Πρέπει να πω πως γέλασα πολύ αυτή την εβδομάδα με τις δεκάδες αναφορές των ελληνικών ΜΜΕ στον Γκάρι Λίνεκερ και τον καυγά του με το ΒΒC. Κυρίως γιατί οι περισσότερες έγιναν από ανθρώπους που κάτι ήθελαν να πουν για το ΒΒC και το που πάει η δημοσιογραφία γενικότερα, χωρίς ωστόσο να ξέρουν πολύ καλά ποιος είναι ο Λίνεκερ. Και γιατί η περίπτωσή του ελάχιστα αφορά την δημοσιογραφία και τους περιορισμούς των δημοσιογράφων. Δεν μιλάω για την αθλητικογραφία: με αυτή δεν υπήρχε ποτέ καμία σχέση.   

Μια καλά χτισμένη καριέρα

Νομίζω ότι γενικά δεν ξέρουμε στην Ελλάδα γιατί ο Λίνεκερ είναι τόσο δημοφιλής στην Αγγλία ως παρουσιαστής αθλητικών εκπομπών. Ξέρουμε φυσικά, μέσες άκρες, την καριέρα του. Ως ποδοσφαιριστής, ο γενημένος στο Λέστερ στις 30 Νοεμβρίου 1960, Γκάρι Λίνεκερ  υπήρξε ένας από τους πλέον αδυσώπητους σκόρερ στην Ευρώπη. Μεταξύ των 80’s και 90’s πρόσφερε τις υπηρεσίες του στην Λέστερ, στην Εβερτον, στην Μπάρτσελόνα και στην Τότεναμ, πριν ολοκληρώσει την καριέρα του στην Ιαπωνία, όπου έζησε δυο χρόνια παίζοντας ποδόσφαιρο στην Να Τζο Για, όπου, όπως λέει, έμαθε την τέχνη της μινιμαλιστικής έκφρασης, κοινώς της «ατάκας». Ατακαδόρος, πάντως, ήταν από μικρός. Την πιο γνωστή του ατάκα («Το ποδόσφαιρο είναι ένα απλό παιχνίδι, όπου 22 παίκτες κυνηγούν μία μπάλα και στο τέλος κερδίζουν οι Γερμανοί») την είπε ως ποδοσφαιριστής της Εθνικής Αγγλίας στο μουντιάλ του 1990: η αλήθεια είναι πως ήταν κομμάτι διαφορετική, και πως ο ίδιος ο Λίνεκερ στη διάρκεια του τελευταίου Πανευρωπαϊκού πρωταθλήματος ζήτησε να μην την εκλαμβάνουμε ως ποδοσφαιρικό αξίωμα, αφού οι Γερμανοί έχουν πάψει να κερδίζουν, αλλά όπως και να χει, μιλάμε για φράση που πέρασε στην ιστορία. Ο Λίνεκερ χάρη και σε αυτή έχτισε το προφίλ του χαρισματικού ειδήμονα, πολύ πριν υπάρξει κεντρικός παρουσιαστής του Match of the Day του ΒΒC.

Στην περίπτωση του Λίνεκερ αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι ο τύπος μοιάζει να έβαλε στόχο να γίνει ο πρώτος Αγγλος ποδοσφαιριστής που θα κάνει καριέρα ως τηλεσχολιαστής τον καιρό που ήταν ακόμα ποδοσφαιριστής: η ιδέα του μπήκε όταν ήταν στην Μπαρτσελόνα. Ο Λίνεκερ έμαθε ισπανικά και έγινε ένας καλός τηλεθεατής αθλητικών εκπομπών. Ο τρόπος που οι Ισπανοί συζητούσαν για το ποδόσφαιρο, εστιάζοντας στα χαρακτηριστικά των ποδοσφαιριστών πιο πολύ από αυτά των ομάδων, του άρεσε τόσο, ώστε είχε στο μυαλό του μια εκπομπή ποδοσφαιρικής ανάλυσης από τότε. Δεν τον ενδιέφερε ποτέ να γίνει προπονητής. Αλλά αρκούσε αυτού του είδους η θέληση για να φτάσει στα στούντιο του ΒΒC; Όχι ακριβώς: για να καταφέρει χρειάστηκε και κάποια σοβαρότερα εφόδια.  

