H επιτυχημένη παρουσία του Στέφανου Τσιτσιπά στο Open της Μελβούρνης και η υπερψήφιση του Γιάννη Αντετοκούνμπο (για μια ακόμα χρονιά…) στις ψηφοφορίες που γίνονται πριν το All Star game του ΝΒΑ δημιούργησαν μια συζήτηση για την προβολή μιας Ελλάδας ξεχωριστής και υπέροχης που στο εξωτερικό διακρίνεται κτλ. Είναι μια γνωστή συζήτηση, που έχει όμως νέους πρωταγωνιστές.

Φράσεις ελληνικής σοφίας

Στις δυο σπουδαίες εβδομάδες του Τσιτσιπά στο Open της Αυστραλίας, πέρα από τις καταπληκτικές του εμφανίσεις, μου άρεσε η επιλογή του να σκαρώσει μια σειρά από τουίτ βασισμένα κυρίως σε αποφθέγματα Αρχαίων Ελλήνων. Για να περιγράψει το ψυχολογικό του στάτους, πριν και μετά τους αγώνες του, χρησιμοποίησε λόγια του Ομήρου, του Αριστοτέλη, του Σωκράτη. Προσοχή σε μια λεπτομέρεια: τα τουίτ του δεν ήταν γραμμένα στα αγγλικά, ώστε να προκαλέσουν την προσοχή των ξένων μέσων ενημέρωσης, αλλά ήταν όλα στα ελληνικά – απευθύνονταν δηλαδή στο ελληνικό κοινό, που είναι μάλλον πολύ μικρό. Την στιγμή της απόλυτης καταξίωσής του, την ώρα δηλαδή της πρώτης του μεγάλης πορείας σε ένα τουρνουά του Γκραν Σλαμ, ο Τσιτσιπάς διάλεξε να απευθυνθεί στο ελληνικό κοινό, θυμίζοντας του φράσεις κυρίως ελληνικής σοφίας. Δεν μπορεί παρά κάτι να σημαίνει αυτό.

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στο μαγικό κόσμο του ΝΒΑ ένας άλλος σούπερ σταρ, ο Γιάννης Αντετοκούνμπο, κάνει καριέρα επίσης προβάλλοντας σε κάθε ευκαιρία το γεγονός ότι έρχεται από την Ελλάδα. Είναι ο Greek Freak, θέλει οι τηλεσχολιαστές να τον αποκαλούν «Γιάννης», χαίρεται με τις αγκαλιές των Ελλήνων ομογενών: είναι ένας πραγματικός πρεσβευτής της χώρας μας και μάλιστα εξαιρετικός, αφού ακόμα και ο πρώην πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Μπάρακ Ομπάμα τον κατέταξε στους διασημότερους Ελληνες κάνοντας αναφορές σε αυτόν στις ομιλίες του. Πρόσφατα τον Γιάννη τον υποδέχτηκαν στη Βοστώνη μακεδονικά συγκροτήματα που χόρεψαν εθνικούς χορούς, σε μια στιγμή μάλιστα που στην Ελλάδα το βασικό θέμα συζήτησης είναι η Συνθήκη των Πρεσπών. Ο Γιάννης το απόλαυσε, φωτογραφήθηκε με τα παιδιά, έβγαλε μαζί τους φωτογραφίες με την ελληνική σημαία. Εγινε…ακροδεξιός ο Γιάννη; Μόνο αυτό δεν έχουμε ακούσει ακόμα.

Ο κόσμος θα είναι διαφορετικός  

Μετά την επιστροφή του από τη Μελβούρνη ο κόσμος του Τσιτσιπά θα είναι διαφορετικός: είναι δεδομένο. Μόλις μπει και με τη βούλα του ΑΤΡ στους καλύτερους δέκα του κόσμου, το όνομά του θα γίνει παγκόσμιο brand. Θα ήταν σαφώς λογικότερο ο Τσιτσιπάς (κι όποιος άλλος έχει λόγο στο δημόσιο λόγο του…) να φροντίσει να δημιουργήσει μια εικόνα δική του περισσότερο παγκόσμια – προσαρμοσμένη στους κανόνες της αγοράς του σπορ, που στην Ελλάδα δεν είναι και το πιο διαδεδομένο. Η ελληνικότητα είναι πάντα χρήσιμη γιατί επιτρέπει στα ξένα ΜΜΕ να δημιουργούν ωραίους τίτλους με αναφορές στους Ελληνες Θεούς κτλ. Αλλά αν ο Τσιτσιπάς και οι άνθρωποί του σκέφτονταν στενά επιχειρηματικά θα πρεπε την Ελλάδα να την αφήσουν λιγάκι στην άκρη και να στοχεύσουν πολύ πολύ ψηλότερα. Κι όμως ο εικοσάχρονος Στέφανος κάθε φορά θέλει να μιλάει για τη χώρα του, όχι για να την διαφημίσει στο εξωτερικό, αλλά για να δείχνει ότι την κουβαλάει στην καρδιά του. Θέλει να καταγράφεται στο μυαλό όλων ως Ελληνας κι ας είναι μάλιστα Ρωσσίδα η μαμά του. Και μάλιστα φτάνει σε σημείο να δηλώνει την υπερηφάνεια του για την ελληνική του καταγωγή, όχι κάνοντας αναφορές σε Έλληνες μαχητές και ήρωες, αλλά χρησιμοποιώντας λόγια στοχαστών και φιλοσόφων.

