Λίγες μόνο μέρες αφότου ήταν διαθέσιμη στο Netflix η μίνι σειρά μετρούσε 66 εκατομμύρια προβολές, ήταν πρώτη σε 80 χώρες (ανάμεσα στις οποίες και η Ινδία, η Αυστραλία και η Σαουδική Αραβία) ενώ μόλις την περασμένη Τετάρτη ο πρωθυπουργός της Αγγλίας κ. Κιρ Στάρμερ προσυπόγραψε το αίτημα να προβάλλεται υποχρεωτικά στα σχολεία. Γιατί ο κόσμος έχει τρελαθεί με το Adolescence; Η απάντηση είναι απλή. Γιατί είχε την δυνατότητα να δει κάτι που αντιπροσωπεύει ένα τεράστιο φόβο του καθισμένος αναπαυτικά στον καναπέ του σπιτιού του. Ο φόβος, εν προκειμένω, κυριεύει τον τηλεθεατή που παρακολουθεί το Adolescense χωρίς αυτός να τον περιμένει. Νομίζει πως θα δει μια αστυνομική σειρά – μάλιστα όλα αρχικά μοιάζουν ως καφκική ιστορία που στηρίζεται σε μια άδικη κατηγορία: ο ύποπτος είναι υπεράνω υποψίας καθώς εμφανίζεται τρομοκρατημένος κι αθώος. Σύντομα ο τηλεθεατής καταλαβαίνει ότι το επίκεντρο της προσοχής ωστόσο είναι ο ίδιος και το πώς θα ξυπνήσει ένας φόβος του. ως τηλεθεατής διαπιστώνεις πως η διαδικασία εμπλοκής σου είναι ταχύτατη. Ο φόβος σε κάνει να κοιτάζεις τον ίδιο τον εαυτό σου. Πιο πολύ από οποιοδήποτε άλλο συναίσθημα.

Το Adolescence είναι η κινηματογράφηση ενός μεγάλου υπόγειου φόβου: του φόβου ότι δίπλα σου, κι όχι μακριά σου, υπάρχει μια πραγματικότητα παράλληλη στην οποία ζουν χωρίς εσένα τα παιδιά – τα παιδιά σου, αλλά και τα ανίψια σου, τα εγγόνια σου, τα παιδιά των φίλων σου που τα αγαπάς και τα χαίρεσαι σαν παιδιά σου. Ξαφνικά διαπιστώνεις κάτι που υποπτεύεσαι: όχι μόνο δεν τα γνωρίζεις, αλλά δεν ξέρεις καν πως μιλάνε, πως σε τελική ανάλυση ζουν και μεγαλώνουν, ενώ μεγαλώνουν δίπλα σου.

