Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες σας προτείνω ένα βιβλίο για κάθε μήνα του χρόνου. Πρόκειται για βιβλία που διάβασα και ξεχώρισα τη χρονιά που προηγήθηκε ή για βιβλία που περιμένω. Οφείλω να πω ότι το 2022 ήταν μια καλή χρονιά καθώς κυκλοφόρησαν πολλά κι ενδιαφέροντα. Θα μπορούσα να έχω προτείνει πέντε – έξι ακόμα!  Ρίξτε μια ματιά κι ίσως βρείτε κάτι που σας τραβήξει την προσοχή.  

• Ιανουάριος. Ας αρχίσουμε τη χρονιά με ένα από τα ωραιότερα βιβλία της προηγούμενης. «Το μόνο της ζωής τους ταξίδι», του Ηλία Μαγκλίνη – εκδόσεις Μεταίχμιο. Για το βιβλίο του Μαγκλίνη κάτι θα έχετε ακούσει – δεν μπορεί. Ο,τι έχετε ακούσει είναι μάλλον λίγο. Είναι το ωραιότερο βιβλίο που κυκλοφόρησε με θέμα την Μικρασιατική Καταστροφή, ακριβώς γιατί δεν γράφτηκε με αφορμή την επέτειο: ο Μαγκλίνης εξιστορεί σχεδόν μυθιστορηματικά την περιπέτεια του παππού του το καλοκαίρι του 1922. Δεν είναι αυτό που νομίζετε. Είναι καλύτερο.
• Φεβρουάριος. Μια παλιά αγάπη επέστρεψε. Ο «Πανικός», του Τζέιμς Ελρόι – εκδόσεις Κλειδάριθμος είναι αυτό ακριβώς. Οι φανατικοί του Ελρόι το έχουν ήδη διαβάσει, αλλά εγώ το προτείνω σε όσους όπως εγώ τον είχαν εγκαταλείψει τον Αμερικάνο συγγραφέα, κουρασμένοι από τη δύστροπή γλώσσα του, της οποίας η απόδοση στα ελληνικά είναι άθλος. Αυτή τη φορά αναλαμβάνει τη μετάφραση ο Μιχάλης Μακρόπουλος, που καταφέρνει να μας βοηθήσει να θυμηθούμε τις ωραίες ιστορίες του «Μεγάλου Πουθενά», του «L.A Εμπιστευτικό», της Μαύρης Ντάλιας κτλ.
• Μάρτιος. Προτείνω ένα βιβλίο ιστορίας: τη «Δεκαετία Πολέμων», του Μανόλη Κούμα – εκδόσεις Παπαδόπουλος. Η δεκαετία του 40 είναι ιστορικά μια από τις πιο ενδιαφέρουσες της ελληνικής ιστορίας. Ο Κούμας αποφεύγει τον πειρασμό να ασχοληθεί αποκλειστικά με τον ελληνικό εμφύλιο και ασχολείται κυρίως με τα διλήμματα της ελληνικής διπλωματίας, δηλαδή τους προβληματισμούς και τις παλινωδίες μιας ελληνικής πολιτικής σκηνής που είναι γεμάτη από πολιτικούς με προσωπικές ατζέντες.

