Η διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων είναι μεγαλύτερη είδηση από την απόφαση της διεξαγωγής τους σε γήπεδα χωρίς θεατές: το λέω γιατί λίγους μήνες πριν, τον περασμένο Απρίλιο, η διεξαγωγή τους ήταν ακόμα στον αέρα. Μια δημοσκόπηση που είδε το φως εκείνες τις μέρες έστελνε το πλέον απαισιόδοξο μήνυμα: σύμφωνα με αυτή το 70% των κατοίκων του Τόκιο θα επιθυμούσε μια νέα αναβολή τους ή ακόμα καλύτερα την ματαίωσή τους. Τη δημοσκόπηση αυτή ακολούθησε η απόφαση των Γιαπωνέζων να μην επιτρέψουν έτσι κι αλλιώς ταξίδια προς το Τόκιο στις μέρες των Αγώνων. Η απόφαση διεξαγωγής δημιούργησε σκεπτικισμό, αλλά έγινε τελικά δεκτή. «Ο αριθμός των αθλητών που παίρνουν μέρος στους Αγώνες είναι έτσι κι αλλιώς τεράστιος και μια εισβολή ξένων έτσι κι αλλιώς θα υπάρξει» είπε ο δήμαρχος της πόλης. Αγώνες χωρίς αθλητές είναι αδύνατο να γίνουν. Χωρίς κόσμο κάτι θα γίνει. Ισως λιγότερο λαμπερό αλλά καλύτερα μια διοργάνωση να ψάχνει λάμψη παρά να μην γίνει.
Τον Μάρτιο του 2020, όταν ξεκίνησε η συζήτηση για την αναβολή τους, το πράγμα απέκτησε χαρακτήρα θρίλερ. «Τίποτε δεν θα μπορέσουμε να κάνουμε. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα αναβληθούν. Ισως να πρέπει να αρχίσουμε να μιλάμε για την διεξαγωγή τους σε ένα χρόνο, ίσως σε δύο. Αλλά ποιος ξέρει, ίσως θα πρέπει να τους ακυρώσουμε εντελώς. Και δεν θα είναι η πρώτη φορά...». Αυτή ήταν η φράση ενός μέλους της ΔΟΕ, στις 10 Μαρτίου του 2020, ξεκίνησε το γαϊτανάκι των αμφιβολιών. Φυσικά έκανε αμέσως το γύρο του κόσμου και προκάλεσε τόσο θόρυβο, ώστε ο πρόεδρος της τοπικής οργανωτικής επιτροπής χρειάστηκε αμέσως να υπαγορεύσει ένα δελτίο Τύπου που στάλθηκε σε εφημερίδες και τηλεοράσεις: «Οι αγώνες θα διεξαχθούν και κάθε άλλη φήμη είναι αβάσιμη» ήταν το απλό μήνυμα της οργανωτικής επιτροπής στις 12 Μαρτίου. Ακολούθησε επισήμως η απόφαση για μη τήρηση της ημερομηνίας έναρξης των Αγώνων (ήταν η 24η Ιουλίου του 2020) και αναβολή τους για τα τέλη Αυγούστου. Στη συνέχεια φάνηκε ότι είναι απίθανο να ολοκληρωθούν εγκαίρως τα προολυμπιακά τουρνουά που ήταν προγραμματισμένο να γίνουν τον Ιούνιο. Και το domino effect έφερε την ματαίωση τους και την αναβολή για το καλοκαίρι του 2021. Θυμάμαι ότι την είχε προτείνει ο ίδιος ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, ο υπεραισιόδοξος Ντόναλντ Τράμπ, που πίστευε πως θα ξεμπερδέψει με τον ιό πριν τις αμερικάνικες εκλογές, πριν βέβαια αρρωστήσει κι ο ίδιος.
Αρχικά οι Γιαπωνέζοι δεν ήθελαν ούτε να σκέφτονται ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Στις 17 Μαρτίου η υπουργός Αθλητισμού της Ιαπωνίας κ. Σέικο Χασιμότο, αναφερόμενη στους κανόνες της ΔΟΕ, δήλωσε ότι «η σύμβαση προβλέπει ότι οι Αγώνες θα πραγματοποιηθούν μέσα στο 2020». Ο δε πρόεδρος της ΔΟΕ κ. Τόμας Μπαχ μια μέρα μετά, όταν και τοποθετήθηκε, θεώρησε σωστό να επαναλάβει «την αποφασιστικότητα όλων για τη διεξαγωγή των πιο επιτυχημένων αγώνων της ιστορίας». Κι ενώ όλοι ορκίζονταν πως πρόβλημα σοβαρό δεν θα υπάρξει στις 24 Μαρτίου η διοργάνωση αναβλήθηκε. Κι όλοι κατάλαβαν πως κι ένα χρόνο αργότερα η διεξαγωγή της δεν θα ήταν απλή υπόθεση.
