Το Βέλγιο, χάρη στην συμμετοχή του στο εφετινό παγκόσμιο κύπελλο, θα το θυμάμαι πάντα ως ένα είδος πειράματος – κι όχι τόσο ως ομάδα. Επειδή το ποδόσφαιρο, παρά τα δισεκατομμύρια που γυρίζουν γύρω του, παραμένει ένα παιγνίδι είναι σαν πίσω από τη συμμετοχή του Βελγίου να υπήρχε μια περίεργη μεθόδευση, σαν κάποιοι μερακλήδες του ποδοσφαίρου να βάλανε ένα στοίχημα για το τι θα συμβεί αν σε μια ομάδα, χωρίς τεράστια ποδοσφαιρική ιστορία, βρεθούν ξαφνικά οι καλύτεροι σολίστες του κόσμου. Το Βέλγιο δεν έχει απλά χαρισματικούς παίκτες, αλλά και καλά παιδιά: κανείς σχεδόν δεν απασχολεί τον κόσμο για τίποτα άλλο εκτός από την τέχνη του. Νομίζω ότι το στοίχημα ήταν απλό: όλοι αυτοί θα έπρεπε να κερδίσουν το τρόπαιο με όπλο τα προσόντα τους, χωρίς καμία σχεδόν τακτική και στρατηγική στο παιγνίδι τους. Δεν ξέρω ποιοι τρελοί θα μπορούσαν να βάλουν ένα τέτοιο στοίχημα, αλλά στον ημιτελικό του παγκοσμίου κυπέλλου εγώ είδα ακριβώς αυτό και θα το θυμάμαι για πάντα: είδα μια ομάδα με τρομερό ταλέντο, που προσπάθησε να κερδίσει χωρίς καμία σχεδόν προσοχή σε αυτό που λέμε τακτικές λεπτομέρειες. Κι επειδή είμαστε στο 2018, κι όχι στο 1950, αποκλείστηκε κιόλας.

Δυο φορές MVP  

Στο εφετινό μουντιάλ είδαμε πολλά και ωραία, αλλά μέχρι τώρα δεν είχαμε δει σοβαρά τακτικά ματς: το πρώτο τέτοιο το έκανε χθες η Γαλλία του Ντιντιέ Ντεσάν, που νομίζω ότι έδωσε ένα μαθηματάκι στην υπέροχη μπάντα των Βέλγων, που πάντως για τέτοια μαθήματα δεν μοιάζουν να νοιάζονται. Οι δυο ομάδες έμοιαζαν πολύ και σε πολλά, είχαν όμως μια μικρή διαφορά: οι Γάλλοι αμυντικοί ήταν, στα χαρτιά τουλάχιστον, λιγάκι καλύτεροι – δεν αναφέρομαι τόσο στα προσόντα τους, όσο στις παραστάσεις τους. Ο Ουμτιτί έμαθε πολλά στη Μπαρτσελόνα και ο Βαράν μεγάλωσε στην Ρεάλ, ενώ ο ακούραστος Καντέ, ο τρίτος απαραίτητος στην αμυντική λειτουργία των Φραντσέζων, έχει βγει δυο φορές MVP στην Πρέμιερ λιγκ με διαφορετικές ομάδες. Η λογική έλεγε πως ο Ντεσάν έχοντας καλύτερους αμυντικούς, θα χε και λιγότερα να φοβηθεί και επομένως θα ζητούσε από την ομάδα του να βγει πιο ψηλά και να κάνει αυτή ένα παιγνίδι πρωτοβουλίας: όμως είναι άλλο πράγμα η λογική και άλλο η στρατηγική. Η στρατηγική είναι δουλειά, η λογική είναι εργαλείο δουλειάς.