• Απρίλιος. Μήνας για ένα ωραίο αστυνομικό: «Η σκευωρία των μετρίων» του Ερνέστο Μάγιο – εκδόσεις Carnivora, είναι ενδιαφέρουσα. Η Αργεντινή δεν έχει μόνο το Μέσι και τον Μαρτινεζ και τον Ντι Μαρία: έχει κι ωραία αστυνομική λογοτεχνία. Οι άνθρωποι των εκδόσεων Carnivora δείχνοντας πως έχουν εξαιρετικό γούστο μας παρουσιάζουν ένα υπέροχο αφηγητή που γράφει ένα μυθιστόρημα που συνδυάζει εξαιρετικά το σασπένς μιας αστυνομικής υπόθεσης και τους κινδύνους που ζει ο ερευνητής της, με μια υπέροχη ιστορία αγάπης. Ολο αυτό σε ένα ιστορικό πλαίσιο που επιτρέπει να καταλάβουμε την εποχή λίγο πριν την χούντα του Βιδέλα. Κι όλα αυτά μέσα σε μόλις 200 σελίδες!
• Μάιος. Στη διάρκεια του Ρολάν Γκαρός και πριν το Γουίμπλεντον η στιγμή προσφέρεται για το «Ο Ρότζερ Φέντερερ ως θρησκευτική εμπειρία» του Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας – εκδόσεις Πλήθος. Πρόκειται για μια μικρή συλλογή από δοκίμια που περιγράφουν ακριβώς αυτό που αναφέρει ο τίτλος του βιβλίου, δηλαδή την ιερή αντιμετώπιση του μεγάλου Ρότζερ από τον Αμερικάνο συγγραφέα τους. Το μήνα που θα ολοκληρωθεί το Ρολάν Γκαρός και λίγο πριν το πανηγύρι του παγκόσμιου τένις μεταφερθεί στο Γουίμπλεντον δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο.   
• Ιούνιος. Θα χει καλοκαιριάσει και χρειάζεται μια ωραία παρέα: «Ο Αυλός του Πανός» του Τάσου Χαλιού, εκδόσεις iWrite. O Χαλιός δεν είναι φιλόλογος – έχει σπουδάσει οικονομικά και με αυτά ασχολείται. Εχει όμως μια παράξενη αγάπη για τους ήρωες του αρχαίου κόσμου και κάμποσα χρόνια πριν είχε νεότατος ένα παράξενο προβληματισμό: τι θα λέγανε άραγε οι Αρχαίοι Ελληνες αν βλέπανε την Ελλάδα του σήμερα; Τι θα έλεγε πχ ο Πλάτωνας αν περπατούσε στην τωρινή Αθήνα ή ο Κλεισθένης για το σύστημα δικαιοσύνης του καιρού μας; Με βάση αυτό έχει γράψει μια σειρά από σκέψεις αρχαίων Ελλήνων σε πρώτο πρόσωπο, μικρές ιστορίες δημοσιευμένες σε εφημερίδες. Που έχουν, αν μη τι άλλο, μια γλυκιά πρωτοτυπία.

• Ιούλιος. Ελπίζω ότι η νέα περιπέτεια του Χάρι Χόλε θα έχει κυκλοφορήσει. Λέγεται «Θανάσιμο Φεγγάρι» είναι του Γιο Νέσμπο, εκδόσεις Μεταίχμιο. Ο Χάρι Χόλε άφησε λίγο τον Νέσμπο να κάνει αυτό που κυρίως θέλει, δηλαδή να αποδείξει πως είναι εξίσου σημαντικός, αν όχι και σημαντικότερος, από τον ήρωα του. Ο Νέσμπο έβγαλε δυο βιβλία με διηγήματα για όλα τα γούστα («Το Νησί των Αρουραίων» και το «Ο Άρχοντας της ζήλειας») και τώρα θα αφήσει το παλκοσένικο στο Χάρι που όλοι περιμένουμε. Τον αφήσαμε μαχαιρωμένο, κατεστραμμένο, διαλυμένο. Το καλό είναι ότι τίποτα δεν του χει συμβεί πρώτη φορά.
• Αύγουστος. Ωραία αστυνομικά γράφονται και στην Ελλάδα. «Οι Ναυαγοί του Αυγούστου», της Ευτυχίας Γιαννάκη, εκδόσεις Ικαρος, είναι τέτοιο. Η ταλαντούχα Ελλήνιδα συγγραφέας καταπιάνεται χρόνια τώρα με το αστυνομικό και οφείλω να πω πως η αλματώδης πρόοδός της δεν με εντυπωσίασε: με κατέπληξε! Χρησιμοποιώντας την γνωστή ιστορία της δολοφονίας του Κώστα Ταχτσή (ένα από τα πολλά άλυτα ελληνικά μυστήρια) η Γιαννάκη στήνει μια ανάλογη ιστορία δίνοντας στο δολοφόνο του Ταχτσή διαστάσεις σήριαλ κίλερ – το λέω έτσι για να μην αποκαλύψω κανένα από τα μυστικά ενός βιβλίου που μπορεί να κάνει το καλοκαίρι σας πιο ωραίο.
• Σεπτέμβριος. Το «Αντιστρέφοντας την Πυραμίδα», του Τζόναθαν Γουίλσον, εκδόσεις Πολάρις, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά πριν από μια δεκαετία σε μετάφραση του Χρήστου Χαραλαμπόπουλου. Βοήθησε τότε πολλούς να καταλάβουν την εξέλιξη του ποδοσφαίρου την οποία ο Γουίλσον αφηγείται με τρόπο σχεδόν μυθιστορηματικό. Στην επικαιροποιημένη του έκδοση προστέθηκαν πολλά από όσα συνέβησαν μετά το 2010. Κι έτσι χρειάστηκε να ξαναγράψω και τον πρόλογο.        
• Οκτώβριος. Για τον Τσόρτσιλ, τον Χίτλερ, τον Στάλιν έχουν γραφτεί πολλά κι ενδιαφέροντα βιβλία ιστορίας, για τον Ντε Γκωλ όχι. Το βιβλίο του Γάλλου ιστορικού Μισέλ Γουίνοκ «Σαρλ Ντε Γκωλ, ένας επαναστάτης στοιχειωμένος από την ιστορία», εκδόσεις Ποταμός, αναφέρεται περισσότερο στον πολιτικό Ντε Γκωλ και λιγότερο στον στρατηγό. Δεν είναι αγιογραφία και δεν είναι το κλασσικό βιβλίο ιστορίας των 750 σελίδων που δεν θα το τελειώσεις ποτέ. Σε λιγότερες από 170 σελίδες μαθαίνεις πολλά. Και θα θελες να μάθεις λίγα περισσότερα.

