Η εικόνα του Ερνέστο Βαλβέρδε με το κύπελλο Ισπανίας αγκαλιά είναι η εικόνα ενός ευτυχισμένου ανθρώπου. Δεν υπάρχει μέσο στην Ευρώπη όπου κάποιος να μην επισημαίνει πως στην Ατλέτικ Μπιλμπάο για να κερδίσει ένα κύπελλο χρειάστηκαν σαράντα ολόκληρα χρόνια και έξι χαμένοι τελικοί – ήταν όλοι σχεδόν απέναντι σε ομάδες ακριβότερες και ποιοτικότερος αλλά όλοι πόνεσαν.  Στην Ατλέτικ πανηγύρισαν το 24ο Κύπελλο Ισπανίας που έχουν κατακτήσει στην τεράστια ιστορία τους και ήταν ένα δύσκολο κατόρθωμα αφού χρειάστηκε η ομάδα να επικρατήσει με 4-2 στα πέναλτι της μαχητικής Μαγιόρκα, μετά από μια ισοπαλία (1-1) στα 120 λεπτά που παίχτηκε ποδόσφαιρο στο «Estadio de La Cartuja» της Σεβίλλης. Η Μπιλμπάο χρειάστηκε να ισοφαρίσεις αφού η Μαγιόρκα του Χαβιέρ Αγκίρε προηγήθηκε με τον Ροντρίγκεθ στο 21': το γκολ που έφερε το ματς στα ίσια το βρήκε στο 50' ο Σάνθετ και ήταν πανέμορφο. Η ομάδα του Βαλβέρδε ήταν καλύτερη στο μεγαλύτερο διάστημα του αγώνα, αλλά αυτό δεν είναι είδηση: οι ομάδες του Βαλβέρδε για να κερδίζουν πρέπει να είναι καλύτερες. Χρειάστηκε οι παίκτες της για να σηκώσουν το τρόπαιο να είναι ψύχραιμοι στην ψυχοφθόρα διαδικασίας των πέναλτι – φυσικά και να σηκώσουν το άγχος έξι προηγούμενων χαμένων τελικών. Αλλά εμένα τα μάτια μου στο τέλος ήταν στα πανηγύρια του Ερνέστο. Αυτός ήταν ο δεύτερος τίτλος του με την αγαπημένη του Αθλέτικ, έπειτα από το Σούπερ Καπ της σεζόν 2015/16. Αλλά ήταν ίσως ο τίτλος που ήθελε πιο πολύ. Όταν κάποτε έφυγε από την Ελλάδα για να πάει στην Ισπανία είχε πει ότι δυο όνειρα έχει: να καθίσει στον πάγκο της Μπαρτσελόνα και να κερδίσει ένα πρωτάθλημα και να κατακτήσει ένα τρόπαιο με την Μπιλμπάο. Τα πέτυχε και τα δυο. Το να κάνεις ένα όνειρό σου πραγματικότητα   είναι αληθινά σπάνιο. Το να κάνεις δυο όνειρα πραγματικότητα σημαίνει πως είσαι ευλογημένος.  

Όταν είχε έρθει την πρώτη φορά

Οσο τα χρόνια περνούν τόσο πιο πολύ ξεχνάμε πόσο χαρισματική προσωπικότητα είναι ο Βαλβέρδε. Στο πρώτο του πέρασμα από την Ελλάδα είχε κατακτήσει το πρωτάθλημα τρεις αγωνιστικές πριν αυτό ολοκληρωθεί. Σε μια συνέντευξή του θυμάμαι πως χωρίς ίχνος υπερβολών είναι πει πως οι διώκτες του Ολυμπιακού είχαν κάποια σοβαρά ελαφρυντικά αποτυχίας και ότι η ομάδα του έκανε κατά κάποιο τρόπο την δουλειά της. Δεν είναι περιαυτολογήσει και δεν είχε ζητήσει κανένα μερίδιο επιτυχίας. Είναι δίκιο στην εκτίμησή του. Ο ΠΑΟ είχε κάνει τότε ένα σπουδαίο Τσάμπιονς λίγκ κι είχε παίξει την πρόκριση στα προημιτελικά με τη Βιγιαρεάλ στην Αθήνα, μετά την ισοπαλία στο πρώτο ματς (1-1). Η ΑΕΚ είχε αρχίσει να έχει πολύ σοβαρά διοικητικά προβλήματα – ήταν η χρονιά που είχε φύγει από την προεδρεία ο Ντέμης Νικολαϊδης. Ο ΠΑΟΚ, που είχε τερματίσει δεύτερος στην κανονική περίοδο, είχε κάνει ένα είδος υπέρβασης, αφού για να ρθει δεύτερος είναι χρειαστεί να κερδίσει βαθμούς με όλους τους μικρότερους για να καλύψει τους βαθμούς που είχε πετάξει στα  κακοπαιγμένα τότε ντέρμπι. Ο Σωκράτης Κόκκαλης φαίνεται πως πίστευε κι αυτός πως η προσφορά του Βαλβέρδε ήταν μικρή, κι ας προειδοποιούσε τότε ο αρχηγός της ομάδας Αντώνης Νικοπολίδης πως η φυγή του Βαλβέρδε είναι παιγνίδι με την φωτιά: τον άφησε ελαφρά τη καρδία να φύγει. Μετά την φυγή του ο Ολυμπιακός ταλαιπωρήθηκε αναζητώντας κάποιον σαν αυτόν. Κι όταν λίγα χρόνια αργότερα ο Βαγγέλης Μαρινάκης τον έφερε πίσω του είχε πει πως του ζητά να επιστρέψει γιατί άλλος σαν αυτόν δεν υπάρχει.  

