Πολλά έχουν δει τα μάτια μου δεκαετίες τώρα που ασχολούμαι με τα αθλητικά, αλλά οι πρόσφατες περιπέτειες του Γιάννη Αντετοκούνμπο και του Στέφανου Τσιτσιπά μου φαίνονται πρωτόγνωρες – ίσως γιατί στην Ελλάδα δεν είχαμε ποτέ πρωταγωνιστές πραγματικά παγκόσμιου βεληνεκούς. Αυτές τις μέρες και οι δυο έζησαν καταστάσεις που πιστεύω πως θα τους σημαδέψουν. Γιατί προκαλούν συζητήσεις όχι για το ταλέντο τους, αλλά για την εξέλιξή τους.

Δεν θυμάμαι κάτι τέτοιο

Παρακολουθώ τις ιστορίες του παγκόσμιου τένις πάνω από τριάντα χρόνια, αλλά δεν θυμάμαι ένα ματς σαν αυτό που έχασε τα ξημερώματα του Σαββάτου ο Τσιτσιπάς από τον Κροάτη Μπόρνα Τσόριτς στο USA Open. Ο Ελληνας παίκτης ήταν μπροστά με 2-1 σετ και στο τέταρτο είχε κάνει δυο μπρέικ και είχε προηγηθεί με 5-1. Σέρβιρε δυο φορές για να πάρει το ματς και δεν τα κατάφερε να κερδίσει. Παρά την απώλεια του τέταρτου σετ και στο πέμπτο σετ κατάφερε να κάνει ένα μπρέικ και να φέρει τον αντίπαλό του σε δύσκολη θέση: και πάλι δεν ολοκλήρωσε τη δουλειά. Στο τένις μπορεί να συμβεί να χάσει ένας καλός παίκτης ένα σετ (που μοιάζει να έχει στο τσεπάκι) και στη συνέχεια να καταρρεύσει από τα νεύρα του. Σε αυτό το ματς στον Τσιτσιπά δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Μολονότι δεν κατάφερε να αξιοποιήσει μισή ντουζίνα σετ μπολ (!) ο Ελληνας πρωταθλητής έμοιαζε ψύχραιμος και στο πέμπτο σετ, αλλά μέσα του «έβραζε». Στο τέλος ηττήθηκε, αποκλείστηκε και πέταξε μια ευκαιρία να φτάσει μέχρι τον τελικό: το ταμπλό ήταν βολικό και οι απουσίες δέκα τουλάχιστον σπουδαίων παικτών επέτρεπαν μεγάλα όνειρα.

Δεν τα έβαλε με τον εαυτό του και είπε ότι δεν θα ξεχάσει αυτό που έπαθε. Πολλοί βρήκαν την αντίδρασή του χαλαρή – θα ήθελαν να τον δουν να θυμώνει πιο πολύ με τον εαυτό του. Αλλοι πάλι (κι εγώ ανήκω σε αυτούς) υποπτεύονται πως τα Grand Slam τουρνουά αρχίζουν να γίνονται για αυτόν μια σκληρή δοκιμασία: όταν δυσκολεύουν τα παιγνίδια στα οποία είναι φαβορί, μοιάζει να φοβάται. Στο τένις είναι δεδομένο ότι όποιος δεν έχει διακρίσεις σε αυτά τα τουρνουά κινδυνεύει να αρχίσει να κάνει βήματα προς τα πίσω.     

Δράμα επαναλαμβανόμενο

To ίδιο βράδυ ο Γιάννης Αντετοκούνμπο ζούσε το δικό του δράμα με τους Μιλγουόκι Μπακς. Η ομάδα του μπήκε στα play off του ΝΒΑ με το καλύτερο ρεκόρ, αλλά για δεύτερη χρονιά στη σειρά αυτός και οι συμπαίκτες του κινδυνεύουν να δουν το όνειρό τους να διεκδικήσουν το πρωτάθλημα να μετατρέπονται σε εφιάλτη. Οι Μπακς είχαν μια αντίδραση μετά το βαρύ 0-3, και μείωσαν σε 1-3: απόψε διεκδικούν το δικαίωμα σε μια ανατροπή που δεν έχει ξαναγίνει, αλλά η έμπειρη ομάδα του Μαϊάμι παραμένει φαβορί – κι επειδή ο Γιάννης αποχώρησε από το τέταρτο ματς τραυματίας.

