Τις προάλλες έβλεπα το ντέρμπι του πρωταθλήματος Τουρκίας ανάμεσα στην Γαλατά και στην Φενέρ. Μου αρέσει το πρωτάθλημα των Τούρκων γιατί συμβαίνουν σε αυτό πολλά που με διασκεδάζουν. Εχει μεγάλες ομάδες, τα ματς είναι ανοιχτά, τα γκολ πέφτουν βροχή και οι διαμαρτυρίες είναι στα όρια της υστερίας – είναι χειρότερες ίσως και από αυτές των ελληνικών ομάδων. Βοηθά στην δημιουργία τοξικού κλίματος και η παρουσία του Μουρίνιο που είναι προπονητής της Φενέρ. Πάντοτε έγραφα ότι ο Πορτογάλος πρέπει να ‘ρθει στην Ελλάδα και πως εδώ θα μπορούσε να βρει αντιπάλους για να τσακώνεται με την καρδιά του: μας τον πήραν οι Τούρκοι, αλλά δεν βλέπω να έχει πρόβλημα κι εκεί να δίνει το ακριβοπληρωμένο σόου του – κυρίως μετά τα ματς. Του δίνονται άλλωστε κι αφορμές. Στην Τουρκία οι εντάσεις είναι απερίγραπτες. Πρόσφατα είχαμε αποχώρηση ομάδας από γήπεδο για καταλογισμό πέναλτι: η ουραγός και υποβιβασμένη Αντάνα Ντεμισπόρ έφυγε από το γήπεδο γιατί δόθηκε εναντίον της ένα πέναλτι σε ένα ματς με την Γαλατά που κατηγορείται από τον ανταγωνισμό ότι ελέγχει την διαιτησία. Ωστόσο ομολογώ πως δεν περίμενα να δω στο τουρκικό ντέρμπι τίτλου ξένο διαιτητή: οι Τούρκοι μπορεί να τσακώνονταν μεταξύ τους αλλά δήλωναν περήφανοι για τους διαιτητές τους. Όταν είδα τον γνωστό μας διαιτητή Βίντσιτς στο ματς ομολογώ πως μου φάνηκε τόσο παράταιρο που έβαλα τα γέλια. Η χώρα μας δείχνει το δρόμο.

Μεγαλώνουν οι γκρίνιες

Είναι εντυπωσιακό ότι παρά την παρουσία του VAR οι γκρίνιες για την διαιτησία μεγαλώνουν παντού χρόνο με το χρόνο. Δεν είναι παράξενο διότι η είσοδος του VAR δημιούργησε την  εντύπωση πως θα σταματήσουν τα διαιτητικά λάθη: δεν είναι όμως έτσι ακριβώς.  Ότι έφτασαν και οι Τούρκοι να χρειάζονται ξένους διαιτητές για τα ντέρμπι τους σημαίνει πολλά. Αλλά γκρίνιες υπάρχουν κι εκεί που δεν χρησιμοποιούνται ξένοι διαιτητές – ακόμα και όπου δεν υπάρχει καν μάχη για την κατάκτηση του πρωταθλήματος. Στην Αγγλία πχ η Λίβερπουλ φέτος τρέχει μόνη της. Κι όμως προπονητές όπως ο Ρουντ Φαν ΝίστελΡόι ισχυρίζονται πως το επίπεδο των Αγλλων διαιτητών είναι χειρότερο από ποτέ και μπορεί να έχει και δίκιο! Από τα σπάνια είναι αυτό που συμβαίνει στην Ισπανία με την Ρεάλ Μαδρίτης. Φέτος έχει πραγματικά κηρύξει τον πόλεμο στους Ισπανούς διαιτητές. Οι εφημερίδες της Μαδρίτης γράφουν ανοιχτά πως υπάρχει στο πρωτάθλημα παρέμβαση του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ που χρειάζεται μια ήρεμη Καταλονία για να κυβερνήσει και για αυτό πρέπει η Μπαρτσελόνα να είναι τουλάχιστον διεκδικήτρια του πρωταθλήματος. Η Ρεάλ θεωρεί ότι έχει αδικηθεί σε πέντε ματς κι ότι αυτές οι αδικίες δεν της έχουν επιτρέψει να ξεμακρύνει στο πρωτάθλημα από τους διώκτες της και ο Πέρεθ υπογραμμίζει συνεχώς την διαφορά που υπάρχει στις διαιτησίες της ομάδας του στα ματς του πρωταθλήματος και σε αυτά του Τσάμπιονς λιγκ. Είναι άψογα όλα στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις; Όχι ακριβώς. Στα play off του Γιουρόπα λιγκ και του UEFA Conference League τα μισά ματς τουλάχιστον κρίθηκαν από το VAR με αποφάσεις που αφορούσαν κόκκινες κάρτες και πέναλτι – και που σχεδόν σε κάθε περίπτωση προκαλούν συζητήσεις.

