Δεν ξέρω αν έχει κάποια δόση αλήθειας η είδηση ότι μεταξύ πολλών προπονητών ο Ολυμπιακός ενδιαφέρθηκε και για τον Μουρίνιο. Όπως και να έχει, ένα φίλος αναγνώστης τον οποίο ευχαριστώ μου έστειλε ένα παλιό κείμενο στο οποίο έγραφα ότι ο Πορτογάλος είναι γεννημένος για να ρθει στην Ελλάδα (όχι απαραίτητα στον Ολυμπιακό…) και δεν το ξέρει. Εχω κάνει αυτή την επισήμανση δυο φορές: την πρώτη στο μακρινό 2007 μετά από ένα καυγά του όταν ήταν στην Τσέλσι και την δεύτερη κάποια χρόνια αργότερα γράφοντας στην εφημερίδα τους λόγους που εδώ θα ήταν βασιλιάς. Σας παραθέτω το δεύτερο κείμενο όχι γιατί θα ρθει, αλλά για να διασκεδάσετε με την προφητεία.

Η τέχνη του Μου

«Το ντοκιμαντέρ λέγεται «The Playbook» και μπορείτε να το δείτε στο Netflix. Κυκλοφόρησε («στρίμαρε», όπως λένε οι πιτσιρικάδες) πριν χρόνια. Ο υπότιτλος του εξηγεί περί τίνος πρόκειται: «μαθήματα ζωής από διάσημους προπονητές». Η παραγωγή είναι αμερικάνικη και οι τέσσερις από τους συνολικά έξι προπονητές που εμφανίζονται δουλεύουν ή έχουν δουλέψει στις ΗΠΑ: ο διασημότερος είναι ο κάποτε μεγάλος προπονητής του ΝΒΑ Ντοκ Ρίβερς. Ευρωπαίοι υπάρχουν δυο. Ο (και προπονητής ένα καιρό του Στέφανου Τσιτσιπά) Πατρίκ Μουράτογλου και φυσικά ο Μουρίνιο, που δεν θα μπορούσε να λείπει. Σας συνιστώ ανεπιφύλακτα να δείτε το επεισόδιο που είναι αφιερωμένο στον Πορτογάλο προπονητή. Θα αναρωτιέστε αν μιλάμε πλέον για προπονητή ή για ένα τρομερό αστέρι της σοουμπίζ – λίγο ηθοποιό, λίγο σεναριογράφο, λίγο σκηνοθέτη του εαυτού του κτλ.

Πρωτοσέλιδα και εμμονές

Ο Μουρίνιο διεκδικεί εδώ και χρόνια τον τίτλο του «μεγάλου αντιπαθητικού» - μοιάζει να επιδιώκει να γίνεται «κόκκινο πανί» για τους αποκαλούμενος από τον ίδιο «εχθρούς» της εκάστοτε ομάδας του. Όταν πήγε πρώτη φορά στην Τσέλσι ένας δημοσιογράφος του έκανε μια ερώτηση που δεν του άρεσε κι ο Μουρίνιο είπε μεταξύ σοβαρού και αστείου ότι θα φύγει από την Αγγλία, αν πρέπει κάθε μέρα να απαντά σε ανόητες ερωτήσεις. Τα βρετανικά ταμπλόιντ έκαναν την απάντηση του βασικό θέμα κι ο ίδιος ενθουσιάστηκε. Εκτοτε έκανε πάντα ό,τι μπορούσε για να τους δίνει τέτοιου είδους πρωτοσέλιδα: προτιμά, όπως λέει και στο «Τhe Playbook» «όλοι να ασχολούνται μαζί του παρά με τους παίκτες της ομάδας». Αφήνει να εννοηθεί ότι το κάνει για να προστατέψει τα «παιδιά του». Σίγουρα απολαμβάνει αυτού του είδους την δημοσιότητα. Το κακό για αυτόν είναι ότι έχει μάθει τόσο καλά την Τέχνη του να είναι κακός, που γίνεται κακός και με τον εαυτό του. Η Τέχνη του γίνεται εσωστρέφεια.

Πάντα αναρωτιόμουν πόση υπομονή μπορείς να έχεις με τον αυτάρεσκο, σκληρό, αλαζόνα και ιδιαιτέρως νάρκισσο Μουρίνιο; Μπορείς να τον ανέχεσαι και να του συγχωρείς τα πάντα, απλά γιατί έχεις την υποψία πως πίσω από αυτή τη δημόσια εικόνα κρύβεται ένας ευαίσθητος άνθρωπος, που αγαπά και το ποδόσφαιρο και τη δουλειά του όσο τίποτα; Και είναι δυνατόν κάποιος που θέλει να μοιάζει σκληρός και κακός να μην κρίνεται υπερβολικά όταν ζει στον αστερισμό της υπερβολής; Δεν έχω απαντήσεις απλά αναρωτιέμαι. Κυρίως γιατί ο τύπος που εμφανίζεται στο The Playbook δίνοντας οδηγίες για τη ζωή και την απόλαυσή της  είναι ένας καταπληκτικός τύπος. Που καμία σχέση δεν έχει με τον Μουρίνιο όπως τον ξέρουμε.