Η αξία της άμυνας

Ο Ντεσάν στον δυσκολότερο αγώνα της ομάδας του βασίστηκε στην άμυνα για να κερδίσει και όχι για να παίξει – υπάρχει μια μικρή διαφορά. Το «έχω καλή άμυνα και βγαίνω για να κυνηγήσω το γκολ» σημαίνει ότι ελπίζω πως οι αμυντικοί μου θα ανταποκριθούν στην ανάγκη του αγώνα. Το «βασίζομαι στην άμυνά μου για να κερδίσω» σημαίνει πως ζητάω από την άμυνα μου να σηκώσει το βάρος του ματς. Στην πρώτη περίπτωση η άμυνα παίζει λίγο και πρέπει να είναι προσεχτική για να βοηθήσει με τον τρόπο της όσους στην επίθεση επιχειρούν: προστατεύει την επίθεση και δεν προστατεύεται. Στη δεύτερη περίπτωση η άμυνα παίζει πολύ, διότι πρέπει να απορροφήσει και εν τέλει να ακυρώσει και την ποιότητα και την επιθετικότητα του αντιπάλου: θα πιεστεί και το ξέρει. Ολη αυτή η διαδικασία είναι σχεδιασμένη κι έχει ως σκοπό η ομάδα μου επιθετικά να χτυπήσει τον αντίπαλο αν αυτός δώσει χώρους ή αν κουραστεί: στο μεταξύ αυτό που καθοριστικά μετράει είναι πως εγώ δεν θα τον αφήσω να κάνει τα δικά του. Θα με πιέσει, ειδικά στην αρχή και το ξέρω, αν όμως πατήσω καλά, ο χρόνος δουλεύει για μένα. Όλα αυτά ο Ντεσάν τα σκέφτηκε και η ομάδα του τα έκανε. Ενώ οι υπέροχοι Βέλγοι αμφιβάλω αν μπήκαν στον πειρασμό να σκεφτούν οτιδήποτε.

Ξεκίνημα σπουδαίο, αλλά…

Το Βέλγιο έπαιζε μπάλα σε όλη τη διοργάνωση και για αυτό άρεσε. Δεν έκανε υπολογισμούς, κέρδισε με τις ρεζέρβες τους Αγγλους, δεν δίστασε να διαλέξει την Βραζιλία, έπαιξε ένα αξέχαστο ματς γεμάτο λάθη και καταπληκτικά πράγματα με τους Γιαπωνέζους. Αλλά ποτέ του δεν είχε μια τακτική – δηλαδή μια ιδέα για το πώς θα διαχειριστεί τα παιγνίδια του: μην μπερδεύετε την τακτική με τις διατάξεις ή τις αλλαγές. Τους Βραζιλιάνους τους κέρδισε με τον τερματοφύλακά του και τις αντεπιθέσεις, αλλά δεν ήθελε ποτέ να τους περιμένει ή να τους ακυρώσει: αμύνθηκε απλά γιατί οι άλλοι είχαν ποιότητα και ικανότητες και έκαναν κι αυτοί το κομμάτι τους, όσο μπορούσαν.

Με τη Γαλλία το ξεκίνημα του ματς είναι σπουδαίο γιατί ο Αζάρ είναι ασταμάτητος, ο Σαντλί είναι ο επιθετικότερος μπακ του κόσμου και τα χαφ φτάνουν πρώτα στη μπάλα – αλλά όλο αυτό είναι δυστυχώς ένα πυροτέχνημα. Οι Γάλλοι ξέρουν ότι δεν θα κρατήσει πολύ και δεν πανικοβάλλονται, όχι γιατί είναι πιο έμπειροι, αλλά γιατί έχουν στο μυαλό τους ένα σχέδιο. Όταν βρίσκονται μπροστά στο σκορ με το γκολ του Ουμτιτί, η τακτική τους έχει φέρει το παιγνίδι στα μέτρα τους. Ο Εμ Παπέ μπορεί να πανικοβάλει τον όποιο αντίπαλό του, ο Ζιρού «τρέχει» τους αντίπαλους κεντρικούς αμυντικούς, ο Γκριεζμάν δείχνει πως μπορείς να είσαι εξαιρετικά χρήσιμος ακόμα και κουρασμένος, αν είσαι αλτρουιστής και έχεις μεγάλη καρδιά – θα το εξηγήσω προσεχώς. Αναφέρομαι σε αυτούς γιατί οι πίσω εξακολουθούν να κάνουν το παιγνίδι τους, στο δεύτερο ημίχρονο πιο εύκολα από το πρώτο: το αβαντάζ δικαιώνει την επιλογή και δίνει πίστη. Εξαφανίζουν τον Λουκάκου, κλείνουν τον Ντε Μπρόιν, δεν φοβούνται τον Μέρτενς και τον Καράσκο. Ο Αζάρ παραδίνεται τελευταίος. Αλλά, έστω εν μέσω χειροκροτημάτων, παραδίνεται.

