Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες σας κάνω προτάσεις για βιβλία που μπορείτε να διαβάσετε όλο το χρόνο. Πρόκειται για βιβλία που πέρασαν από τα χέρια μου τη χρονιά που έφυγε και σας τα προτείνω γιατί ό,τι μου αρέσει θέλω να το μοιράζομαι. Ρίξτε μια ματιά και θα διαπιστώσετε πως ο μπαχτσές έχει από όλα!  

• Ιανουάριος. Αρχίστε τη χρονιά με το τελευταίο βιβλίο του Γιο Νέσμπο, («Ο Αρχοντας της Ζήλιας», εκδόσεις Μεταίχμιο) γιατί είναι Νέσμπο κι ας μην έχει Χάρι Χόλε! Βιβλίο είπα; Λάθος. Το πιο σωστό θα ήταν να πω ότι είναι κάρι σαν άλμπουμ. Πρόκειται για μια συλλογή διηγημάτων του Νορβηγού παραμυθά που μου θύμισε παλιό δισκάκι – από αυτά που κυκλοφορούσαν πριν τα CD. Μερικές ιστορίες σε εκπλήσσουν, μερικές τις περιμένεις, μερικές είναι γραμμένες για να γίνουν σουξέ. Κι έχει και Ελλάδα φυσικά. Η Κάλυμνος και ο αστυνόμος Ντίνος Μπαλής ήρθαν για να μείνουν.    
• Φεβρουάριος. Μια από τις ανακαλύψεις μου μέσα στη χρονιά που έφυγε ήταν ο Μπέν Μάκιντάιρ, μια περίπτωση Ιαν Φλέμινγκ χωρίς Τζέιμς Μποντ, αλλά με ήρωες αληθινούς. Αλλά βιβλία του διαδραματίζονται στην περίοδο του δευτέρου Παγκόσμιου Πολέμου κι άλλα στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Αυτό με τον παράξενο τίτλο «Επιχείρηση Κιμάς» (εκδόσεις Κλειδάριθμος) είναι η απλή απόδειξη ότι η ιστορία, αν ξέρεις να την διηγείσαι, είναι τρομερά θεαματική.
• Μάρτιος. Τον περασμένο Μάρτιο συμπληρώθηκαν διακόσια χρόνια από την έναρξη της ελληνικής επανάστασης του 1821. Από τα λίγα ωραία που έμειναν χάρη στην επέτειο είναι το εξαιρετικό βιβλίο ιστορίας του Αριστείδη Χατζή «Ο Ενδοξότερος Αγώνας» (Εκδόσεις Παπαδόπουλος). Ο Χατζής αφηγείται την ιστορία του ξεσηκωμού σαν πολιτικό θρίλερ, εστιάζοντας στα πρόσωπα, στις πράξεις τους, στις παραλήψεις τους, στους καυγάδες και στους ηρωισμούς τους. Και σου ανοίγει την όρεξη να ψάξεις και τις βιογραφίες τους διότι συνειδητοποιείς ότι τους πιο πολλούς πρωταγωνιστές δεν τους γνωρίζεις.

