Τα πολλά γκολ που είχαμε και χθες βράδυ στο Τσάμπιονς λιγκ μου θύμισαν την ερώτηση που μου είχε κάνει ένας φίλος πριν λίγες μέρες. «Γιατί», με ρώτησε, «ενώ είδαμε στα παιχνίδια του Τσάμπιονς λιγκ ομάδες να δέχονται όλες γκολ και να παίζουν όλες για να κερδίσουν  πετυχαίνοντας απλά ένα γκολ παραπάνω, στην Ελλάδα εξακολουθούμε να μιλάμε τόσο πολύ για άμυνα και να θεωρούμε ότι η νίκη του Ολυμπιακού με την Φενέρ πχ με 3-2 είναι χειρότερο αποτέλεσμα από μια νίκη με 1-0 στο αντίστοιχο ματς που θα ήταν σίγουρα λόγος πανηγυριών;» Η ερώτηση έχει ενδιαφέρον.

Σχεδόν πάντα

Έγραφα τις προάλλες ότι αυτό που αποκαλούμε «τακτική» στο ποδόσφαιρο έχει αλλάξει αρκετά και ότι τα παιχνίδια της Ρεάλ Μαδρίτης με την Μάντσεστερ Σίτι και της Άρσεναλ με την Μπάγερ Μονάχου ήταν αρκετά ενδεικτικά. Ένα παιχνίδι που δείχνει την αλλαγή της τακτικής όπως την γνωρίζαμε ήταν και το ματς της Κλαμπ Μπριζ με τον ΠΑΟΚ. Οι Βέλγοι όχι μόνο στόχευσαν την πλευρά του Βιερίνια από την αρχή μέχρι το τέλος του παιχνιδιού, αλλά στο δεύτερο ημίχρονο ο προπονητής τους πέρασε στο ματς και τον Νούσα για να κάνει τη ζωή του αρχηγού του ΠΑΟΚ δυσκολότερη. Οι στοχεύσεις είναι αλήθεια ότι κάνουν πολύ δύσκολη την δουλειά των αμυντικών. Οπως άλλωστε και το build up που οι προπονητές ζητάνε μανιακά: το είδαμε και στο ματς της Φενέρ με τον Ολυμπιακό. Οταν ακόμα και παίκτες όπως ο Σογιουντζού (που έχει περάσει από την Μπουντεσλίγκα και την Πρέμιερ λιγκ) κάνουν λάθη απερίγραπτα καταλαβαίνεις πως αυτό που τους ζητάνε δεν είναι απλό. Κάπως έτσι προκύπτει και η ερώτηση. Αν τα λάθη των αμυντικών είναι κανόνας, γιατί προβληματιζόμαστε για τα λάθη που κάνουν οι άμυνες των ελληνικών ομάδων; Η λογική λέει πως θα ήταν απίθανο να μην υπήρχαν. Το συμπέρασμα όμως αυτό έχει μια ανακρίβεια όπως όλα τα αληθοφανή συμπεράσματα. Άλλο είναι το λάθος (της άμυνας) κι άλλο το λάθος που όλος ο κόσμος περιμένει και που το βλέπει να γίνεται σχεδόν πάντα.

Η διαφορά των δύο

Το λάθος είναι μέσα στο παιγνίδι κι αν μια ομάδα έχει μάθει να ζει με αυτό δεν έχει και μεγάλο πρόβλημα. Αυτή είναι η διαφορά φέτος του ΠΑΟΚ και του Ολυμπιακού π.χ. Και στον ΠΑΟΚ κάποιες μεταγραφές που έχουν να κάνουν με τα στόπερ δεν βγήκαν. Ο Ενκόνγκ πχ έκανε σπουδαία ματς αλλά στο Κύπελλο Εθνών Αφρικής, όχι στον ΠΑΟΚ. Ωστόσο ο ΠΑΟΚ είναι ομάδα που έχει μάθει να μην τρομάζει αν δεχτεί ένα  γκολ και ποτέ αυτό το γεγονός δεν καθορίζει την γενικότερη απόδοση των παικτών του. Συνέπεια αυτής της νοοτροπίας είναι ότι ο ΠΑΟΚ έχει κάνει του κόσμου τις ανατροπές, αλλά έχει σταθεί και αξιοπρεπώς ακόμα και σε ματς που δέχτηκε γκολ νωρίς, όπως πχ σε αυτό με την Κλαμπ Μπριζ. Ο Ολυμπιακός αντιθέτως όταν δεχτεί ένα γκολ, δέχεται σχεδόν πάντα κι ένα δεύτερο, αν και εφόσον υπάρχει χρόνος. Αυτό συμβαίνει γιατί κάθε γκολ που δέχεται προκαλεί ταραχή: λειτουργεί ως απόδειξη πως όσα λέγονται για τα προβληματικά του μετόπισθεν είναι αλήθεια. Δείτε τι έγινε μετά το ματς με την Φενέρ: όποιος μίλησε στις κάμερες εκείνο το βράδυ είπε ότι το πέναλτι του Ρέτσου άλλαξε το ματς. Όχι για να φορτώσει την ευθύνη στον Ρέτσο, αλλά γιατί αυτό είναι αλήθεια. Και μια ενοχλητική αλήθεια την μαρτυράς: δεν θες να την κουβαλάς στο κεφάλι σου.   

