Λατρεύω τα δημοσιογραφικά κλισέ. Ζω για να ακούω φράσεις του στυλ «ας γίνει ένα καλό παιγνίδι κι ας κερδίσει ο καλύτερος». Χαίρομαι όταν ο σπίκερ επισημαίνει πως «βρήκε εφαρμογή ο νόμος του ποδοσφαίρου», κάθε φορά που σκοράρει μια ομάδα που προηγουμένως έχει γλυτώσει πέντε γκολ. Πανηγυρίζω όταν σκοράρει ένας παίκτης που μπήκε στο ματς, γιατί ξέρω ότι αμέσως θα περάσει στην ιστορία ως «χρυσή αλλαγή». Ολες αυτές οι επαναλαμβανόμενες εκφράσεις δείχνουν πως το ποδόσφαιρο μπορείς να το περιγράφεις με μια απλή γλώσσα, γεγονός που αποτελεί απόδειξη πως παραμένει ένα λαϊκό παιγνίδι, που όλοι καταλαβαίνουν. Δεν το καταλαβαίνουν, αλλά μου αρκεί που το πιστεύουν.

Η πατρότητα της έκφρασης

Αγαπάω τα κλισέ τόσο που πολλές φορές αναζητώ την πατρότητά τους. Ποιος είπε πρώτος ότι «το ποδόσφαιρο τιμωρεί»; Ποιος πρωτοτύπησε λέγοντας τη φράση «γκολ κόντρα στη ροή του ματς»; Ποιος χαμένος λογοτέχνης μίλησε πρώτος για την ανάγκη «να λύσει μια επίθεση το γόρδιο δεσμό»; Ποιος πρωτοχαρακτήρισε «παιγνίδι τακτικής» ένα άθλιο 0-0, ανάμεσα σε είκοσι δύο ποδοσφαιριστές που φοβούνται ή βαριούνται; Ξέρω μερικούς σχολιαστές που μας χάρισαν αυτές τις μικρές φράσεις σοφίας κι όταν τους κατηγορούν ότι μιλάνε ξύλινα, θυμώνω: η σύνθεση είναι αρετή. Από την άλλη έχω ανακαλύψει πως κάμποσες φράσεις δεν είναι παρά απλές μεταφράσεις ξένων αντίστοιχων εκφράσεων που στους δικούς μας άρεσαν και τις πρόσθεσαν στο κάπως φτωχό ποδοσφαιρικό μας ελληνικό λεξικό. Το «σουτ τηλεφώνημα» που είπε ο Μανώμης Μαυρομάτης στο μουντιάλ του 1998 είναι η μετάφραση της ιταλικής έκφρασης «tiro telefonato» που χρησιμοποιείται για να επισημανθεί ότι ένα σουτ ήταν αδύναμο και από πολύ μακριά.

Σε μια μετάφραση από τα αγγλικά χρωστάμε και την έκφραση «γκολ της τιμής». Στα αγγλικά υπάρχει η φράση «consolation goal»: σημαίνει το «γκολ της παρηγοριάς» - είναι το γκολ που σημειώνει μια ομάδα μειώνοντας απλά την έκταση της ήττας, ως παρηγοριά για το επερχόμενο αποτέλεσμα. Για κάποιο άγνωστο σε μένα λόγο, στην Ελλάδα ονομάσαμε αυτό το γκολ, ως το «γκολ της τιμής». Θεωρούμε την τιμή σημαντικότερη από την παρηγοριά.

Δεν υπάρχει γκολ της τιμής

Πρέπει να ομολογήσω ότι ποτέ δεν θυμάμαι κανένα γκολ που να μπορεί να χαρακτηριστεί ως «γκολ της παρηγοριάς» ή «της τιμής». Πρώτα πρώτα δεν καταλαβαίνω πως γίνεται ένα γκολ να αποτελεί κάποιου είδους παρηγοριά. Παρηγοριά μπορεί να είναι μια αγκαλιά, ένα χτύπημα στην πλάτη, μια φιλική παραίνεση, η διάθεση κάποιου να σε καταλάβει, η θέληση να μοιραστεί μαζί σου μια συμφορά και να την απαλύνει. Τι διάβολο παρηγοριά μπορεί να είναι ένα γκολ; Η είναι σημαντικό ή είναι ασήμαντο. Μπορεί ένα γκολ να είναι ασήμαντο για τον σκόρερ του; Όχι φυσικά. Και μπορεί να είναι σημαντικό για μια ομάδα, αν δεν της δίνει βαθμούς ή κάποιου τύπου ελπίδα ενόψει μιας ρεβάνς ή μιας ισοβαθμίας; Οχι δεν μπορεί να είναι.