• Απρίλιος. Και το Πάσχα θα είναι επίκαιρος και ωραίος ο «Τζίμης από την Κυψέλη», ο τελευταίος φίλος του Χρήστου Χωμενίδη που μας τον σύστησε χάρη στις Εκδόσεις Πατάκη. Σχεδόν ωραίος, σχεδόν ανέμελος, σχεδόν ονειροπόλος, ο Τζίμης πιστεύει ότι η Κυψέλη είναι το κέντρο του κόσμου μέχρι να συνειδητοποιήσει ότι ο αληθινός κόσμος είναι κάτι που δεν μπορεί πια ούτε να το φανταστεί. Τον γνωρίζεις, τον αγαπάς. Και συμπάσχεις.  
• Μάιος. Πάντα επειδή βρισκόμαστε στο μήνα των τελικών στις αθλητικές διοργανώσεις προτείνω ένα βιβλίο με θέμα αθλητικό. Πέρυσι είχαμε δυο βιβλία για τον Γιάννη Αντετοκούνμπο, και ένα, αλλά εξαιρετικό, για τον Ράφα Ναδάλ. Αυτά για τον Γιάννη τα ξέρετε. Το βιβλίο για το Ναδάλ είναι γραμμένο από τον Αγγλο Τζον Καρλίν (εκδόσεις Οpera). Λέγεται φυσικά «Ράφα» και δεν ξέρω γιατί δεν διαφημίστηκε. Είναι γεμάτο μαθήματα. Όχι για το τένις. Για τη ζωή.    
• Ιούνιος. Το καλοκαίρι καλό είναι να ξεκινήσει με ένα αστυνομικό, αν και στα ωραία αστυνομικά διακρίνω μια έλλειψη τελευταία. Βιβλίο της χρονιάς για τους Times (κι όχι μόνο…) το πολυσυζητημένο «Ο διάβολος και τα σκοτεινά νερά» (Εκδόσεις Μεταίχμιο) οδηγεί σε δυο βεβαιότητες. Η πρώτη βεβαιότητα είναι ότι ο συγγραφέας του, ο Στιούαρτ Τέρτον είναι μια ιδιοφυία καθώς κατορθώνει να βάλει σε ένα σπουδαίο βιβλίο μυστηρίου το μεταφυσικό (από την πίσω πόρτα) ενισχύοντας και όχι καταστρέφοντας την πλοκή. Η δεύτερη βεβαιότητα ότι το μυαλό σου θα «καεί». Εντελώς.  
  

• Ιούλιος. Το δεύτερο βιβλίο του Αλέξη Παπαχελά για την περίοδο της επταετίας («Ένα Σκοτεινό Δωμάτιο») είναι αλήθεια ότι άργησε κομμάτι. Αλλά όλοι όσοι είχαμε διαβάσει το πρώτο («Ο βιασμός της Ελληνικής Δημοκρατίας»), είπαμε χαλάλι η αναμονή γιατί από το δεύτερο αποζημιωθήκαμε. Η πλοκή εστιάζεται στην τραγωδία της Κύπρου, αλλά αυτό είναι απλώς το πρόσχημα για να γίνει κατανοητό ότι η περίφημη επταετία νομοτελειακά θα τελείωνε με μια εθνική πληγή. Θα μπορούσε να είναι μυθιστόρημα: δυστυχώς είναι ένα βιβλίο-ντοκιμαντέρ.  
• Αύγουστος. Θα είμαι στο Πήλιο για αυτό προτείνω ένα αστυνομικό μυθιστόρημα του οποίου η πλοκή εξελίσσεται στη Θεσσαλία. Το έχει γράψει ο Γιάννης Μόσχος κι έχει τον τίτλο «Και οι τέσσερις ήταν απαίσιοι» (Εκδόσεις Τόπος). Ξεκινά με την δολοφονία του Νομάρχη Μαγνησίας που βρίσκεται νεκρός στο Τρίκερι. Τον δολοφόνο αναλαμβάνει να ανακαλύψει ένας νεαρός υπομοίραρχος, ο Μάνος Πετράκης, στον οποίο έχουν αναθέσει τη δουλειά για να τον δουν να αποτυγχάνει. Γιατί; Γιατί όλα εξελίσσονται στα χρόνια της δεκαετίας του ’70 όταν διάφορα εγκλήματα ήταν προτιμότερο «να μην τα σκαλίζει κανείς». Το ταξίδι στην ξεχασμένη Θεσσαλία του ‘70 είναι απολαυστικό όσο και η πλοκή του βιβλίου.   
• Σεπτέμβριος. Η πρότασή μου είναι ένα πολύ χορταστικό πολιτικό θρίλερ. Το στρατευμένο και αρκετά καταγγελτικό «Μυστικό» του Αντόνιο Φεράρι (Εκδόσεις Κέδρος) που διηγείται την ιστορία της δολοφονίας του Αλντο Μόρο. Το ενδιαφέρον στο συγκεκριμένο βιβλίο είναι ότι ενώ η εξιστόρηση είναι μυθιστορηματική (ο ήρωας του, ο αδίστακτος Αμερικανός πράκτορας της CIA Ρον Τ. Στιούαρτ δεν είναι υπαρκτό πρόσωπο), εν τούτοις ο συγγραφέας του ισχυρίζεται πως όλα τα γεγονότα είναι πραγματικά. Ο Φεράρι, που είναι και κορυφαίος αρθρογράφος της Corriere della Sera άργησε να εκδώσει το βιβλίο γιατί δεν είχε αποδείξεις. Το έκανε μόνο όταν πολλά από αυτά που γράφει επιβεβαιώθηκαν από αρχεία της CIA, αλλά και της ΣΤΑΖΙ.