Δημόσιες και άλλες εικόνες

Στον αθλητισμό πολύ συχνά συμβαίνει να μην έχει καμία σχέση με τον πραγματικό του χαρακτήρα η δημόσια εικόνα ενός αθλητή ή ενός προπονητή ή ενός παράγοντα. Ο Νίκος Γκάλης ήθελε να φαίνεται ως ένας περφεξιονίστας που δεν έχει στο μυαλό του τίποτα άλλο εκτός από το μπάσκετ: οι συναθλητές του μιλάνε για ένα τύπο που σίγουρα δεν ήταν άνθρωπος από ατσάλι. Ο Γιάννης Ιωαννίδης ήταν εντός του γηπέδου ένας ατίθασος χαρακτήρας, έτοιμος για το δίκιο του να τσακωθεί με το σύμπαν. Εκτός γηπέδων ήταν ένας υπέροχος συζητητής, ένας συλλέκτης έργων Τέχνης, ένας άνθρωπος με ενδιαφέροντα που δεν περιορίζονταν μόνο στο μπάσκετ. Ο Οτο Ρεχάγκελ ήθελε να τον θυμόμαστε ως ένα αυστηρό και σκληρό κριτή – στην πραγματικότητα δεν ήταν τίποτα πιο πολύ από ένας αυστηρός πατερούλης, που είχε μια μοναδική σχέση δεσίματος με τα παιδιά του – καμία σχέση με εμμονές. 

Η υπερέκθεση οδηγεί πολλούς στο να κρύβονται πίσω από εικόνες που σχεδιάζουν για τα μάτια μας παίζοντας κρυφτούλι με την αλήθεια. Το κακό στην περίπτωση (και) του Μουρίνιο είναι ότι το προσωπείο στο τέλος καλύπτει το πρόσωπο.  Δεν έχουμε ούτε τον τρόπο, ούτε το χρόνο να κάνουμε ψυχανάλυση στους ανθρώπους: τους κρίνουμε για αυτό που βλέπουμε. Και το κακό για τον κάποτε «Special One» είναι ότι και οι εργοδότες του αρνούνται πλέον να παίξουν στα διάσημα mind games του, στα οποία είναι πρωταγωνιστής. Αν δεν τους κάνει τη δουλειά η αντιπάθεια που προκαλεί γίνεται αφόρητη. Και το διαζύγιο βγαίνει εύκολα όσο ακριβό κι αν είναι.

Εδώ για πάντα

Κάθε φορά που κάποιος τον απολύει πιστεύω ότι ο μεγάλος Ζοζέ είναι έτοιμος για να ρθει στην Ελλάδα. Δεν θα συμβεί ποτέ γιατί κανείς δεν μπορεί να καλύψει το τεράστιο κασέ του, όμως χωρίς να το ξέρει η χώρα μας είναι ο προορισμός του. Ο Μουρίνιο ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων, που είναι άτυχοι που δεν δούλεψαν ποτέ στην Ελλάδα. Σε κάθε τομέα υπάρχουν μερικοί τέτοιοι – υπάρχουν αρκετοί ποδοσφαιριστές, σίγουρα πολλοί μπασκετμπολίστες, κάμποσοι καλλιτέχνες και αναμφίβολα και μερικοί πολιτικοί, φιλόσοφοι, οικονομολόγοι και γενικώς μπουρδολόγοι. Ο Μουρίνιο δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι Ελληνας αλλά πιστεύω πως αν ως προπονητής είχε δουλέψει εδώ και είχε μείνει εδώ και κάποια χρόνια (σαν τον Γκμοχ, τον Μπάγεβιτς ή έστω τον Λουτσέσκου που θέλει να ξαναγυρίσει) θα είχε γίνει λαϊκό είδωλο. Όχι με όσα θα έκανε, αλλά με όσα θα έλεγε. Θα έδινε άλλη διάσταση στην ποδοσφαιρική μας καθημερινότητα: μιλάμε για άνθρωπο που έχει τσακωθεί με τον Φερνάντο Σάντος, πράγμα αδύνατο!  

Να απολύσει τον εαυτό του

Μας λείπει στην Ελλάδα ένας Μουρίνιο – δεν εννοώ ένας τόσο μεγάλος προπονητής, αλλά ένας τέτοιος προπονητής: διπρόσωπος, απερίγραπτος, ακατανόητος κομμάτι ως άνθρωπος. Αλλά και στον ίδιο λείπει μια χώρα με τα ποδοσφαιρικά μυαλά της δικής μας.  Η λογική του («μετράει μόνο το αποτέλεσμα«) είναι απόλυτα συνεπής με τη λογική των περισσότερων στην Ελλάδα. Η στρατηγική του («ψάχνω τι να κάνω για να μην αφήσω τον αντίπαλο να παίξει») θα ενθουσίαζε τους δημοσιογράφους. Η άνεσή του στο φακό θα τον έκανε απαραίτητο στα κανάλια. Η ευκολία με την οποία τοποθετείται για οτιδήποτε θα τον έκανε περιζήτητο. Κυρίως θα τον έκανε τεράστια φίρμα η γενικότερη απλοϊκότητα με την οποία πάντα αντιμετωπίζει τα πράγματα: θα ήταν κατανοητός από όλους – και από όσους ξέρουν και από όσους δεν ξέρουν ποδόσφαιρο. Βλέποντας το The Playbook σκεφτόμουν να τον ψάξω για να του προτείνω να ρθει εδώ για ψυχοθεραπεία. Κι αν καμία ομάδα δεν μπορεί να καλύψει το κασέ του, δεν πειράζει: μπορεί άνετα να αγοράσει μια και μετά από λίγο καιρό να απολύσει τον εαυτό του…».