Μπάλα υπάρχει μόνο μια

Το Βέλγιο παίζει με ένα σωρό μεσοεπιθετικούς, αλλά η μπάλα είναι μόνο μία. Αν κάθε παίκτης του είχε μια μπάλα, πιθανότατα η ομάδα αυτή θα κέρδιζε το τρόπαιο για πλάκα, αλλά θα μιλούσαμε για άλλο σπορ. Εδώ χρειάζονται συνεργασίες, αλληλοκαλύψεις, κίνηση χωρίς τη μπάλα, παιγνίδι για το συμπαίκτη κι όλα αυτά για τους Βέλγους είναι άγνωστες λέξεις: οι ωραίοι αυτοί τύποι παίζουν μπάλα – το ποδόσφαιρο είναι κάτι άλλο. Στο τέλος του ματς η Γαλλία, που θα πρεπε να πιέζεται και να υποφέρει, είναι πιο επικίνδυνη κι έχει ευκαιρίες να τελειώσει το ματς – ευκαιρίες καθαρές που οι Βέλγοι δεν είχαν ποτέ.

Ο Ντεσάν παίζει σε όλο το μουντιάλ με βασικό σχέδιο πως δεν θα αφήσει στον αντίπαλο κενούς χώρους. Η Γαλλία έχει δεχτεί τέσσερα μόλις γκολ – τα τρία από την Αργεντινή. Από αυτά ένα είναι από πέναλτι, ένα είναι αυτογκόλ κι ένα το δέχτηκε από το καταπληκτικό σουτ του Ντι Μαρία, που είναι ο μόνος στον οποίο ο Καντέ επέτρεψε να σουτάρει ανενόχλητος. Η Γαλλία δεν έχει δεχτεί γκολ στα τέσσερα από τα έξι παιγνίδια της κι έχει έξι διαφορετικούς σκόρερ, μολονότι δεν έχει σκοράρει πάρα πολύ. Είναι μια πραγματική ομάδα, με τακτική, στρατηγική και σίγουρα και καλές μονάδες. Χθες στέρησε τον τελικό από μια μπάντα που αυτοσχεδίαζε ένα μήνα στα ρωσικά γήπεδα. Η πρόκρισή της είναι δίκαιη, αλλά αν πω ότι δεν στεναχωρήθηκα για τους Βέλγους θα πω ψέματα. Κυρίως γιατί καλές ομάδες βλέπεις. Τύπους σαν αυτούς που πάνε στο μουντιάλ για να παίξουν κάνοντας την πλάκα τους, δύσκολα συναντάς.              

Η μπάλα και το ποδόσφαιρο

Το Βέλγιο βάζει το όνομά του δίπλα στην Ουγγαρία του Πούσκας, το Περού του Ομπλιτας και του Κουμπίλιας, την Βραζιλία του Σαντάνα, την Ισπανία του Μίτσελ και του Μπουντραγκένιο. Ολες αυτές ήταν καταπληκτικές ομάδες που παίζανε μπάλα. Κι έχασαν από κάτι άλλες που παίζανε ποδόσφαιρο…