Ο τρόμος κι ο φόβος

Το Adolescence δεν είναι μια σειρά τρόμου: είναι μια σειρά φόβου. Υπάρχει μια λεπτή διαφορά ανάμεσα στον φόβο και στον τρόμο. Ο τρόμος έρχεται από έξω: σε καταλαμβάνει αφού σε πολιορκήσει και για αυτό είναι και διασκεδαστικός. Μπορείς πχ να τον αποφύγεις κλείνοντας τα μάτια: όποιος έχει δει ταινίες τρόμου με καταλαβαίνει. Όταν τρομάζεις ή νοιώθεις τον τρόμο να έρχεται γυρίζεις αλλού το βλέμμα σου. Αλλά για λίγο. Μετά μια αρχέγονη ανάγκη σε αναγκάζει να δεις τι συμβαίνει: τα μάτια πάντα ανοίγουν γιατί κατά βάθος τον τρόμο τον βρίσκεις διασκεδαστικό. Διαρκεί άλλωστε ελάχιστα. Όταν λες σε κάποιον «με τρόμαξες» το λες με ανακούφιση: ο τρόμος καταναλώνεται γρήγορα – συνήθως αρκεί λίγη στιγμιαία αύξηση αδρεναλίνης και αυτό ήταν όλο. Ο φόβος όμως είναι κάτι ολότελα διαφορετικό. Είναι σαν ένας φυλακισμένος που κουβαλάς μέσα σου και ξαφνικά αποδρά από την φυλακή του υποσυνείδητού σου. Είναι δύσκολο να γλυτώσεις από δαύτον γιατί σε καταλαμβάνει. Δεν τον βλέπεις, τον νοιώθεις. Το Adolescence  είναι μια σπάνια σειρά φόβου – είναι φτιαγμένο αποκλειστικά για να ξυπνήσει ένα εσωτερικό σου φόβου, δηλαδή για να σου πει στα ίσια όσα δεν θες να ακούσεις. Το ό,τι υπάρχει στο Netflix μεγαλώνει την δυναμική της δράσης του. Αν ήταν ταινία θα μπορούσες εύκολα να την αποφύγεις: δεν θα πήγαινες στο σινεμά. Ταινίες με ανάλογο θέμα γυρίζονται συνεχώς αφού η παιδική εγκληματικότητα και η διαβολιά των παιδιών αποτελεί αγαπημένο θέμα στους καιρούς ματς – πέρυσι βγήκε «το Γραφείο των καθηγητών», λίγο καιρό πριν ο «Θεός της Σφαγής», πολύ πρόσφατα το νορβηγικό «Ενημέρωση γονέων». Όλα αυτά προβλήθηκαν και ίσως και να προβλημάτισαν, αλλά μακριά σου: το Adolescence όχι - αυτό ήρθε στο σπίτι σου. Και ήρθε για να σου πει πως η αγαπημένη σου κανονικότητα μπορεί απλά να είναι το περιτύλιγμα ενός εφιάλτη.

Το Adolescence είναι μια σειρά σε τέσσερα ωριαία επεισόδια. Όλα είναι γυρισμένα με τον ίδιο τρόπο: με μονοπλάνα. Δεν είναι προφανώς κάτι που δεν έχουμε ξαναδεί, αν και στην τηλεόραση ως τρόπος αφήγησης, χρησιμοποιείται σπάνια. Ο δημιουργός του διαλέγοντας αυτό τον επιτηδευμένο τρόπο θέλησε να ομογενοποιήσει τα τέσσερα επεισόδια για να τα αφηγηθεί με την ίδια ακριβώς εικόνα: έτσι, ενώ τα τέσσερα επεισόδια είναι δραματουργικά ολότελα διαφορετικά, παραμένουν κομμάτια μιας κοινής ιστορίας που την παρακολουθείς χωρίς τελικά ο τρόπος της αφήγησης να σου αποσπά την προσοχή από αυτό που είναι ο βασικός σκοπός δηλαδή να σε αναστατώσει. Και σε αναστατώνει. Εκτός κι αν είσαι εντελώς αναίσθητος.

 Χωρίς εξήγηση

Το Adolescence δεν είναι διδακτικό παρόλο που αν το διηγηθείς σε κάποιον που δεν το έχει δει αυτός θα πιστέψει το αντίθετο. Δεν έρχεται να σου μάθει τι συμβαίνει στον κόσμο των παιδιών – δεν έχει απαντήσεις. Η ίδια η ιστορία δεν είναι μια ιστορία με πρωταγωνιστές παιδιά, μολονότι ο δεκαπεντάχρονος Οουεν Κούπερ στο ρόλο του πιτσιρικά που βρίσκεται στο κέντρο τηςαφήγησης είναι συγκλονιστικός – αυτός που βλέπεις στο πρώτο επεισόδιο κι αυτός που βλέπεις στο τρίτο είναι άλλος χαρακτήρας! Δεν είναι όμως ακριβώς ο πρωταγωνιστής: είναι περισσότερο αυτός που κινεί την ιστορία.  Πρωταγωνιστής στο πρώτο επεισόδιο είναι ένας πατέρας που αρνείται να πιστέψει όσα ζει νομίζοντας πως η εμπιστοσύνη του παιδιού του αρκεί για να ξέρει τι συμβαίνει, ενώ δεν έχει ιδέα. Ενας άλλος πατέρας, που ξαφνικά διαπιστώνει πως αγνοεί ποιος είναι ο κόσμος του γιού του, πρωταγωνιστεί ως αστυνομικός ερευνητής στο δεύτερο επεισόδιο. Στο τρίτο την σκυτάλη παίρνει μια ψυχολόγος που πρέπει να κάνει μια αξιολόγηση και διαπιστώνει πως μάλλον πρέπει πρώτα να αξιολογήσει την δική της δυνατότητα κατανόησης της πραγματικότητας. Στο τέταρτο, πρωταγωνιστεί γενικά μια οικογένεια που πονάει χωρίς να θρηνεί – ο θρήνος θα ήταν τουλάχιστον λυτρωτικός. Κοινό χαρακτηριστικό των ιστοριών η αμηχανία των πρωταγωνιστών – η αδυναμία τους να βρουν απαντήσεις. Αυτό είναι που εν τέλει προκαλεί το φόβο. Μετά την πρώτη σκηνή, την είσοδο της αστυνομίας σε ένα σπίτι για να συλλάβει ένα δεκατριάχρονο που κατουριέται πάνω του προκαλώντας συμπάθεια, τίποτα δεν είναι ίδιο. Χωρίς μάλιστα εξήγηση.

