Θέλω να το γράψω κάθε φορά που έρχεται η επέτειος της κατάκτησης του Εurobasket του 1987 από την Εθνική μας ομάδα μπάσκετ. Ο θρίαμβος εκείνος είναι ίσως η μεγαλύτερη επιτυχία στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού. Υπήρξαν μετά από αυτόν κατορθώματα μεγαλύτερα (όπως πχ η κατάκτηση του Euro του 2004 από την Εθνική ποδοσφαίρου) όμως κανένα από αυτά δε συγκρίνεται με εκείνη την ανεπανάληπτη επιτυχία.

Το 1987 είχαμε, είναι αλήθεια, μια καλή ομάδα που ένα χρόνο πριν είχε τερματίσει στην πρώτη δεκάδα του μουντομπάσκετ μολονότι αγωνίστηκε χωρίς τον (υπερβασικό τότε) Παναγιώτη Φασούλα. Μπροστά, της στην σχετική δεκάδα, υπήρχαν πέντε ευρωπαϊκές ομάδες: οι Ρώσσοι, οι Γιουγκοσλάβοι, οι Ιταλοί, οι Ισπανοί και οι Ισραηλινοί – τον καιρό εκείνο εξαιρετικά δυνατοί. Θυμάμαι τον Φίλιππα Συρίγο να ρωτάει, λίγους μήνες πριν ξεκινήσει το Eurobasket, τον ομοσπονδιακό προπονητή Κώστα Πολίτη, στην σαββατιάτικη εκπομπή του στην ΕΡΤ, αν, με βάση αυτό το δεδομένο, η Εθνική θα μπορούσε να ονειρεύεται πεντάδα. Ο συνετός, αλλά αισιόδοξος Πολίτης ρώτησε «γιατί όχι ένα μετάλλιο;». Η «ερώτηση – απάντησή του» ακούστηκε ως κρυφή επιθυμία: ο πήχης μπήκε πολύ ψηλά. Ένας σημαντικός λόγος που εκείνη η ιστορική επιτυχία είναι η μεγαλύτερη είναι και αυτός: ήρθε ως αποτέλεσμα μιας γενικής επιθυμίας για διάκριση – ο Γιώργος Βασιλακόπουλος, ο Πολίτης, οι παίκτες και όλος ο γύρω από την Εθνική κόσμος δούλεψε για να φτάσει η Ελλάδα σε αυτή πολύ μεθοδικά. Μέχρι τότε οι ελληνικές επιτυχίας ήταν αποτέλεσμα ταλέντου, ψυχής, συγκυριών πάντα υπέροχων, αλλά ποτέ μια ελληνική επιτυχία δεν είχε βασιστεί σε ένα κάποιο προγραμματισμό.

Η ανάμνηση του πανηγυριού

Καθώς τα χρόνια πέρασαν έμεινε σε πολλούς η ανάμνηση του μεγάλου πανηγυριού και η απίστευτη συμμετοχή του κόσμου στο θρίαμβο. Για πολλούς εκείνη η νίκη ήρθε γιατί ξαφνικά σε ένα τουρνουά όλη η Ελλάδα ανακάλυψε κι αγάπησε το μπάσκετ κι ο κόσμος (κι όχι μόνο στο καυτό Ειρήνης και Φιλίας) έσπρωξε κάποιους χαρισματικούς αθλητές προς τον τελικό θρίαμβο: δεν είναι έτσι ακριβώς. Το ματς κόντρα στη Ρουμανία στην πρεμιέρα έγινε σε ένα μισοάδειο γήπεδο. Στην πρώτη νίκη κόντρα στους πανίσχυρους Σέρβους του μεγάλου Ντράζεν Πέτροβιτς το ΣΕΦ δεν ήταν ασφυκτικά γεμάτο. Χρειάστηκε να μας αδικήσει ο Κοτλέμπα στο ματς με τους Ρώσους και να μετατραπεί το παιγνίδι με τους Γάλλους σε τελικό για να γίνει το τουρνουά εθνική υπόθεση και να αρχίσουν να νοιάζονται για την ομάδα όσοι είχαν ξενερώσει μετά την βαριά ήττα από τους Ισπανούς. Αν η επιτυχία αυτή είναι σημαντική είναι γιατί για πρώτη φορά μια ομάδα κατάφερε να τραβήξει την προσοχή του κόσμου και να τον κερδίσει σιγά σιγά και με τον ιδρώτα της: το μπάσκετ δεν ήταν τότε εθνικό σπορ, αλλά τέτοιο μέσα σε δεκαπέντε μέρες έγινε. Τα ταχύρυθμα μαθήματα που χρειάστηκε η συντριπτική μερίδα του ελληνικού λαού για να το παρακολουθήσει τα έκανε ο Φίλλιπος Συρίγος τηλεοπτικά: το Εurobasket του 87 είναι η κορυφαία στιγμή δημιουργίας αθλητικής κουλτούρας – κατηχήθηκε ένας ολόκληρος λαός για να το καταλάβει. Ηταν σαν ξαφνικά στην Ελλάδα να διαδόθηκε μια νέα θρησκεία.

