H είδηση των ημερών είναι η ανακοίνωση της αποχώρησης του μεγάλου Ράφα Ναδάλ από τον κόσμο του επαγγελματικού τένις. Πριν δυο χρόνια περίπου σταμάτησε ο Ρότζερ Φέντερερ: μας αποχαιρέτησε μια λαμπρή βραδιά έχοντας δίπλα του μεγάλους παίκτες, με πρώτο τον Ναδάλ, που ήταν συγκινημένος ίσως και πιο πολύ από αυτόν. Ο Ναδάλ ανακοίνωσε πως θα μας πει αντίο μετά από ένα ματς με την Ισπανία για το Ντέιβις καπ: θα αγωνιστεί κόντρα στους Ολλανδούς σε ένα μήνα – δεν θα είναι καν τελικός. Το ανακοίνωσε με ένα βίντεο, σεμνά και ταπεινά. Όπως πορεύτηκε στην εξαιρετική καριέρα του.

Ο αρτίστας κι ο πολεμιστής

Θρίαμβοι και τραυματισμοί. Κι επιστροφές και μάχες – πολλές μάχες. Κάπως έτσι θα θυμάμαι την καριέρα του Ράφα Ναδάλ. Η ιστορία του είναι η ιστορία ενός ανθρώπου με σιδερένια θέληση που χρειάστηκε πολλές φορές να μας αποδείξει ότι δεν τελείωσε. Βρίσκοντας εξωφρενικές αντοχές στον πόνο. Και μια μοναδική δύναμη για να διαψεύδει όσους πίστευαν πως τελείωσε.  

Είναι δύσκολο να βρεις μια λέξη για να περιγράψεις την καριέρα του Ισπανού. Είδαμε σε αυτή υπερβάσεις; Ναι, αν σκεφτούμε τους τραυματισμούς του, όχι αν θυμηθούμε τα προσόντα και το ταλέντο του. Ο Ναδάλ δεν έγινε μεγάλος: εμφανίστηκε μεγάλος. Ηταν πρωταθλητής και υπέροχος, με ένα αριστερό χέρι ικανό να ζωγραφίζει θαύματα και πόδια που θύμιζαν δεκαθλητή ήδη στα 19 του, όταν με τα μακριά του μαλλιά έμοιαζε πιο πολύ με ροκ σταρ παρά με παίκτης του τένις. Όταν ήταν ακόμα άγουρος έμοιαζε πιο δυνατός από όλους, πιο ανθεκτικός από όλους, πιο αθλητής από όλους.

Όταν άρχισε να πονά και να υποφέρει το υπέροχο εκείνο αγρίμι έγινε ο πιο στωικός ανάμεσα στους τενίστες και ίσως στους αθλητές. Ο Ράφα συνδέθηκε πάντα με την εικόνα του πολεμιστή που δεν τα παρατάει ποτέ, η καριέρα του ήταν αποτέλεσμα θυσιών. Οι αξίες του ήταν η αφοσίωση στη δουλειά και η επιθυμία της επιστροφής που στην περίπτωση του απόκτησε χαρακτήρα υπέρβασης. Και ήταν τόσες αυτές οι επιστροφές από τραυματισμούς που σιγά σιγά ξεχάσαμε πόσο ταλαντούχος και χαρισματικός υπήρξε: βλέπαμε μόνο τον πολεμιστή και όχι τον αρτίστα. Ενώ ο Ισπανός υπήρξε και αρτίστας σπάνιος. Οι νίκες του στο Γουίμπλεντον απέναντι στον Φέντερερ πχ είναι έργα τέχνης. Αλλά παρά τα αντιθέτως θρυλούμενα, ο πόλεμος αφήνει πιο πολλές μνήμες από την τέχνη κι ο πόλεμος έγινε μετά από ένα καιρό η τέχνη του Ναδάλ.  