Η νίκη των υπόλοιπων χωρίς αυτόν μεγάλωσε τις συζητήσεις για την καθοριστικότητα του, που έτσι κι αλλιώς έχουν αρχίσει μέρες τώρα. Στον Αϊζάι Τόμας δεν άρεσε η δήλωσή του πως δεν παίρνει πρωτοβουλίες, αν δεν του αναθέσει συγκεκριμένες αποστολές ο προπονητής του. Στις ΗΠΑ συζητούν αν πρόκειται τελικά για «ένα Πίπεν που ψάχνει να βρει τον δικό του Μάικλ Τζόρνταν κτλ» ενώ διάφοροι εμφανίζονται να αμφισβητούν ακόμα και το αν αξίζει τον τίτλο του καλύτερου αμυντικού. Ο Γιάννης κινδυνεύει να χάσει το πέμπτο ματς από ένα διάστρεμμα, αλλά δεν χωρά αμφιβολία πως τυχόν αποκλεισμός της ομάδας του θα του χρεωθεί ακόμα κι αν απόψε δεν αγωνιστεί: η αποτυχία των Μπακς θα είναι και δική του. Οσο πιο ψηλά φτάνεις, τόσο πιο πολύ ασχολούνται μαζί σου.

Τι κοινό έχουν ο Τσιτσιπάς και ο Γιάννης; Ακριβώς επειδή μιλάμε για αθλητές διαφορετικών σπορ θα έλεγα κανένα απολύτως. Είναι επίσης ολότελα διαφορετικοί χαρακτήρες – ο Γιάννης είναι πιο συγκεντρωμένος στο σκοπό, ο Στέφανος δίνει καμιά φορά την εντύπωση ανέμελου ταξιδευτή. Κι όμως μια ομοιότητα υπάρχει κι αυτή την βλέπεις στο βιογραφικό τους: έχουν υπάρξει και οι δυο «παιδιά θαύματα», ανήκουν στο είδος των αθλητών που μπήκαν ξαφνικά στον κόσμο των μεγάλων προκαλώντας αίσθηση και δημιουργώντας την βεβαιότητα ότι το μέλλον είναι δικό τους. Αλλά πριν το μέλλον υπάρχει κάτι σημαντικότερο: το παρόν.

Δημιούργημα του ΝΒΑ

Δεν ξέρω πόσο πραγματικά καλή ομάδα είναι οι Μπακς, πόσο λογικές είναι οι δυσκολίες τους, πόσο έτοιμοι ήταν για μεγάλα πράγματα. Αλλά ξέρω από αθλητές κι από ανθρώπους. Ο αθλητής Γιάννης Αντετοκούνμπο είναι δημιούργημα του ΝΒΑ – και μόνο. Στην Ελλάδα αγωνίστηκε ελάχιστα και όχι σε ομάδες που έκαναν πρωταθλητισμό. Πήγε στις ΗΠΑ χωρίς να έχει καν δοκιμαστεί στην Ευρωλίγκα ή να έχει αγωνιστεί σε ένα μεγάλο τουρνουά Εθνικών ομάδων, όπως άλλοι Ευρωπαίοι που έκαναν κάποτε ή κάνουν τώρα εκεί καριέρα: αναφέρομαι στον Κούκοτς, στον Ντίβατς, στον Ντράζεν, στον Γκαζόλ, στον Ντόνσιτς, στον Ντράγκιτς, που στα ματς των Μαϊάμι Χιτ ήταν από τους καλύτερους. Ο Γιάννης έμαθε το ΝΒΑ καλύτερα ίσως από όλους αυτούς – αλλά το ΝΒΑ έχει ένα παράξενο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: υπάρχουν ματς κανονικής περιόδου (που είναι πάρα πολλά και δεν σημαίνουν συχνά και τίποτα) και υπάρχουν και ματς των play off (που είναι λίγα, αλλά σε αυτά κρίνονται όλα).