Ο Γιάννης Αντεντοκούμπο έχει πλέον τόσα χρήματα ώστε θα μπορούσε να περνάει τα καλοκαίρια του στη Χαβάη, όπως οι πιο πολλοί σταρ του ΝΒΑ. Αντίθετα αυτός έρχεται κάθε καλοκαίρι εδώ, όχι για να πάει στην κοσμοπολίτικη Μύκονο ή στην Σαντορίνη στην οποία συρρέουν οι celebrities του διεθνούς τζετ σετ, αλλά για να πάρει μέρος σε φιλανθρωπικά παιγνίδια, να μιλήσει με μικρά παιδιά, να διοργανώσει καμπ και ειδικά event, στα οποία καταδιασκεδάζει με τον αδερφό του. Όλα αυτά, πέραν του ότι είναι χρήσιμα, μαρτυρούν και την διάθεσή του να επιστρέφει στην Ελλάδα, στη χώρα που θεωρεί γενέθλια γη του.

Είναι αλήθεια ότι δεν έχει καταφέρει ακόμα να παίξει στην Εθνική μας όσο θα θελε: οι ομάδες του ΝΒΑ έχουν πολλοί αυστηρούς κανόνες κι ο Γιάννης έχει ένα μεγάλο συμβόλαιο που οφείλει να σεβαστεί. Όμως κανείς από όσους τον γνωρίζουν δεν έχει την παραμικρή αμφιβολία για την θέλησή του να τιμήσει (και) τη φανέλα με το εθνόσημο. Και όλοι δηλώνουν βέβαιοι ότι στο επικείμενο μουντιάλ, αυτό που θα γίνει στην Κίνα, θα το κάνει. Όχι για να μεγαλώσει κι άλλο τη φήμη του, αλλά για την Ελλάδα βρε γαμώτο, που είχε πει κάποτε και μια ψυχή.

Αφιερώσεις μόνο στο βάθρο

Οι Ελληνες αθλητές για χρόνια ολόκληρα έκαναν αναφορές στη χώρα καταγωγής τους, μόνο όταν ανέβαιναν στο βάθρο για να πανηγυρίσουν τα μετάλλιά τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι αναφορές αυτές είχαν κάτι της το έντονα ωφελιμιστικό: πίσω από τις αφιερώσεις στη χώρα και στον κόσμο κρυβόταν εντέχνως μια υπενθύμιση στην Πολιτεία για να κάνει το χρέος της, δηλαδή να φροντίσει το Υφυπουργείο Αθλητισμού να πάρουν το πριμ ή να θυμηθεί ο αρμόδιος Υφυπουργός να τους δώσει καμιά θέση στο δημόσιο. Τα «αφιερώνω τη νίκη μου στην Ελλάδα, που ήταν απόψε κοντά μου», ένοιωθα συχνά πυκνά ότι τα ακολουθούσε ένα μη ειπωμένο αλλά εύηχο «και ελπίζω να μην ξεχάσουν οι αρμόδιοι όσα συμφωνήσαμε». Δεν ισχύει, προς Θεού, για όλους: υπάρχουν πολλοί μεγάλοι αθλητές που συγκινούνται με το ενδιαφέρον του κόσμου, το νοιώθουν και θέλουν τη στιγμή του θριάμβου να ανταποδώσουν την αγάπη στους οπαδούς τους και στη χώρα. Αλλά ο Τσιτσιπάς και ο Αντετοκούνμπο δεν έχουν ακόμα κερδίσει τίποτα: ο Τσιτσιπάς, μάλιστα, διάλεγε φράσεις του Ομήρου πριν τα παιγνίδια. Και οι δυο διαφημίζουν στο εξωτερικό, περισσότερο από την Ελλάδα, την ελληνικότητα τους και καμαρώνουν για αυτή, ενώ πορεύονται το δρόμο προς την επιτυχία: για την ακρίβεια μας υπενθυμίζουν σε κάθε ευκαιρία ότι τον πορεύονται ως Ελληνες. Ανήκουν εδώ και ας είναι μακριά μας. Αυτό μας λένε.

Και ο Στέφανος και ο Γιάννης μιλάνε για την Ελλάδα, ενώ διακρίνονται μακριά της απευθυνόμενοι στο μικρό, για τα γιγάντια πλέον κυβικά τους, ελληνικό ακροατήριο το οποίο νουθετούν με το δικό τους τρόπο. Νομίζω ότι και οι δυο διαφημίζουν την Ελλάδα σε εμάς. Μας θυμίζουν ότι ένα παιδί που μεγαλώνει σε αυτή τη χώρα μπορεί να κάνει πολλά, αρκεί να δουλεύει, να μην παραιτείται από τα όνειρα του, να είναι προσηλωμένο στο σκοπό. Με τον τρόπο τους φωνάζουν ότι δεν υπάρχει καμία δυστυχία στο να είσαι Ελληνας: ίσα ίσα που στο παγκόσμιο χωριό αρχίζει να γίνεται και της μόδας! Ο Γιάννης και ο Στέφανος είναι δυο αληθινοί πατριώτες που έχουν πολύ ψηλά τη χώρα τους. Θέλουν ν ανήκουν σε αυτή, να κερδίζουν για αυτή, να την κάνουν να χαίρεται. Γιατί πιστεύουν πως το αξίζει και γιατί αισθάνονται ότι τους αξίζει. Η σωστή ερώτηση δεν είναι πόσο διαφημίζουν τη χώρα. Είναι αν η χώρα τους, τους καταλαβαίνει…

(Νέα Σαββατοκύριακο, Ιανουάριος του 2019).