Γκραν Σλάμ και τραυματισμοί

Ο Ναδάλ ανακοίνωσε την αποχώρηση του  από το επαγγελματικό τένις σε ηλικία 38 ετών κι αυτό από αποτελεί ένα εξαιρετικό κατόρθωμα για κάποιον σαν αυτόν. Στην καριέρα του μετρά 22 τουρνουά του Γκραν Σλαμ, (14 στο Ρολάν Γκαρός,  δύο στο Γουίμπλεντον, δυο στη Μελβούρνη και τέσσερα στο Us Open), δυο χρυσά ολυμπιακά μετάλλια, 92 κερδισμένα Atp τουρνουά,  1080 νίκες σε όλες τις επιφάνειες αλλά και 16 μικρούς ή μεγαλύτερους τραυματισμούς, που συνολικά τον κράτησαν εκτός αγώνων για 27 μήνες (!), πράγμα που δεν έχει συμβεί με κανένα και ποτέ. Οι συνεχείς τραυματισμοί τον ανάγκασαν να αλλάξει τρόπο παιγνιδιού και να ξεκινήσει μια δεύτερη καριέρα στα 31 του χρόνια και τον οδήγησαν κοντά στην αποχώρηση πριν από επτά ολόκληρα χρόνια: στην αρχή του 2017 ήταν έτοιμος να πει αντίο πριν κάνει την πιο εντυπωσιακή επιστροφή του αψηφώντας ακόμα και τις υποδείξεις των γιατρών του: «ένας φυσιολογικός άνθρωπος δεν θα μπορούσε να περπατήσει», ήταν το συμπέρασμα του Χοσέ Λουίς Ενρακάθ, του τότε φυσικοθεραπευτή του.  

Του κόσμου τα θαύματα

«Τον τελευταίο καιρό έπρεπε να σκέφτομαι συνεχώς πόσο ρισκάρω, να παίζω και να σκέφτομαι αν θα είμαι υγιής στο μέλλον» είπε σε μια συνέντευξη στην Εκιπ πριν την έναρξη των τελευταίων Ολυμπιακών Αγώνων του. «Εμαθα ότι δεν μπορεί να υπάρχει μια μέρα προπόνησης  χωρίς πόνο, συνήθισα στην ιδέα ότι δεν  περπατάω καλά, αλλά σύντομα διαπίστωσα ότι αν συνεχίσω να πιέζω κι άλλο τον εαυτό μου θα σταματήσω να  απολαμβάνω τις χαρές με την οικογένεια  και τους αγαπημένους μου» παραδέχτηκε: «θα είμαι για αυτούς ένα πρόβλημα». Ισως το πραγματικό του έπαθλο να είναι αυτή η απόφασή του να απελευθερωθεί από την πίεση που έβαζε στον εαυτό του για να συνεχίσει: σημασία στα σπορ καμιά φορά δεν έχει το τι μπορείς, αλλά το τι ονειρεύεσαι κι όταν έχεις κάνει του κόσμου τα θαύματα δυσκολεύεσαι να πεις αντίο στην πιθανότητα να καταπλήξεις τον κόσμο άλλη μια φορά. Αυτή ήταν η αιχμαλωσία του Ναδάλ στην οποία έβαλε τέλος.

 Πέρα από τα ανθρώπινα όρια

Λέγοντας αντίο ο Ναδάλ αποφάσισε να  ζήσει επιτέλους μια ζωή χωρίς ταλαιπωρία μετά από μια καριέρα στην οποία συνήθισε εξωπραγματικά να σφίγγει τα δόντια του, επιχειρώντας το αδύνατο: αυτό το αδύνατο για τον Ναδάλ είχε γίνει κανονικό. Σκεφτείτε μόνο τι έγινε το 2022. Το 2021 είχε τελείωσε για αυτόν πρόωρα, στα μέσα του Αυγούστου. Είχε ήδη χάσει δύο μήνες στην αρχή της χρονιάς (τραυματισμός και επέμβαση στον ώμο) και έμεινε άλλους δυο μήνες έξω εξαιτίας ενός τραυματισμού στο αριστερό γόνατο, μετά ένα ακόμα θρίαμβο στο Ρολάν Γκαρός. Η παρουσία του στην Μελβούρνη το 2022 έπρεπε να είναι η τελευταία του πασαρέλα, η ευκαιρία για να τους χαιρετίσει όλους.  Κι έγινε ένας τόπος αθλητικού θαύματος: ο Ράφα κέρδισε το τουρνουά, επιστρέφοντας μάλιστα από ένα σε βάρος του 0-2 απέναντι στον σπεσιαλίστα Ντανιίλ Μεντβέντεφ στον τελικό. Και δεν σταμάτησε εκεί: με ένα πληγωμένο πόδι και μια εγχειρισμένη μέση ο Ναδάλ που έπρεπε να μας πει αντίο το 2017, πέντε χρόνια αργότερα κέρδισε 21 αγώνες στη σειρά πριν γράψει ένα έπος στο Ρολάν Γκαρός, κερδίζοντας το τελευταίο του Γκραν Σλαμ.