• Νοέμβριος. Ωραίος μήνας για το «Ο Βασιλιάς κι εγώ», του Κλοντ Μπολί, εκδόσεις Στάχυ. Πρόκειται για την βιογραφία του Ερίκ Καντονά τη ζωή του οποίου διηγείται ο Μπολί που έχει μαζί του μια προσωπική σχέση. Αν νομίζετε πως τα ξέρετε όλα για τον Καντονά θα εκπλαγείτε ευχάριστα. Την ωραία αυτή ιστορία μετέφρασε με μεράκι ο Γιάννης Μπίλιος. Φυσικά θα ήταν απίθανο ένα τέτοιο βιβλίο να έχει ως θέμα μόνο το ποδόσφαιρο.
• Δεκέμβριος. Λένε πως τον Μισέλ Ουελμπέκ ή τον θεωρείς τον μεγαλύτερο συγγραφέα του καιρού μας ή τον προσπερνάς αδιάφορα. Βρίσκω υπερβολικά και τα δύο: νομίζω πως άλλες φορές έχει έμπνευση κι άλλες πρέπει απλά να βγάλει ένα βιβλίο για το γιγάντιο κοινό του και το κάνει για να μην το δυσαρεστήσει. Η «Εκμηδένιση», ωστόσο, εκδόσεις Εστία, θα μπορούσε και να είναι το πρώτο του βιβλίο. Ογκώδες ώστε να είναι πολλά βιβλία μαζί, αποτελεί ένα είδος κατάθεσης ευφυίας. Είναι ένα εξαιρετικό παιγνίδι έμπνευσης και αφήγησης. Που φυσικά κάποιοι μπορεί να βρουν ανυπόφορο, γιατί αυτός είναι ο Ουελμπέκ…    

………..

Χρωστάω και μερικές ειδικές αναφορές. Ο Πολυχρόνης Κουτσάκης γεννήθηκε στα Χανιά, αλλά ζει στην Αυστραλία – στο Περθ. Περνά από είδος σε είδος απολαμβάνοντας το να γράφει χωρίς να τον καταπλακώνει η ανάγκη για σουξέ: διασκεδάζοντας έγραψε την «Οδύσσεια, που μας κρύβουν», εκδόσεις Πατάκη, που δεν έχει σχέση με τα προηγούμενα βιβλία του: γελάς πολύ. Ο Πύρρος Δήμας έκανε μέσα στη χρονιά πράξη κάτι που του ζητούσαν όλοι χρόνια: έγραψε με τη βοήθεια του Νίκου Ευσταθίου την αυτοβιογραφία του. Το «Πύρρος, με το μικρό μου όνομα», εκδόσεις Παπαδόπουλος, είναι ένα βιβλίο γενναιόδωρο σε ιστορίες. Όπως ακριβώς και το τελευταίο βιβλίο του Μίμη Ανδρουλάκη «Πριν σβήσουν τα φώτα», (εκδόσεις Πατάκη). Είναι το πρώτο μέρος της βιογραφίας του και με έκανε να περιμένω το δεύτερο που θα αναφέρεται στα γεγονότα της ζωής του μετά το 1980 και θα βγει μέσα στο 2023. Όπως και το νέο βιβλίο του Χρήστου Χωμενίδη που αυτή τη φορά κάνει τη βόλτα του στον κόσμο των δικηγόρων. Αλλά για αυτά έχουμε λόγο να τα ξαναπούμε…