Οι Βρετανοί υπήρξαν για μια ακόμα φορά εξαιρετικοί διοργανωτές μιας αληθινά μεγάλης αθλητικής γιορτής και συνέβαλαν τα μέγιστα, ώστε το 16ο παγκόσμιο πρωτάθλημα στίβου, που χθες ολοκληρώθηκε, να αποδειχτεί μια από τις καλύτερες και πιο ενδιαφέρουσες διοργανώσεις των τελευταίων χρόνων. Το πρόγραμμα των αγώνων ολοκληρώθηκε με την εκπληκτική νίκη των τετρακοσιάρηδων του Τρινιντάντ – Τομπάγκο, που στη σκυταλοδρομία 4Χ400 στέρησαν από τους Αμερικάνους το έβδομο σερί χρυσό μετάλλιο στη συγκεκριμένη κούρσα. Μια μέρα πριν, στα 4Χ100, είχαμε μια ακόμα ιστορική νίκη – αυτή των Βρετανών, που άφησαν δεύτερους τους σπρίντερ των ΗΠΑ, μολονότι στην τετράδα τους υπήρχαν οι δυο πρώτοι της κούρσας των εκατό μέτρων, δηλαδή, ο Γκάτλιν και ο Κόλεμαν. Αυτές οι εκπλήξεις στις σκυταλοδρομίες των ανδρών ήταν το κερασάκι στην τούρτα: στη διοργάνωση αυτή, που εμείς θα θυμόμαστε κυρίως για το χρυσό της Κατερίνας Στεφανίδη, υπήρξαν πολλές τεράστιες ιστορίες.

Μπόλτ, Φάρα, Μακουάλα

Είχα χρόνια να παρακολουθήσω ένα παγκόσμιο πρωτάθλημα στίβου με τόσο σημαντικά γεγονότα. Η ήττα του πυραυλοκίνητου Γιουσεϊν Μπολτ στο τελευταίο κατοστάρι του και ο συνακόλουθος τραυματισμός του στον τελικό της σκυταλοδρομίας 4Χ100, όπου έτρεξε με την Τζαμάικα, έδωσαν στον επίλογο της καριέρας του ένα είδος μελαγχολικής μεγαλοπρέπειας: ο Μπολτ υπήρξε πρωταγωνιστής και στις κακές βραδιές του – σε έκανε πάντα να τον συζητάς. Τεράστιες συζητήσεις προκάλεσε και το αντίο του γίγαντα Μο Φάρα, που έχασε την κούρσα των 5.000 μ σχεδόν στο νήμα, ενώ λίγες μέρες πριν είχε κερδίσει στα δέκα χιλιόμετρα. Αυτές οι καταπληκτικές ιστορίες δεν ήταν ωστόσο οι μοναδικές: δίπλα τους θα έβαζα κι εγώ, όπως και όλη η οικουμένη πιστεύω, την απίστευτη ιστορία του Ισαάκ Μακουάλα από την Μπουτσουάνα, που εξαιτίας της σχολαστικότητας των Βρετανών (κανείς δεν είναι αψεγάδιαστος…) έχασε την ευκαιρία να αγωνιστεί στον τελικό των 400 μέτρων και υποχρεώθηκε να τρέξει μόνος του στον προημιτελικών των 200. Η συγκλονιστική του πρόκριση, αρχικά στον ημιτελικό και στη συνέχεια στον τελικό, παρά την τεράστια κούρασή του, ήταν μια στιγμή αθλητικής ιστορίας από αυτές που δύσκολα θα ξεχάσει όποιος αγαπάει το στίβο: το γεγονός ότι ο Μακουάλα δεν κέρδισε κανένα μετάλλιο τελικά, έκανε τα ξεχασμένα λόγια του Πιερ Ντε Κουμπερντέν για την αξία της συμμετοχής, συγκλονιστικά επίκαιρα.

