Ενώ απόψε ξεκινά η τρίτη αγωνιστική του Euro2020 μόλις τρεις ομάδες έχουν πάρει εισιτήρια πρόκρισης στους 16: η Ιταλία, η Ολλανδία και το Βέλγιο. Θεωρητικά κινδυνεύουν με αποκλεισμό ακόμα και οι παγκόσμιοι πρωταθλητές Γάλλοι, αν χάσουν από την Πορτογαλία στο τελευταίο ματς. Μεγαλύτερο είναι το μπλέξιμο των πρωταθλητών Ευρώπης Πορτογάλων: αν χάσουν από τους Γάλλους θα πρέπει να είναι αρκετά τυχεροί για να περάσουν πάλι με τρεις βαθμούς από τον πρώτο γύρο όπως το 2016. Την ίδια στιγμή η φάση των 16 έχει αρχίσει για τους Ισπανούς: το ματς με την Σλοβακία ή το κερδίζουν ή αποχαιρετούν την διοργάνωση. Και νίκη με την Τσεχία χρειάζονται και οι Αγγλοι για να πάρουν την πρωτιά και  να μείνουν στο Γουέμπλεϊ: πάντα με βάση τα μαθηματικά ούτε αυτοί έχουν προκριθεί ακόμα.

Με τόσους ανοιχτούς λογαριασμούς η ομορφιά του τουρνουά μεγαλώνει. Είναι άλλωστε ένα  καλό τουρνουά: έχει εκπλήξεις και απογοητεύσεις, έχεις παίκτες που πρωταγωνιστούν και που κανείς δεν περίμενε, έχει γερόλυκους που κάνουν το κομμάτι τους, έχει ομάδες με σκαμπανεβάσματα στην απόδοσή τους κι αυτό κάνει τα ματς απρόβλεπτα. Τι δεν έχει; «Δεκάρια».    

Δεκάρια στην ψυχή

Εβλεπα τα ωραία χθεσινά ματς (Γερμανία –Πορτογαλία 4-2, Γαλλία – Ουγγαρία 1-1 και Ισπανία – Πολωνία 1-1). Η μόνη από τις ομάδες που έχασε (και μάλιστα σχετικά εύκολα) ήταν η Πορτογαλία του Σάντος: η μόνη που έχει «δεκάρι» - και μάλιστα όχι ένα αλλά τρία! «Δεκάρι» είναι στην καρδιά και στην ψυχή ο Μπερνάντο Σίλβα – φοράει άλλωστε τη φανέλα με το «δέκα». Στη Σίτυ, στο σχηματοποιημένο ποδόσφαιρο του Πεπ Γκουαρντιόλα, αναγκάζεται να κάνει άλλες δουλειές: σε οποιαδήποτε άλλη ομάδα θα έπαιζε «δεκάρι» σαν το Ντέκο π.χ σε ένα 4-2-3-1 στημένο πάνω του. «Δεκάρι» είναι ο Ζότα. Στο μυαλό μας το «δεκάρι» είναι ένας τύπος που παίρνει τη μπάλα στα τριάντα μέτρα από την αντίπαλη περιοχή, κάνει ανοίγματα της μπάλας, χτυπάει τις στημένες φάσεις και όταν πλησιάζει την δίνει κάθετα: αυτά συνήθως τα κάνει ο Μπρούνο Φερνάντεζ (το τρίτο «δεκάρι» του Σάντος): ο Ζότα είναι άλλης σχολής. Είναι το είδος του «δεκαριού» που παίζει κρυφός κυνηγός, που υπάρχει για να μαζεύει τα ριμπάουντ (που παλιά τα λέγαμε «απομακρύνσεις των αμυντικών» και τώρα τα λέμε «δεύτερες μπάλες»), που πρέπει να δίνει τη μπάλα όταν πρέπει και να σκοράρει όταν έχει την ευκαιρία: το έκανε χθες. Αλλά κι αυτός και τα άλλα δυο «δεκάρια» πιο πολύ κακό παρά καλό κάνανε. Η ελάχιστη ανασταλτική τους δουλειά (παρά τις επιστροφές τους) άφησε ακάλυπτους τους ακραίους μπακ της Πορτογαλίας κι ο Γκόζενς με τον Κίμιχ (που αυτή τη φορά δεν πήρε κίτρινη κάρτα στο πεντάλεπτο και δεν κινδύνεψε να αποβληθεί όπως με τους Γάλλους) διέλυσαν την ομάδα του Σάντος. Που κάτι μου λέει πως τόσα «δεκάρια» δύσκολα θα ξαναεμπιστευθεί: αν θέλει να συνεχίσει στο τουρνουά θα χρειαστεί με τους Γάλλους τα πνευμόνια του Ρενάτο Σάντσεθ και την επιδραστική σοφία του Μουτίνιο. Όχι τυχαία χθες τα «δεκάρια» του τα έκανε και τα τρία αλλαγή. Μάλλον αργά.