Ο εφιάλτης της κανονικότητας

Τα παιδιά ως διαβολικά πλάσματα είναι χαρακτηριστικές φιγούρες παραμυθιών πριν καν αυτά αποκτήσουν εικόνα. Όμως μέχρι τώρα συνήθως το διαβολικό του χαρακτήρα είχε εξήγηση. Τα παιδιά μπορεί να ήταν κακομαθημένα, όπως στο «13 reasons why», ή στο ισπανικό Ellite, μπορεί να ήταν προβληματικά γιατί κάποιος πατέρας τα κακοποιούσε ή μια μάνα δεν τα καταλάβαινε ή γιατί απλά οι γονείς τους τα πίεζαν, όπως πχ συμβαίνει με τις πρωταγωνίστριες των «Ουράνιων Πλασμάτων». Αλλά εδώ δεν υπάρχει τίποτα τέτοιο: όλα είναι κανονικά, όλα είναι συνηθισμένα, όλα είναι τυπικά. Η οικογένεια δεν αποτελείται από τέρατα. Το σχολείο δεν καταπιέζει – ίσα ίσα είναι οι καθηγητές αυτοί που υποφέρουν, καθώς όλοι μοιάζουν πρωτάρηδες και αγχωμένοι. Δεν υπάρχουν πιτσιρίκια που ζουν στο κοινωνικό περιθώριο, αλλά ούτε και κακομαθημένα βλαστάρια νεόπλουτων που προσπαθούν να διασκεδάσουν την πλήξη τους. Και ο μικρός Τζέιμι είναι ένας γλύκας – τόσο που όταν ρωτά την ψυχολόγο αν τον βρίσκει άσχημο σε κάνει να απορείς μαζί του. Κι όμως παράλληλα με αυτή την  απλή πραγματικότητα (όλα εξελίσσονται σε ένα προάστιο κι όχι σε μια φρικτή μεγαλούπολη) υπάρχει ένας σύνθετος κόσμος. Στον οποίο τα παιδιά μιλάνε την γλώσσα του Ιnstagram, φέρονται σκληρά, μπορεί να κρύβονται από τους μεγάλους ζώντας στο ίδιο σπίτι μαζί τους: ο Τζέιμι ήταν μόνος στο δωμάτιο του και συγχρόνως ήταν στο κέντρο ενός δικού του κόσμου – επικίνδυνου, σκοτεινού, και την ίδια στιγμή απερίγραπτα συνηθισμένου.

Απολύτως τίποτα 

Με ρωτάνε όποιοι δεν το είδαν αν το Adolescence είναι καλό ή κακό. Δεν είναι τίποτα από τα δύο. Είναι μια απαραίτητη γροθιά στο στομάχι για όλους μας. Λάθος: είναι δυο γροθιές. Την πρώτη την δέχεσαι όταν διαπιστώνεις πώς δικαίως φοβάσαι: ο κόσμος των παιδιών είναι πραγματικά φρικτός – σίγουρα καθόλου αθώος. Την δεύτερη όταν κατανοείς πως για αυτό δεν μπορείς να κάνεις απολύτως τίποτα.