Ο αγώνας του Μακουάλα υπήρξε η καλύτερη απόδειξη ότι τα φώτα δεν πέφτουν μόνο πάνω στους πρώτους. Ωστόσο και κάποιες πρωτιές συγκλόνισαν. Η νίκη του Γουέιντ Φαν Νίκερ στα 400 μετρά τον καθιστά τον μεγαλύτερο σήμερα αθλητή του στίβου: είναι συγκλονιστική η ευκολία με την οποία κατεβαίνει κάτω από τα 44΄΄. Η ήττα του ίδιου στα 200 μέτρα, από τον πολιτογραφημένο Τούρκο Ραμίλ Γκουλίεφ, είναι απόδειξη ότι τίποτα και για κανένα δεν είναι εύκολο πλέον. Μεγάλους τελικούς είδαμε και στα 110 μέτρα με εμπόδια, με τη νίκη του Τζαμαϊκανού Ομαρ ΜακΛέοντ και στα στίπλ όπου ο Κενιάτης Κιπρούτο κέρδισε στα τελευταία μέτρα – ακόμα και στο επί κοντώ, όπου ο Αμερικάνος Σαμ Κέντρικς κέρδισε με 5.95 αφήνοντας τρίτο τον παγκόσμιο ρέκορντμαν Γάλλο Ρολάντ Λαβινελί. Και φυσικά σπουδαίες μάχες είδαμε και στις γυναίκες: τα 100 και τα 200 μέτρα π.χ κρίθηκαν στο φώτο φίνις - και η Τόρι Μπόουι και η Δάφνη Σκίπερς κέρδισαν κυρίως χάρη στο καθαρό μυαλό τους στο φινάλε.

Ηταν ένα καταπληκτικό παγκόσμιο πρωτάθλημα αυτό που τελείωσε κι όμως πολύ φοβάμαι πως τις συγκινήσεις του δεν τις χάρηκε και δεν τις έζησε όσο θα πρεπε ο κόσμος. Γιατί πάντα στο μυαλό όλων μας, βλέποντας τα θαύματα αυτών των καταπληκτικών αθλητών υπάρχει η υποψία του ντόπινγκ.

Ο πίνακας και η αλήθεια του

Το πρόβλημα με το καταραμένο ντόπινγκ δεν είναι μόνο ότι επέτρεψε σε διάφορους αγύρτες να παραχαράξουν την ιστορία του αθλητισμού: ακόμα μεγαλύτερη είναι η ζημιά που προκάλεσε στο μυαλό όσων των αθλητισμό τον αγαπάνε και τον παρακολουθούν. Σε αυτούς κυρίως λέω ότι ο πίνακας των κερδισμένων μεταλλίων στο Παγκόσμιο του Λονδίνου μαρτυρά ότι γίνεται μια καλή και αποδοτική δουλειά στους ελέγχους: το αντιντόπινγκ αποδίδει. Πρώτοι στον πίνακα ήταν οι Αμερικάνοι, με 30 μετάλλια αλλά και με μεγάλες ήττες σε ανδρικές κούρσες παραδοσιακά δικές τους, όπως οι σκυταλοδρομίες, τα 200, τα 400 μέτρα, τα 110 μ με εμπόδια. Πίσω τους δεν ήταν ούτε οι γίγαντες στην φαρμακοπαρασκευή Κινέζοι, ούτε οι Γερμανοί με τα κάποτε φοβερά εργαστήρια, ούτε καν οι οικοδεσπότες Βρετανοί που προετοίμαζαν την διοργάνωση από το 2011, που την ανέλαβαν: δεύτεροι ήταν οι με 11 μετάλλια οι Κενιάτες, που στους μεγάλους δρόμους έχουν παράδοση. Τρίτοι ήταν με 6 μετάλλια οι Νοτιοαφρικάνοι και τέταρτοι οι Γάλλοι, που ακολουθούν μια πολιτική σκληρών ελέγχων στο θέμα του ντόπινγκ. Ανάλογα σκληρές είναι πλέον και οι πιο πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, αλλά και η παγκόσμια ομοσπονδία στίβου κι αυτό στον πίνακα φαίνεται. Οι κάποτε κραταιοί Γερμανοί πήραν ένα και μόνο χρυσό – με τον Βέτερ στο ακόντιο. Οι Ιταλοί πήραν ένα χάλκινο και τίποτα άλλο. Οι Ισπανοί κανένα απολύτως μετάλλιο. Το ότι λειτουργεί το αντιντόπινγκ το καταλαβαίνεις από την κατάρρευση της Ρωσίας. Μετά το περσινό απίστευτο σκάνδαλο και τον αποκλεισμό των αθλητών τους από τους Ολυμπιακούς του Ρίο, οι Ρώσοι δυσκολεύονται να συνέρθουν: έστειλαν είκοσι αθλητές στο Λονδίνο, που αγωνίστηκαν υπό την αιγίδα της Παγκόσμιος Ομοσπονδίας κι από αυτούς μόλις έξι ανέβηκαν στο βάθρο.