Καμία ανάγκη από χρήματα

Ο Λίνεκερ είχε μια τεράστια προσφορά στις ομάδες που αγωνίστηκε (έπαιξε σε συνολικά σε 647 ματς πετυχαίνοντας 329 γκολ κερδίζοντας ένα Κύπελλο Κυπελλούχων κι ένα Κύπελλο Ισπανία με την Μπαρτσελόνα καθώς κι ένα κύπελλο Αγγλίας με την Τότεναμ), αλλά και μια σειρά από ατομικές διακρίσεις με τις οποίες έχτισε το τεράστιο κύρος του. Ηταν πρώτος σκόρερ στο μουντιάλ του 1986, ήταν τρεις φορές πρώτος σκόρερ της Πρέμιερ λιγκ και κυρίως υπήρξε ένας από τους ελάχιστους ποδοσφαιριστές που δεν πήρε ποτέ του ούτε κόκκινη, ούτε κίτρινη κάρτα - έστω κατά λάθος! Με άλλα λόγια ολοκλήρωσε μια καριέρα χωρίς ψεγάδι, τέτοια που του επέτρεψε να γίνει ένας καθολικά αποδεκτός κριτής. Και πολύ γρήγορα έδειξε και δυο ικανότητες απαραίτητες για να κάνει καριέρα στην τηλεόραση ως σχολιαστής και παρουσιαστής: μπορούσε να είναι συχνά έντονα επικριτικός (τον έχει μηνήσει για σχόλια του ο παλιός παίκτης Χάρι Κιούελ τον καιρό που αγωνιζόταν στην Λίβερπουλ) ώστε να μην περνά απαρατήρητος, και δεν έχει και κανένα πρόβλημα σοβαροφάνειας: τον Απρίλιο του 2016 είχε πει πως αν η Λέστερ κερδίσει το πρωτάθλημα θα παρουσιάσει το πρώτο Match of the Day της επόμενης σεζόν φορώντας μόνο τα εσώρουχα του και τον Αύγουστο το έκανε! Και είχε κι ένα τρίτο πολύ σοβαρό χάρισμα: πάρα πολλά χρήματα. Που του επέτρεψαν να πάρει συμβόλαια που καμία σχέση δεν έχουν με συμβόλαια δημοσιογράφων. Αν είναι σήμερα ο πιο ακριβοπληρωμένος τηλεσχολιαστής στην Αγγλία, είναι γιατί δεν έχει καθόλου ανάγκη τα χρήματα.

Απόλυτος τηλεστάρ

Ο Λίνεκερ ξεκίνησε δουλεύοντας στο ραδιόφωνο του ΒΒC, κι έφτασε να συνεργάζεται με το αμερικανικό ΝΒC αλλά και με τους Καταριανούς του Al Jazeera, που μέχρι το 2012 τον χρυσοπλήρωναν. Εχει την δική του εταιρία παραγωγής, την Goalhanger Films. Εχει τόσα χρήματα που τον Οκτώβρη του 2002 έκανε ένα προσωπικό δάνειο 5 εκατομμυρίων λιρών στην Λέστερ και την έσωσε από πτώχευση. Όταν πριν μερικά χρόνια το όνομά του βρέθηκε στις λίστες όσων είχαν για φορολογικούς λόγους εταιρίες στον Παναμά και στα Νησιά Μπαρμπάντος κανείς στην Βρετανία δεν απόρησε. Η παρουσία του ονόματός του και στα περίφημα Panama Papers κι αργότερα στα Paradise Papers ήταν απλή απόδειξη ότι οι επιχειρήσεις του πάνε πολύ καλά και ότι οι λογαριασμοί του συνέχισαν να μεγαλώνουν και μετά το τέλος της ποδοσφαιρικής του καριέρας.    