Επέστρεψε η παλιά μόδα

Τα «δεκάρια» λείπουν από το τουρνουά: έγινε ένας ολόκληρος κύκλος και φτάσαμε ξανά στη στιγμή που κανείς δεν τα θέλει – δηλαδή επέστρεψε τρόπο τινά, είκοσι χρόνια μετά, η μόδα των αρχών του 2000: τότε υπήρχε ο Ζινεντίν Ζιντάν, οι Βραζιλιάνοι (δηλαδή ο Ροναλντίνιο και ο Ρίμπο) και όλοι οι άλλοι που φορούσαν το «δέκα» ήταν θέματα συζήτησης. Οι Αργεντίνοι έψαχναν δεκαπέντε χρόνια τον αντικαταστάτη του Μαραντόνα κι έβγαζαν Μαρανονάκια που φορούσαν το «δέκα», κάνανε κόλπα (Λόπεθ, Ορτέγκα, Αϊμαρ, Σαβιόλα κτλ), αλλά δεν κάνανε και τη διαφορά. Οι Ιταλοί πέρασαν κοντά δέκα χρόνια να συζητάνε για το ποιος να παίζει ανάμεσα στον Τότι και στον Ντελ Πιέρο μέχρι ο Λίπι να πει «Πίρλο» και να πάρει το μουντιάλ. Οι Αγγλοι θέλανε να κάνουνε «δεκάρι» τον Μπέκαμ, τον Λάμπαρντ, τον Τζέραρντ κτλ ενώ όλοι κάνανε άλλες δουλειές. Αν εμφανιζόταν κάποιος και έμοιαζε «δεκάρι» (ο Αρσάβιν π.χ) έπαιρνε ένα σωρό χρήματα και μετά οι προπονητές δεν ήξεραν τι να τον κάνουν. Σε αυτό τουρνουά ξέρουν: δεν πολύ ασχολούνται μαζί του. Μοιάζουν να έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως όποιος φοράει τη φανέλα με το δέκα είναι πρόβλημα.

Με τον τρόπο τους

Οι Γάλλοι δεκάρι δεν έχουν: ο φιλότιμος Γκριεζμάν κάνει τον πασπαρτού της επίθεσης παριστάνοντας το «δεκάρι» αλλά το κόστος της θυσίας του είναι μεγάλο. Χθες σκόραρε στη μια και μοναδική τελική προσπάθεια που είχε σε δυο ματς – πράγμα ανήκουστο καθώς μιλάμε για τον τρίτο σκόρερ όλων των εποχών στην ιστορία του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος. «Δεκάρι» δεν έχουν οι Ιταλοί (ο Ινσίνιε είναι πολλά αλλά όχι επιτελικός) και δεν έχουν και οι Ολλανδοί κι ας χώραγε στο 3-5-2 που παίζουν και θυμώνουν τον Βαν Μπάστεν. «Δεκάρι» δεν έχουν οι Ισπανοί που στις μέρες των θριάμβων είχαν Τσάβι και Ινιέστα και Φάμπεργκας που ήταν «δεκάρια» με τον τρόπο τους. «Δεκάρι» δεν έχουν οι Γερμανοί – ο Μίλερ παίζει στη θέση Μίλερ που φτιάχτηκε ειδικά για αυτόν – και φυσικά δεν έχουν και οι Αγγλοι από τον καιρό του Πολ Γκασκόιν και του Γκλεν Χοντλ.