Η δεύτερη φορά

Καθώς ο καιρός περνά υπάρχει κόσμος που πιστεύει πως ο Βαλβέρδε στην επιστροφή του τα βρήκε όλα εύκολα, πως ο Ολυμπιακός δεν είχε αντίπαλο κτλ. Μόνο έτσι δεν ήταν.  Όταν ξεκίνησε η χρονιά ο ΠΑΟ έχει τον τίτλο του πρωταθλητή και στο ρόστερ προσωπικότητες (Σισέ, Λέτο κτλ) που δεν έχει ο Ολυμπιακός. Η ΑΕΚ είχε στο τιμόνι τον Ντούσαν Μπάγεβιτς που ήξερε τα μυστικά του πρωταθλητισμού. Ο ΠΑΟΚ ήταν σίγουρα δυνατότερος από τις προηγούμενες χρονιάς. Κι ο Ολυμπιακός έπρεπε να αρχίσει από την αρχή αφού ο Βαλβέρδε είχε παραλάβει το απόλυτο τίποτα.

Μιλάμε για προπονητές και αναφερόμαστε διαρκώς σε συστήματα, επιλογές, διαβολικές αλλαγές κι άλλα τέτοια που εξιτάρουν την φαντασία των ποδοσφαιρόφιλων. Πριν από όλα αυτά χρειάζεται ένας κόουτς να κάνει άλλα πράγματα σοβαρότερα. Χρειάζεται π.χ να κερδίσει με τη συμπεριφορά του τους παίκτες του, να χτίσει μια καλή σχέση μαζί τους, να πείσει την διοίκηση ότι αξίζει να επενδύσει πάνω του, να αξιοποιήσει τον χρόνο κυρίως. Ο Βαλβέρδε τα έχει καταφέρει σχεδόν σε κάθε ομάδα που βρέθηκε, όχι γιατί τα αποτελέσματα τον βοήθησαν, αλλά γιατί είναι μια ξεχωριστή προσωπικότητα: ξέρει που βρίσκεται και τι ακριβώς πρέπει να κάνει για να πετύχει και το κάνει χωρίς να επηρεάζεται. Η καθαρότητα της ματιάς του οφείλεται πάντα στη δίκαια κρίση του. Στην κρίση των καταστάσεων και στην κρίση των ποδοσφαιριστών. Όταν πχ βρέθηκε στην Μπαρτσελόνα ήξερε ότι η καταπληκτική αυτή ομάδα είχε αρχίσει να φθίνει. Καθυστέρησε την φθορά της κερδίζοντας πρωταθλήματα. Τον κατηγόρησαν ότι δεν κέρδισε το Τσάμπιονς λιγκ χωρίς να καταλαβαίνουν πως αυτό είχε πάψει να είναι εφικτό. Το κατάλαβαν όταν έφυγε. Όταν η Μπάρτσα δέχτηκε οκτώ γκολ από την Μπάγερν, όταν έγινε παιγνιδάκι από την Ρεάλ Μαδρίτης, όταν οι διάδοχοί του άλλαζαν συνεχώς αδυνατώντας να τα βγάλουν πέρα με τις φαντασιώσεις. Ο Βαλβέρδε δεν έχει τέτοιες. Είναι πρακτικός. Και δίκαιος γιατί πατάει πάντα στην γη.    