Εκτός από την επιχειρηματική δραστηριότητα, υπάρχει κι αυτό που λέμε «δημόσιο προφίλ»: επίσης ωραία χτισμένο. Για τον μέσο Βρετανό ο Λίνεκερ δεν είναι απλά ένας πρώην ποδοσφαιριστής με άποψη, αλλά και ένας ευαίσθητος άνθρωπος, αλλά κι ένας κανονικότατος τηλεοπτικός αστέρας. Το 1991 όλη η χώρα παρακολουθούσε την επιτυχημένη μάχη που έδωσε ο πρώτος του γιός με την λευχαιμία: η σωτηρία του Τζόρτζ, σημάδεψε τον Λίνεκερ που έκτοτε διακρίνεται και για την ενεργή στήριξη ιδρυμάτων που ερευνούν θεραπείες του καρκίνου. Πρόσφατα έκανε και δωρεά στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, τον καιρό που αυτό έδωσε την μάχη του με την πανδημία. Από την άλλη, ακόμα και οι επεισοδιακοί χωρισμοί με τις δύο γυναίκες του έφτασαν να απασχολούν την χώρα. Με την πρώτη, την κάποτε μοντέλα Μισέλ Κοτσκέιν (μητέρα των τεσσάρων γιών του) χώρισε το 2006. Με την δεύτερη, την ηθοποιό Ντανιέλα Μπουξ, χώρισε το 2016 μετά από επτά χρόνια γάμου: είχαν παντρευτεί σε ένα παραμυθένιο σκηνικό στο Ραβέλο (κοντά στην Νάπολι), χώρισαν μετά από κάμποσο δημόσιο ξεκατίνιασμα κι ο λόγος ήταν ότι ο Γκάρι δεν ήθελε άλλα παιδιά. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με πολλά άλλα (ο Λίνεκερ παρουσιάζει κι άλλες εκπομπές, γράφει σε εφημερλιδες, κάνει περάσματα από σειρές και ταινίες – τελευταία από το Ted Lasso) τον έχουν καθιερώσει στα μάτια της κοινής γνώμης πιο πολύ ως τηλεστάρ, παρά ως πρώην ποδοσφαιριστή. Αθλητικογράφο, δημοσιογράφο ή κάτι ανάλογο δεν τον λέει άνθρωπος.

Θέμα συζήτησης στο Κοινοβούλιο

Ο καυγάς του με το BBC για το πολιτικό του σχόλιο στα Twitter σχετικά με την πολιτική της κυβέρνησης για το μεταναστευτικό έκανε γνωστό ότι το BBC ζητά από τους δημοσιογράφους του να μην ξεχνούν ότι δημοσίως εκπροσωπούν και το ίδιο το κανάλι και να προσέχουν τι λένε. Γράφτηκαν πολλά για τα όρια της έκφρασης των δημοσιογράφων του, υπήρξαν προβληματισμοί για το πόσο οι αναρτήσεις στα Social Media μπορεί να ελέγχονται ή να περιορίζονται καθώς και για το αν είναι ή όχι μέρος της δουλειάς, ακούστηκαν απόψεις για το αν τελικά υπάρχει δημοσιογραφική ελευθερία κτλ. Όλα αυτά είναι ωραία κι επίκαιρα, αλλά ελάχιστη σχέση έχουν με τον Λίνεκερ. Ο Λίνεκερ δεν είναι δημοσιογράφος γιατί οι δημοσιογράφοι δεν έχουν ούτε τα χρήματα του, ούτε τα συμβόλαια του, ούτε τις επιχειρήσεις του, ούτε θέσεις στα panama papers. Το απλό συμπέρασμα της ιστορίας της διένεξής του με το BBC είναι ότι αν είσαι ο Λίνεκερ κάνεις ό,τι θες: αν τον έδιωχναν από το ΒΒC, ως τηλεαστέρας θα έβρισκε δουλειά στο Sky Chanel ή όπου αλλού. Εκτός αν βαριότανε (είναι πια 62 χρονών…) και ασχολούταν σχεδόν αποκλειστικά με το γκολφ που αγαπάει.  

Είναι αριστερός ο Λίνεκερ και τα έβαλε με τις αποφάσεις της αγγλικής κυβέρνησης για το μεταναστευτικό; Δεν είναι σαφές. Ηταν κατά του Brexit και κατά καιρούς έχει κάνει κι άλλα σκληρά πολιτικά σχόλια. Οι αμοιβές του από το BBVC έχουν γίνει θέμα συζήτησης στο βρετανικό κοινοβούλιο. Σημειωτέων το δεύτερο όνομα του είναι «Γουίνστον». Οι γονείς τον βάφτισαν «Γκάρι – Γουίνστον» προς τιμήν του Τσόρτσιλ. Δεν το αναφέρει ποτέ του. Πράγμα που ίσως κάτι δείχνει. Αλλά όση σημασία έχει αυτό, άλλη τόση σχέση έχει και η αντιμετώπιση του Λίνεκερ από το BBC σε σχέση με τους κοινούς δημοσιογράφους….