Οπότε ας τα ρίξουμε όλα στο Μπάσετ, ελπίζοντας να τον δούμε κάποια στιγμή στον πάγκο.