Φυσικά το σφύριγμα που προκάλεσε τις πιο μεγάλες παραμένει ο καταλογισμός πέναλτι υπέρ της Κλαμπ Μπριζ στο τελευταίο λεπτό του πρόσφατου παιγνιδιού της με την Αταλάντα στο Βέλγιο. Η φάση είχε κάνει έξαλλο τον προπονητή των Ιταλών Ζαν Πιέρο Γκασπερίνι που είχε πει πει πως «αυτό δεν είναι πια ποδόσφαιρο» τονίζοντας πως όσοι σκέφτηκαν το VAR «θέλουν να κάνουν το ποδόσφαιρο ένα παιχνίδι στο οποίο δεν θα υπάρχει καμία επαφή μεταξύ των παικτών». «Αισθάνομαι τα τελευταία χρόνια πως το άθλημα δεν είναι πια το ίδιο. Δεν μπορώ να καταλάβω τους κανόνες πλέον», είχε πει χαρακτηριστικά στις δηλώσεις του ο Ιταλός. Θυμίζω πως σε εκείνο το ματς διαιτητής ήταν ένας Τούρκος. Και κάπως έτσι βρέθηκε στο τούρκικο ντέρμπι διαιτητής ο Βίνσιτς. Τους Τούρκους δεν αποκλείω να τους ακολουθήσουν κι άλλοι που θα ζητάνε ξένους διαιτητής. Μου μοιάζει αρκετά πιθανό στο κοντινό μέλλον οι περίφημοι Εllite διαιτητές να διευθύνουν όλα τα ευρωπαϊκά ντέρμπι. Όταν και εφόσον η διαιτησία γίνει όπως στην Αγγλία παντού και τυπικά επαγγελματική η κάθε λίγκα θα υπογράφει ένα συμβόλαιο με την Ενωση των Ellite που αργά ή γρήγορα θα προκύψει και να ζητάει από αυτή διαιτητές για συγκεκριμένα ματς. Θα λυθεί το πρόβλημα; Δύσκολο. Αλλά θα περιοριστούν το πιθανότερο οι γκρίνιες. Γιατί το να γκρινιάζεις σε ξένους διαιτητές δεν έχει και πολύ νόημα: κάνουν την δουλειά τους και φεύγουν. Κι όσα λάθη και να κάνουν άντε να σταλεί μια επιστολή στην ομοσπονδία της χώρας από την οποία ήρθαν και να διατυπώνονται παράπονα. Η φοράδα αφοδεύει κτλ κτλ.     