Ο Αντετοκούνμπο απέκτησε παίζοντας μια τεράστια γνώση των ματς της κανονικής περιόδου στα οποία πραγματικά προσφέρει θέαμα και είναι απολαυστικός: του είναι οικεία και βολικά. Αλλά τα play off παραμένουν ακόμα terra incognita – άγνωστος τόπος. Επειδή μάλιστα ματς που να κρίνουν προκρίσεις και τίτλους δεν έδωσε ούτε στην Ευρώπη, σε κάθε διαδικασία play off μοιάζει σαν πρωτάρης: συνήθως σκορπά νωρίς τις δυνάμεις του χωρίς να έχει στο μυαλό του πως όλα θα κριθούν στα τελευταία λεπτά. Στη σειρά κόντρα στο Μαϊάμι δεν είναι τόσο πρόβλημα το 0/7 τρίποντα ή οι πολλές χαμένες του βολές στο δεύτερο και στο τρίτο ματς: το πρόβλημα είναι ότι το χειρότερο κομμάτι του παιγνιδιού του είναι πάντα το τελευταίο δωδεκάλεπτο - αυτό στο οποίο όλα κρίνονται. Ο Γιάννης φτάνει σε αυτό κουρασμένος και στρεσαρισμένος και οι Μπακς δεν μπορούν να τον βοηθήσουν, γιατί έχουν μάθει να τα περιμένουν όλα από αυτόν. Όχι τυχαία κέρδισαν το τέταρτο ματς όταν αυτός αρχικά τους κράτησε ζωντανούς κάνοντας ένα σπουδαίο ημίχρονο και μετά αποχώρησε τραυματίας. Αν οι Μπακς κρατήσουν ζωντανή τη σειρά κι αυτός παίξει στο έκτο ματς, πιστεύω θα είναι η οργή του Θεού. Αλλά θα χουμε να κάνουμε με αντίδραση - η δουλειά είναι κάτι άλλο. Και πρέπει να τη μάθει. 

Μαραθώνιοι με στρατηγική  

Μια ανάλογη δυσκολία προσαρμογής έχει κι ο Τσιτσιπάς. Τα τουρνουά του Grand Slam, στα οποία για να κερδίσεις πρέπει να πάρει τρία σετ, μοιάζουν στον Ελληνα πρωταθλητή μαραθώνιοι δίχως τέλος: τα ΑΤP Masters, όπου σου αρκούν δυο κερδισμένα σετ για να πάρεις τη νίκη, του είναι πιο εύκολα, πιο κανονικά. Τα μεγάλα τουρνουά απαιτούν πέρα από ταλέντο και άλλα πράγματα: διαχείριση δυνάμεων, μεγαλύτερη συγκέντρωση, αρκετή στρατηγική και πίστη ότι όλα γίνονται. Ο Τσιτσιπάς πολλές φορές, όταν βγει από το πλάνο του, χάνεται πάνω στο καλύτερο. Δεν χρειάζεται για να τον κερδίσει ο αντίπαλός του να είναι ποιοτικότερος: λίγοι άλλωστε είναι. Αυτό που χρειάζεται είναι να τον αποπροσανατολίσει, να παίξει λίγο με το μυαλό του, να μεγαλώσει την διάρκεια των σετ. Καμιά φορά να εκμεταλλευτεί και το γεγονός ότι ο Στέφανός πίστεψε πως κέρδισε: αυτό έκανε ο πανέξυπνος μαχητής Τσόριτς.

Δεν είναι παιδιά

Ο Τσιτσιπάς πρέπει να μάθει τη διαδικασία των Granδ Slam και νομίζω πως αυτό δεν μπορεί να το μάθει μόνος του: πρέπει να βρει ένα προπονητή με γνώση αυτών των ιδιαίτερων τουρνουά. Ο Γιάννης πρέπει να μάθει το μπάσκετ των play off, αυτό στο οποίο η μπάλα καίει και κάθε λάθος πληρώνεται. Και οι δυο πρέπει να καταλάβουν ότι κάθε ήττα είναι διδακτική μόνο αν πραγματικά κάτι από αυτή μαθαίνεις: αλλιώς απλά αρχίζεις να την φοβάσαι. Συμπερασματικά νομίζω πως και ο Τσιτσιπάς και ο Γιάννης πρέπει να μάθουν ότι όλα τα παιγνίδια δεν είναι ίδια - κάποια μετράνε πιο πολύ. Ιδια είναι μόνο για τα παιδιά. Αλλά και οι δυο πλέον παιδιά δεν είναι…

(Νέα, Σεπτέμβρης του 2020)