Όλα αυτά δείχνουν ότι ο στίβος σιγά σιγά καθαρίζει – η κατασκευή «αθλητών – πειραματόζωων» μοιάζει ν ανήκει στο παρελθόν: οι νέοι υπεράνθρωποι είναι χαρισματικοί και σπάνιοι άνθρωποι από παράξενες χώρες. Αλλά η προκατάληψή μας ακόμα παραμένει: είναι λογικό. Δεν κακίζω κανένα. Ωστόσο δηλώνω αισιόδοξος.

Οι ήρωες των μικρών

Δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι το Τρινιντάντ Τομπάγκο έχει «επιστήμονες φαρμακοτρίφτες», που ασχολούνται με το ντόπινγκ. Δεν βλέπω τίποτα το ύποπτο στα μετάλλια, που κερδίζει η Κένυα. Το φινάλε του Μπολτ, στα μάτια μου τουλάχιστον, τον απάλλαξε από κάθε υποψία: ήταν απλά ένας χαρισματικός άνθρωπος, που στο τέλος λύγισε από τις υποχρεώσεις του πρωταθλητισμού. Κανείς δεν κερδίζει παγκόσμια πρωταθλήματα πίνοντας εμφιαλωμένο νερό, αλλά δεν σημαίνει πως και όλοι ντοπάρονται: οι ιστορίες του παγκόσμιου του Λονδίνου δείχνουν πως οι καιροί που νίκες εξασφάλιζε η σωστή χρήση της ερυθροποιητίνης πέρασαν. Οι ίδιες οι επιτυχίες των ελλήνων αθλητών δεν είναι ανεξήγητες, ούτε βασίζονται στο σωστά φαρμακωμένο DNA της μεγάλης μας φυλής: και η Στεφανίδη, που έχει μια καταπληκτική σταθερότητα και ο Κυριαζής, που έκανε ένα σπουδαίο αγώνα τερματίζοντας έκτος στον τελικό του ακοντισμού, πρόκοψαν όταν έφυγαν από την Ελλάδα της μιζέριας, που θεωρεί τον Αθλητισμό πολυτέλεια, που πρέπει να υπερφορολογείται. Ανάλογες ιστορίες σοβαρής προσπάθειας, μεγάλου κόπου και σκληρής δουλειάς συναντάς κοιτάζοντας τις πιο πολλές ιστορίες των αθλητών που πήγαν στο Λονδίνο από μικρές χώρες και γύρισαν με μετάλλια.

Δεν ξέρω αν το αντιντόπινγκ λειτουργεί σωστά, όμως τα περιθώρια για διακρίσεις μεγάλωσαν: μερίδιο στην επιτυχία έχουν πλέον όλοι. Η Τανζανία, η Ακτή Ελεφαντοστού, η Ουγκάντα, το Μπουρουντί, ακόμα και η ταλαιπωρημένη Συρία έχουν τους δικούς τους ήρωες. Ας τους βλέπουμε και ας τους θαυμάζουμε ως σπάνιους αθλητές και όχι ως μεγάλους υπόπτους. Κι ας μην ξεχνάμε ότι το ντόπινγκ δεν ήταν μόνο εργαλείο παραγωγής επιδόσεων, αλλά και εργαλείο παραγωγής εντυπώσεων: το τελειοποίησαν οι μεγάλες χώρες. Αυτές που πλέον, επειδή επιστημονικά το κυνηγάνε, έπαψαν και να κερδίζουν…