Γιατί υπάρχει αυτή η διαφορά αντίδρασης απέναντι στο λάθος; Γιατί ο Ολυμπιακός έχει αλλάξει του κόσμου τους προπονητές σε δυο χρόνια. Η νοοτροπία ότι «ένα λάθος είναι ανεκτό και δεν αποτελεί πρόβλημα διότι θα το διορθώσει η επίθεση» προκύπτει εκεί που υπάρχει βεβαιότητα ότι η μεν επίθεση λειτουργεί, το δε λάθος δεν θα ξανασυμβεί. Στον Ολυμπιακό δεν υπάρχει κάτι από αυτά τα δυο. Τι υπάρχει; Η βεβαιότητα ότι οι παίκτες της επίθεσης είναι σε γενικές γραμμές καλύτεροι από τους παίκτες της άμυνας. Ετσι δημιουργείται η εντύπωση ότι αυτοί που παίζουν πίσω, απλά δυσκολεύουν τους μπροστά. Και κάθε γκολ είναι απόδειξη αυτής της βεβαιότητας. Που απλώς ροκανίζει την όποια σιγουριά της ομάδας.

Κόστος και ρίσκο

Υπάρχει πάντα και στο ποδόσφαιρο και στην ζωή γενικότερα μια σχέση ρίσκου και κόστους. Στα ματς του Τσάμπιονς λιγκ που είδαμε οι ομάδες δέχονταν γκολ γιατί έπαιρναν ένα ρίσκο για να κάνουν πιο παραγωγικό το παιγνίδι τους: η Ντόρτμουντ πχ δέχτηκε στην Μαδρίτη από την Ατλέτικο ένα γκολ ανάλογο με αυτά που δέχτηκε η Φενέρ από τον Ολυμπιακό. Όμως το γκολ αυτό δεν είναι απόδειξη προβληματικότητας της άμυνας: είναι κάτι που μπορεί να συμβεί εξαιτίας του ρίσκου. Το ρίσκο έφερε την βελτίωση της γερμανικής ομάδας στο δεύτερο ημίχρονο. Όπως και Φενέρ έτσι και η Ντόρτμουντ μείωσε στο τέλος διότι είναι ομάδα συνηθισμένη να επιτίθεται ανεβαίνοντας και κρατώντας την μπάλα δηλαδή «τρέχοντας» τον αντίπαλο. Οσα συνέβησαν δεν ήταν αποτέλεσμα μεμονωμένων λαθών, αλλά έχουν να κάνουν με το κόστος του ρίσκου. Στην  περίπτωση του Ολυμπιακού δεν υπάρχει αυτό: υπάρχουν επαναλαμβανόμενες λάθος αποφάσεις. Ο Ρέτσος πχ έχει παραχωρήσει του κόσμου τα πέναλτι. Όχι γιατί το παιγνίδι του επιβάλει να αμύνεται ψηλά ή να κατεβάζει την μπάλα υπό πίεση ή να παίζει ακάλυπτος, αλλά γιατί έχει μια δεδομένη αδυναμία στο πως μαρκάρει. 

Το ματς του Ολυμπιακού με την Φενέρ έμοιαζε και δεν έμοιαζε με αυτά που είδαμε στο Τσάμπιονς λιγκ στα προημιτελικά. Εμοιαζε γιατί τα γκολ του Ολυμπιακού ήρθαν μετά από στοχευμένη και προγραμματισμένη πίεση: τίποτα δεν έγινε τυχαία στις φάσεις που ο Ολυμπιακός σκόραρε. Τα γκολ ωστόσο που ο Ολυμπιακός δέχτηκε ήταν γκολ ευγενικής προσφοράς. Και τα δυο προκύπτουν από μεμονωμένα λάθη. Και η ευγενική προσφορά είναι πρόβλημα. Γιατί είναι και προσφορά και ευγενική. Και την συνηθίζεις.