Η σωστή διάσταση

Κάποτε με αυτόν στον πάγκο ο Ολυμπιακός είχε βάλει έξι γκολ στην ΑΕΚ του Χιμένεθ. Στην συνέντευξη τύπου εκείνου του ματς καταλάβαινες ότι η αληθινή του δύναμη ήταν αυτή η βαθιά αίσθηση δικαιοσύνης που ως άνθρωπο τον χαρακτηρίζει. Θα μπορούσε να περιαυτολογήσει, να μιλήσει για «απαντήσεις του Ολυμπιακού», να ειρωνευτεί τους επικριτές του: σε μια βραδιά θριάμβου θα του ήταν εύκολο. Όμως ως δίκαιος άνθρωπος προτίμησε να αποτιμήσει τον αγώνα δίνοντας στη νίκη τη σωστή της διάσταση. Ο Ολυμπιακός, είπε, μπορούσε να προετοιμάσει καλύτερα το ματς γιατί η ΑΕΚ έπαιζε με τον ΠΑΟΚ για το κύπελλο μεσοβδόμαδα. Η δε έκταση του σκορ είχε πει «ήταν αποτέλεσμα μιας απόλυτης σχεδόν αξιοποίησης των ευκαιριών – που και άλλες φορές υπήρξαν, αλλά χάθηκαν».

Ο πιο δίκαιος που θυμάμαι

Ο Βαλβέρδε είναι ο πιο δίκαιος προπονητής που θυμάμαι. Η δικαιοσύνη απαιτεί αποφάσεις: ας μην την μπερδεύομε με τις δημόσιες σχέσεις, το καλό κλίμα, τις αγάπες όταν όλα πάνε καλά κτλ. Στο πρώτο του πέρασμα από τον Ολυμπιακό είχε αφήσει στην άκρη τον Μπράβο κι ας ήταν συμπατριώτης του. Μπορεί να καυγάδιζε με το Λέτο, αλλά πάντα τον χρησιμοποιούσε. Δεν είχε καταλάβει αρχικά τι παίκτες ήταν ο Αντζας και ο Στολτίδης, αλλά όταν το κατάλαβε τους μονιμοποίησε. Δεν ήθελε τον Ντάρμπισαϊρ, αλλά δεν σταμάτησε να του δίνει ευκαιρίες. Εφερε τον Οσκαρ, αλλά δεν τον έκανε ποτέ βασικό. Επιστρέφοντας αποφάσισε ν΄ αφήσει το Ντιόγο να φύγει όταν έμαθε ότι είχε προβλήματα συμπεριφοράς. Δεν ξεχώρισε από το γκρουπ τους παίκτες με τους οποίους είχε συνεργαστεί την προηγούμενη φορά, αλλά τους αντιμετώπισε όλους ισότιμα. Ο Ντουντού το 2008 ήταν ο καλύτερος του παίκτης – στην επιστροφή του τον άφηνε στον πάγκο ακριβώς δίπλα στον Ουρτάδο που αν και δική του επιλογή, πλήρωσε τις μέτριες εμφανίσεις του. Ο ίδιος ο Νικοπολίδης που το καλοκαίρι του 2009 είχε ζητήσει την παραμονή του εκ μέρους όλων, έγινε αναπληρωματικός του Πάρντο. Ενας καυγάς που είχε με τον Ιμπαγάσα στη Βιγιαρεάλ δεν τον εμπόδισε να χτίσει τη μεσαία γραμμή πάνω στον Αργεντινό.  Ο «τρελός» Τζεμπούρ καθιερώθηκε γιατί έχει προσόντα που δεν έχει άλλος. Ο Μοντεστό, ο Μιράλας, ο Χολέμπας ήταν αποκτήματα του Λίνεν και του Δημήτρη Θεοδωρίδη: ο Βαλβέρδε πήρε από αυτούς ό,τι καλύτερο. Την ίδια στιγμή υπήρξε και δικαιολογημένα σκληρός. Ο Μήτρογλου πχ δινόταν δανεικός για να μάθει ότι η προπόνηση είναι σημαντικότερη του αγώνα – το ίδιο κι ο Νέμεθ που δεν ιδρώνε στη διάρκεια της εβδομάδας. Τίποτα δεν είχε να κάνει με συμβόλαια και αμοιβές. Ο Ριέρα άκουσε δημοσίως τα παράπονά του, το ίδιο κι ο Ρόμενταλ. Ηταν οι ακριβότεροι παίκτες του αλλά δικαιοσύνη σημαίνει να μην κοιτάς ούτε το βιογραφικό του άλλου, ούτε το πόσα μηδενικά έχει το συμβόλαιό του: να μετράει για σένα ως προπονητή μόνο η δουλειά.

Η δουλειά του έδωσε στην Ατλέτικ Μπιλμπάο ένα τίτλο μετά από χρόνια. Η ζωή είναι σκληρή, αλλά έχει και μεγάλες ανταμοιβές. Και η πιο μεγάλη είναι αυτή που ένοιωσε χθες βράδυ ο Ερνέστο: μια στιγμή αληθινής ευτυχίας…