Στιγμή εθνικής ανάτασης

Όμως πάνω από όλα το Eurobasket του 87 είναι η στιγμή που ο νεοέλληνας νοιώθει Ευρωπαίος και κυρίως αισθάνεται πως μπορεί στη ζωή να κάνει σημαντικά πράγματα και να πετύχει. Το Eurobasket  του 87 ήταν η στιγμή του τέλους της Ελλαδίτσας της Ψωροκώσταινας: σημάδεψε για πάντα όχι μόνο τα αθλητικά μας πράγματα, αλλά κυρίως την νοοτροπία όλων όσων το έζησαν – ειδικά των νέων ανθρώπων. Δεν ήταν μια στιγμή εθνικιστικής ανάτασης, αλλά η στιγμή που εκατομμύρια έλληνες πίστεψαν ότι η χώρα έχει δυνατότητες. Δεν ήταν ένα απλό πανηγύρι, αλλά το μεγάλο σημάδι ότι το αύριο θα ναι καλύτερο. Τόσο καταλυτική ήταν η επιρροή του και μόνο όποιος ήταν τουλάχιστον 16 χρονών τότε και το θυμάται μπορεί αυτό να το καταλάβει.

Πολλά χρήματα μετά

Μετά το Eurobasket άρχισαν να επενδύονται στον ελληνικό αθλητισμό ολοένα και περισσότερα χρήματα – κυρίως κρατικά. Ένα χρόνο μετά η Εθνική ομάδα βόλεϊ πήρε κι αυτή μετάλλιο στο Πανευρωπαϊκό. Οι ευρωπαϊκές αναμετρήσεις σταμάτησαν να μας φοβίζουν – πρώτα από όλα οι ομάδες του μπάσκετ έδωσαν συνέχεια στις επιτυχίες τους. Ξοδεύτηκαν πολλά λεφτά για διοργανώσεις – είναι αλήθεια. Είναι αλήθεια επίσης ότι χρόνια αργότερα η φρενήρης απαίτηση για αθλητικές επιτυχίες έκανε σταρ διάφορους φαρμακέμπορους – συμβαίνει πάντα όταν ξεπερνιέται το μέτρο. Όμως όλα αυτά δεν έχουν σε τίποτα να κάνουν με την ένεση εθνικής ελπίδας που ήταν ο θρίαμβος εκείνης της ομάδας. Και δεν συγκρίνεται με εκείνο της το κατόρθωμα ούτε το θαύμα της Πορτογαλίας το 2004 ούτε τα πολλά ολυμπιακά μετάλλια το μαγικό καλοκαίρι των Ολυμπιακών της Αθήνας, ούτε η δεύτερη κατάκτηση του πανευρωπαϊκού από την ομάδα του Διαμαντίδη: όλα αυτά ήταν απλές αθλητικές επιτυχίες. Κάποιες είχαν το στοιχείο της έκπληξης, κάποιες άλλες ήταν αποτέλεσμα προγραμματισμού, αλλά τίποτα δεν είχε την συγκίνηση και τη γλύκα εκείνης της πρώτης φοράς.

Δεν είναι μια απλή αθλητική επιτυχία το Eurobasket του 1987: είναι μια στιγμή ελληνικής ιστορίας.

Novasports 14 Ιουνίου 2016

Υγ. Καλό θα ήταν ειδικά οι πρωταγωνιστές του Εurobasket να μην ξεχνούν ότι έγραψαν μια ελληνική ιστορία. Τις όποιες διαφορές τους ας τις θυμούνται μετά την όποια επέτειο…