Ακραία μπακ και χαφ

Η έλλειψη δεκαριών κάνει σημαντικότερους άλλους ρόλους. Βλέπουμε ένα Euro με σπουδαία ακραία μπακ π.χ για αυτό κι έχουμε πιο πολλές ομάδες που παίζουν 3-4-3 από όσες παίζουν 4-2-3-1. Οι Γερμανοί διέλυσαν με τους ακραίους την Πορτογαλία, οι Ολλανδοί βρήκαν στο πρόσωπο του Ντάμφρις ένα ηγέτη, ο Σάουθγκέιτ έχει τόσα πολλά καλά ακραία μπακ που δεν ξέρει ποιους να πρωτοδιαλέξει – το ίδιο και ο Ντεσάν. Φυσικά επειδη υπάρχει απουσία «δεκαριών» τα φώτα τραβάνε όσοι στη μεσαία γραμμή τρέχουν κι όχι όσοι τρέχουν για τα «δεκάρια», που είναι κάτι άλλο.

Ο κόσμος χειροκροτάει τον Καντέ γιατί όταν είναι μέτριος και τρέχει κάτω από 12 χιλιόμετρα η Γαλλία δεν κερδίζει ούτε τους Ούγγρους. Ο κόσμος βλέπει την χρησιμότητα του Βαϊνάλντουμ, καταλαβαίνει ότι στη Γερμανία εκτός των ακραίων μπακ βαρόμετρο είναι ο Κρος, αναρωτιέται πως η Μίλαν έδιωξε τον Λοκατέλι και αναγνωρίζει ότι ο Αζαρ παίζει στο Βέλγιο γιατί είναι καλός κι όχι γιατί είναι αδερφός του Εντίν. Φυσικά όπιος το ποδόσφαιρο το αγαπάει πορώνεται με τον Εμ Παπέ, θαυμάζει, ωραία εξτρέμ (τον Μπεράρντι ή τον Γιαρμολένκο), ανακαλύπτει νέους σολίστες όπως τον Ισαακ ή θυμάται τι θαύματα κάνουν κάποιοι παλιοί όπως ο Μπέιλ κι ο Κριστιάνο Ρονάλντο. Και νιώθει ότι στο τέλος την ιστορία θα την γράψουν τα φορ: ο Μοράτα, ο Λουκάκου, ο Χάρι Κέιν, ο Ιμόμπιλε, ο Λέβα, ο Χαβερτς με όσα κάνουν και όσα δεν κάνουν θα είναι καθοριστικοί.

Κάποιες τρελοπεριπτώσεις

Και τα «δεκάρια»; Οσα κυκλοφορούν είναι τρελοπεριπτώσεις. Ο Σακίρι έχει κορμί παλαιστή ελληνορωμαίκής πάλης ή αυλητή άρσης βαρών. Ο Τσαχλάνογλου θυμίζει πάντα την φράση «πολύ κακό για το τίποτα». Ο Μαλινκόφσκι και ο Φρόιλερ είναι καλοί για την Αταλάντα. «Δεκάρια» πραγματικά, πλην των Πορτογάλων, έχει μόνο το Βέλγιο: ο Μέρτενς και ο Ντε Μπρόιν δικαιούνται μια μέρα να βρεθούν με τον Ζιντάν, τον Ριβάλντο,  τον Ρομπέρτο Μπατζιο, τον Λόταρ Ματέους και να πουν ιστορίες. Θα τους ακούει ο Μαραντόνα από το commander control του παράδεισου των «δεκαριών» και θα γελάει…