Εκείνη την πέρα από τα ανθρώπινα όρια χρονιά ο Ράφα βρέθηκε στους προημιτελικούς του Γουίμπλεντον κόντρα στον Τέιλορ Φρίντζ κατάκοπος και διαλυμένος. Ο θείος του στην διάρκεια του αγώνα του ζήτησε να σταματήσει αδυνατώντας να το βλέπει να υποφέρει: «Φύγε» του είπε, «δεν έχει νόημα». Ο Ναδάλ είχε προβλήματα (και) με τους κοιλιακούς του, στεκόταν με δυσκολία στα πόδια του, σχεδόν δεν μπορούσε να περπατήσει, αλλά δεν άκουγε κανέναν: έπαιξε και κέρδισε στο τάι-μπρέικ του πέμπτου σετ. Στη συνέχεια αποσύρθηκε πριν από τον ημιτελικό με τον Νικ Κύργιο, με εντολή των γιατρών του. Κανείς δεν τον είδε να χάνει ούτε στο τρίτο Γραν Σλαμ της χρονιάς.

Αν το 2022 είδαμε από αυτόν την πιο θεαματική επιστροφή αθλητή, δεν έλειψαν και πολλές άλλες ανάλογες σε πολλές άλλες στιγμές της καριέρας του. Το 2006 έφτασε στα ημιτελικός στη Μασσαλία, κέρδισε στο Ντουμπάι και αγωνίστηκε στον ημιτελικό του Indian Wells μετά από τέσσερις μήνες στα φυσικοθεραπεύτρια εξαιτίας μιας αγιάτρευτης φλεγμονής στο αριστερό του πόδι. Το 2009 έφτασε στους ημιτελικούς στη Ντόχα και κέρδισε στο Australian Open και στο τουρνουά του Ρότερνταμ μετά από τενοντίτιδα στο δεξί του γόνατο κι απουσία δύο μηνών. Το 2016 αγωνίστηκε στους ημιτελικούς (και στο μονό και στο διπλό) στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο μετά από δυόμισι μήνες εκτός δράσης μετά από τραυματισμό του τένοντα του δεξιού καρπού του. Το 2017 έπαιξε τελικό στην Αυστραλία (μετά τους προημιτελικούς στο Μπρίσμπεϊν) και τελικό στο Ακαπούλκο μετά από δύο μήνες εκτός πάλι με πρόβλημα στο δεξί γόνατο. Το 2019 έφτασε στην κατάκτηση του Australian Open μετά από απουσία τεσσάρων μηνών λόγω τενοντίτιδας στο δεξί γόνατο και επέμβαση στους κοιλιακούς. Κι αφήνω έξω επιστροφές μετά από απουσία ενός μηνός: είχαν γίνει για τον Ράφα ρουτίνα.

Συμβολικό αντίο

Για τον Ναδάλ πάντα υπήρχε μόνο σήμερα. Κυνηγούσε την νίκη χωρίς να σκέφτεται το αύριο και η νίκη είχε πάντα κόστος. Το «όσο νιώθω καλά, θα συνεχίζω» έγινε για χρόνια το σύνθημα του – αλλά σε αυτό «το νιώθω καλά» η ερμηνεία ήταν δική του αποκλειστικά. Το παιγνίδι του τα τελευταία χρόνια νόμιζες ότι βασιζόταν σε μια ιερή εσωτερική φωτιά: στις πιο περίπλοκες στιγμές της καριέρας του, η χαρά του ήταν να διαψεύδει όσους πρόβλεπαν το τέλος του πολεμώντας.

Η τελευταία του εμφάνιση τον Νοέμβριο θα είναι συμβολική. Θα δώσει το τελευταίο του παίγνίδι παίζοντας στο Ντέιβις Καπ όπου σχεδόν ποτέ δεν έχει χάσει. Θα αγωνιστεί για την Ισπανία με τα φιλαράκια του, όλους αυτούς τους μικρούς πρωταθλητές που μεγάλωσαν στον ίσκιο του. Δεν ξέρω πόσοι θα πιστέψουν στο αντίο του. Κι εγώ ομολογώ ότι την ώρα που θα μας το πει θα περιμένω την επιστροφή του.