Τέσσερις διαπιστώσεις

Το έκανε καλύτερο ή χειρότερο τελικά το ποδόσφαιρο το VAR; Υπάρχουν κάποια δεδομένα μετά την είσοδο του VAR που δεν χωράνε αντίρρηση. Πρώτα από όλα όντως υπάρχει ένα πρόβλημα σπασίματος του ρυθμού και αύξησης των καθυστερήσεων κι αυτό δεν είναι καλό. Δεν αυξήθηκαν επίσης τα γκολ. Αν οι ομάδες σκοράρουν ευκολότερα σε στημένες φάσεις (γιατί τα γνωστά τραβήγματα οι παίκτες τα φοβούνται πλέον…), από την άλλη χάνουν τα γκολ που σημείωναν οι κυνηγοί τους από οριακές θέσεις στον καιρό που το πλεονέκτημα έπρεπε να το έχει ο επιθετικός. Ακυρώνονται τόσα γκολ για οφσάιντ εκατοστών που δεν μας κάνει πια καμία εντύπωση το γεγονός: σημειωτέων τώρα που στην Ελλάδα θα ρθει το σύστημα που επιτρέπει ψηφιακή ανάλυση της θέσης του σκόρερ (το σύστημα αυτό που στην Ελλάδα αποκαλούμε για λόγους που αγνοώ «ημιαυτόματο») θα δούμε ακόμα πιο πολλά γκολ να ακυρώνονται. Το δεύτερο γεγονός είναι ότι μόλις επτά χρόνια μετά την εφαρμογή του VAR το επίπεδο των διαιτητών έπεσε και πολύ μάλιστα. Επικρατεί αλαλούμ στις αποφάσεις τους και πολύ διαφορετικές κρίσεις. Στα play off του Τσάμπιονς λιγκ ίδιες φάσεις κρίθηκαν εντελώς διαφορετικά από φίρμες της ευρωπαϊκής διαιτησίας: ο Ισπανός Μανθάνο αρνήθηκε να δώσει πέναλτι στο Μπάγερν Σέλτικ όταν ο Οπαμεακανό πάτησε τον Γιαπωνέζο Μαέντα ενώ ο Γάλλος Τουρπέν δεν είχε πρόβλημα να το δώσει στην Σίτυ στο ματς με την Ρεάλ Μαδρίτης στο Εντιχαντ όταν ο Θεμπάγιος πάτησε τον Φόντεν. Εχει χαθεί εντελώς η ενιαία κρίση των φάσεων: ο κάθε διαιτητής δίνει ό,τι θέλει. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί οι αρχιδιαιτητές (και αυτοί της UEFA) μοιάζουν να πιστεύουν πως το VAR είναι μια καταπληκτική εφεύρεση για πάσα νόσο. Ετσι αντί στα σεμινάρια να εξηγούν τις φάσεις και να δείχνουν ποιες αποφάσεις είναι σωστές και ποιές όχι πιστεύουν πως ό,τι και να γίνει το VAR, δηλαδή η δεύτερη διαιτητική άποψη, θα φέρει μια σωστή κρίση. Αρκετές φορές συμβαίνει, άλλες όχι. Τελευταία μάλιστα βλέπω κι ολοένα μεγαλύτερο ανταγωνισμό ανάμεσα στους διαιτητές και στους διαιτητές του VAR: οι δεύτεροι θέλουν να γίνονται κι αυτοί πρωταγωνιστές είτε παρεμβαίνοντας, είτε σιωπώντας. Και στο ελληνικό πρωτάθλημα.

Υπάρχουν όμως και δυο ακόμα δεδομένα που δεν μπορούμε να τα παραβλέπουμε. Το πρώτο ότι όπου VAR δεν υπάρχει, υπάρχουν λάθη ανθρώπινα που κρίνουν αποτελέσματα: στο κύπελλο Αγγλίας πχ έγιναν απίθανα πράγματα κυρίως από τους επόπτες γραμμών. Και το δεύτερο ότι το VAR δεν άλλαξε καθόλου το status των πρωταθλημάτων και των ευρωπαϊκών διοργανώσεων. Παντού κερδίζουν αυτοί που κέρδιζαν και πριν από το VAR. Κι όπου εκπλήξεις γίνονται σπανίως προκύπτουν χάρη στο VAR: άλλα είναι που μετράνε.

Μολονότι ακούω αρκετή γκρίνια παραμένω υποστηρικτής της εισόδου της τεχνολογίας. Επτά χρόνια είναι λίγα για μεγάλα συμπεράσματα. Ωστόσο μου αρέσει πως χάρη στο VAR διαμαρτύρονται ομάδες όπως η Ρεάλ Μαδρίτης ή η Γιουβέντους, που παλιά διαμαρτύρονταν σπάνια: μου αρέσει που διαμαρτύρονται στα όρια της υστερίας και οι μεγάλες ελληνικές ομάδες. Διότι τον καιρό των ανθρώπινων λαθών οι μεγάλοι είχαν βρει άλλοι σταθερά κι άλλοι κατά καιρούς τον τρόπο τους: υπήρχε για αυτούς το περίφημο 50 – 50. Το ένα 50 σήμαινε πως αν είναι να γίνει κάποιο λάθος θα γίνει υπέρ τους. Και το άλλο 50 σήμαινε πως λάθος δεν θα γίνει εναντίον τους…