Ακόμα χειρότερος όρος είναι το «γκολ της τιμής». Για να υπάρχει γκολ τιμής πρέπει να υπάρχει και «γκολ ατιμίας»: δεν θυμάμαι κανένα να έχει πει ποτέ κάτι τέτοιο. Επίσης η τιμή δεν έχει ποτέ να κάνει με γκολ: ή την έχεις ή δεν την έχεις. Δεν είναι λογικό να μιλάμε για «γκολ της τιμής», γιατί αυτό σημαίνει πως κάθε ματς στο οποίο ο χαμένος δεν σκοράρει είναι εξ ορισμού ένα παιγνίδι που ο ηττημένος χάνει την τιμή του: όποιος και μόνο το σκεφτεί αυτό, είναι κουτός. Από την άλλη υπάρχει ανάγκη ορισμού ενός γκολ, που απλά διαμορφώνει το τελικό σκορ και ως εκ τούτου δεν είναι όμοιο σε σημαντικότητα με τα άλλα. Δεν μπορείς να το πεις «άχρηστο», ούτε φυσικά «ασήμαντο». Πόσο μάλλον αν ο σκόρερ του το πανηγυρίζει κι τρελά.

Ωραίες μικρές ιστορίες

Στο ματς της Μπαρτσελόνα με τον Ολυμπιακό έγιναν διάφορά - σημαντικά και λιγότερο σημαντικά. Ο Μέσι πέτυχε το εκατοστό του γκολ στο Τσάμπιονς λιγκ. Η Μπαρτσελόνα έκανε στο πρώτο ημίχρονο τη μεγαλύτερη κατοχή μπάλας που θυμάμαι σε παιγνίδι, γύρω στο 77% και γιατί ο Ολυμπιακός έπαιζε με μόνο δυο παίκτες που μπορούσαν να κρατήσουν στοιχειωδώς και ελάχιστα την μπάλα, τον Οφόε και τον Καρσελά. Ο Πικέ, με το μυαλό στα δημοψηφίσματα, τρελάθηκε και αποβλήθηκε με δυο κίτρινες κάρτες σε 45 λεπτά. Ο Σουάρες έχασε ένα γκολ που πραγματικά δεν χάνεται. Ο Ντελοφέου μας θύμισε γιατί η παραγωγή ποδοσφαιριστών που υπάρχει στην Ισπανία είναι η καλύτερη στην Ευρώπη. Τρεις χιλιάδες οπαδοί του Ολυμπιακού αποθέωσαν τον προπονητή των αντιπάλων: όλα αυτά είναι ωραίες ιστορίες. Μπορείς επίσης να εξηγήσεις τακτικά γιατί η Μπάρτσα δεν είχε κανένα πρόβλημα να παίξει και να σκοράρει με ένα παίκτη λιγότερο και γιατί η έξοδος του Ζιλέ και η είσοδος του Τζούρτζεβιτς ήταν μια αυτοκαταστροφική επιλογή του Λεμονή, που όμως θα έβρισκε τον μπελά του, αν δεν την είχε κάνει.

Αλλά όλα αυτά, όμως, μικρή αξία έχουν μπροστά στο γεγονός ότι το ματς μας δίνει μια νέα ορολογία: γεννήθηκε «το γκολ του Νικολάου». Ετσι πρέπει να ονομάζεται από τούδε ένα γκολ στις καθυστερήσεις, που διαμορφώνει το τελικό σκορ χωρίς να αλλάζει το αποτέλεσμα, που ο σκόρερ του το πανηγυρίζει και μαζί με αυτόν το πανηγυρίζουν και οι συμπαίκτες του και ο προπονητής του. Μπορεί να σημαίνει λίγα για την ιστορία του ματς, σημαίνει όμως πολλά για την ομάδας. Ισως και για την καριέρα του παίκτη.

Με τα χρόνια θα μυθοποιηθεί

Από εδώ και πέρα κάθε φορά που κάποιος θα πετυχαίνει ένα γκολ στο τέλος και θα το πανηγυρίζει με την καρδιά του θα λέμε ότι πέτυχε «ένα γκολ Νικολάου». Με τα χρόνια το γκολ του Νικολάου θα μυθοποιηθεί. Ο Δημητράκης θα μεγαλώσει, θα γίνει βετεράνος, θα σταματήσει το ποδόσφαιρο. Θα πηγαίνει καλεσμένος στις αθλητικές εκπομπές σαν τον Πέτρο Μίχο και θα τον ρωτάνε πάντα πως ένοιωσε όταν είκοσι χρονών σκόραρε στο Καμπ Νου. Τα παιδάκια θα ρωτάνε τους μπαμπάδες τους τι έκανε τότε ο Νικολάου και οι μπαμπάδες θα λένε ότι την πρώτη φορά που πήγε στο Καμπ Νου ο Ολυμπιακός, ο πιο μικρός σε ηλικία παίκτης του, πέτυχε ένα τρομερό γκολ και η Μπάρτσα έτρεμε για δέκα λεπτά μην φάει κι άλλο. Δεν θα λένε ότι ο Νικολάου είχε πετύχει αυτογκόλ πριν το εικοσάλεπτο, ούτε ότι έκανε ένα κουτό φάουλ στο Μέσι δίνοντας του την ευκαιρία να τελειώσει το ματς. Θα μιλάνε μόνο για το «γκολ του Νικολάου», το σημαντικότερο άνευ σημασίας γκολ στην ιστορία του Ολυμπιακού – αυτό που χωρίς να σημαίνει σχεδόν τίποτα πανηγυρίστηκε όσο λίγα. Διότι επιτρέπει να γεννηθούν διάφορες ιστορίες, όταν με τα χρόνια όλοι ξεχάσουν αυτόν τον χθεσινό εφιάλτη…