• Οκτώβριος. Για τον Ανδρέα Παπανδρέου και την πολυτάραχη ζωή του έχουν γραφτεί πολλά βιβλία. «Το αίνιγμα» (Εκδόσεις Βιβλιοπωλείο της Εστίας) είναι γραμμένο από τον πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα και φίλο του Ανδρέα Μοντίγκλ Στέρνς. Ο καταπληκτικός παρατηρητής Στερνς μιλά πολύ για τον Ανδρέα που γνώρισε στις ΗΠΑ, σκιαγραφεί την προσωπικότητα του Ελληνα καθηγητή, εξηγεί την πορεία του Ανδρέα μέσα από την σχέση του με τον πατέρα του, αλλά και με τις γυναίκες του. Μαθαίνεις πολλά και περνάς ωραία. Και το διαβάζεις σε τρεις μέρες!  
• Νοέμβριος. Τι είναι η εξάρτηση; Γιατί δυσκολευόμαστε τόσο πολύ να καταλάβουμε τον εξαρτημένο ακόμα κι αν αυτός είναι ένα δικό μας πρόσωπο; Πόσο μεγάλη είναι η αντοχή μας απέναντι σε μια τέτοια περιπέτεια; Η Μαρία Μαυρικάκη, αφού έγραψε πέρυσι την βιογραφία του Γιάννη Μπουτάρη (Εξήντα χρόνια τρύγος) εκδίδει στις Εκδόσεις Πατάκη το δεύτερο μυθιστόρημά της με τον τίτλο «Εξαρτάται». Αγγίζοντας θέματα που πολλοί αποφεύγουν.  
• Δεκέμβριος. Ηταν φυσικό φέτος να κυκλοφορήσουν πολλά βιβλία που έχουν να κάνουν με πανδημίες και άλλες ανάλογες ιστορίες που συντάραξαν την ανθρωπότητα. Το «Λαοί και επιδημίες», (Εκδόσεις Παπαδόπουλος) είναι ένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν γιατί ο συγγραφέας του, ο Γουίλιαμ Μακ Νιλ προσθέτει αρκετή πολιτική. Προτείνω να το διαβάσετε σε ένα χρόνο ελπίζοντας πως θα το κάνετε με νηφαλιότητα γιατί η περιπέτεια που ζούμε θα χει περάσει…

Κι ακόμα

Κλείνω, όπως πάντα, με μια ειδική αναφορά σε μερικά βιβλία που δεν χώρεσαν στις προτάσεις αλλά δεν μπορούν να λείπουν. Αποτελεί αληθινή απόλαυση η ανάγνωση του «Σύντροφοι» (Εκδόσεις Ψυχογιός): η ιστορία του κομουνισμού γραμμένη από τον μοναδικό Ρόμπερτ Σέρβις. Είναι σπουδαίο δώρο το «RΕNEGADES: ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΟΙ Γεννημένοι στην Αμερική» στηριγμένο στα Podcasts που έγραψαν συζητώντας ο Μπρους Σπρίγκστιν και ο Μπάρακ Ομπάμα. Στην ενότητα αστυνομικά είχαμε μέσα στη χρονιά νέο βιβλίο του «πατριάρχη» Πέτρου Μάρκαρη («Το κίνημα της αυτοκτονίας»), το νέο βιβλίο του Πάνου Αρμυρά («Το φιλί του Δεκέμβρη»), αλλά και νέο του Μορίς Ατιά («Το κόκκινο και το φαιό»). Στο τέλος της χρονιάς κυκλοφόρησε και το «Σημειολογικό Αντάρτικο» του Θανάση Διαμαντόπουλου. Μια συλλογή κειμένων του που δημοσιεύτηκαν κάποτε στο Φίλαθλο. Κείμενα μπροστά από την εποχή τους…  

Καλή ανάγνωση.