Στο Τόκιο μιλάνε από πέρυσι για μια "κατάρα των Ολυμπιακών Αγώνων σε σχέση με την Ιαπωνία». Στην ιστορία των Αγώνων μόνο τρεις φορές αυτοί ματαιώθηκαν. Η πρώτη ματαίωση υπήρξε το 1916: ήταν προγραμματισμένο να γίνουν στο Βερολίνο, αλλά η έναρξη του Μεγάλου Πολέμου δεν το επέτρεψε. Η γερμανική πρωτεύουσα διοργάνωσε τους Αγώνες είκοσι χρόνια αργότερα κι αυτοί πέρασαν στην ιστορία για τα τέσσερα χρυσά μετάλλια του θρυλικού Τζέσε Οουενς. Οι αγώνες δεν έγιναν και το 1944: ήταν προγραμματισμένο να γίνουν στο Λονδίνο, στο οποίο όμως έβρεχε βόμβες. Η τρίτη ματαίωση ήταν αυτή των Αγώνων του 1940: έπρεπε να γίνουν στο Τόκιο, από τις 21 Σεπτεμβρίου έως τις 6 Οκτωβρίου. Ο σινοιαπωνικός πόλεμος, η πολεμική αναμέτρηση της Κίνας με την Ιαπωνία δηλαδή, δεν το επέτρεψε. Για την ιστορία οι Αγώνες μεταφέρθηκαν στο Ελσίνκι, αλλά εν τω μεταξύ είχαν αρχίσει ήδη στην Ευρώπη ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος: ματαιώθηκαν οριστικά. Το Τόκιο έγινε πέρυσι η μοναδική πόλη στον κόσμο που έχει αναλάβει δυο φορές τους Αγώνες χωρίς να τους διοργανώσει στην ώρα τους: την πρώτη φορά αυτοί ματαιώθηκαν, τη δεύτερη αναβλήθηκαν για ένα χρόνο. Υπάρχει ωστόσο μια διαφορά: η πρώτη ματαίωση δεν στοίχισε στους Γιαπωνέζους σχεδόν τίποτα. Η δεύτερη ματαίωση, αν προέκυπτε, θα προκαλούσε στο ταμείο του γιαπωνέζικου κράτους μια ζημιά απερίγραπτη: σύμφωνα με τον κ. Κίκι Μουρουσίμα, ένα από τους σπουδαιότερους οικονομολόγους της Citigroup Global, που μπήκε στον κόπο να υπολογίσει τη ζημιά, η ματαίωση θα κόστιζε το 0,5% του ΑΕΠ του τρίτου τριμήνου της Ιαπωνίας - μιλάμε για κάτι περισσότερο από 3 δισεκατομμύρια δολάρια.
Στην ζημιά αυτή δεν υπολογίζονται τα χρήματα, που έχουν κοστίσει τα έργα (έχουν ξοδευτεί απίστευτα ποσά για αθλητικές και όχι μόνο υποδομές), ενώ δεν περιλαμβάνονται στο λογαριασμό και οι εισπράξεις από τα τηλεοπτικά δικαιώματα που υπολογίζονται σε περίπου 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια – 1 δισ από αυτά το έχει πληρώσει το NBC για να αποκτήσει τα αποκλειστικά δικαιώματα μετάδοσης των αγώνων στις ΗΠΑ. Δεν υπολογίζονται επίσης οι διαφημίσεις που έχουν ήδη πωληθεί, τα χορηγικά προγράμματα που θα ματαιώνονταν, οι ακυρώσεις κρατήσεων στα ανακαινισμένα ξενοδοχεία και άλλα πολλά. Η μελέτη του Μουρουσίμα κάνει λόγο για ζημιά της τάξης των 14 δισεκατομμυρίων δολαρίων – χωρίς να αποκλείεται αυτή να είναι και μεγαλύτερη! Οποιος μιλάει για την "κατάρα του Τόκιο" δεν φαίνεται τελικά να απέχει πολύ από την πραγματικότητα.
Γίνονται τελικά για αυτό το λόγο οι Αγώνες, δηλαδή για να μετριαστεί η μεγάλη οικονομική ζημιά του Τόκιο; Πιθανότατα. Ωστόσο υπάρχει κι ένας πολύ σημαντικός άλλος λόγος που σχετίζεται με τους αθλητές και την προετοιμασία τους. Ποιος άραγε έχει το ηθικό δικαίωμα να ματαιώσει το όνειρο των αθλητών που προετοιμάζονται για τους Αγώνες, σε κάποιες περιπτώσεις εδώ και πέντε χρόνια; Ποιος π.χ έχει το ανάστημα να πει στον δικό μας Λευτέρη Πετρούνια που πάλεψε δυο χρόνια για να εξασφαλίσει τη συμμετοχή του σε αυτούς ότι οι Αγώνες δεν θα γίνουν; Κανείς απολύτως.
Δεν θα έχουν κόσμο τα γήπεδα, αλλά δεν πειράζει. Το κοινό θα στηθεί στις τηλεοράσεις. Όχι απλά για να παρακολουθήσει τους Αγώνες, αλλά και για να συμπαρασταθεί στους αθλητές. Ισως πιο πολύ από κάθε προηγούμενη φορά…
Βημαγκαζίνο, Ιούλιος του 2021
