Χθες βράδυ η Μπαρτσελόνα κέρδισε στο Κίεβο την Ντινάμο με 1-0 κι αναπτέρωσε τις ελπίδες της να προκριθεί στους 16 του Τσάμπιονς λιγκ αλλά αναρωτιέμαι αν αυτό στη Βαρκελώνη θα το χαρεί κανελς. Πλέον το μόνο που φαίνεται να τους απασχολεί είναι πότε θα αναλάβει προπονητής ο Τσάβι. Που πιστεύουν πως μπορεί να είναι νέος Γκουαρντιόλα. Και που για αυτό μπορεί να τον κάψουν πριν καν αναλάβει.  

Τις προάλλες διάβαζα ένα ωραίο ρεπορτάζ του ανταποκριτή της Γκαζέτα ΝτεΛο Σπορτ από την Βαρκελώνη που εξηγούσε πως μετά από κάθε αποτυχία της Μπάρτσα ξεπροβάλει στην πόλη το φάντασμα του Γκουαρντιόλα. Η ανταπόκριση είχε γραφτεί πριν ο Ρόναλντ Κούμαν απολυθεί. «Στη Βαρκελώνη» έγραφε «αρκεί πλέον να αναφέρει κάποιος το όνομα του Γκουαρντιόλα και νομίζεις ότι η γη σταματά να γυρίζει». «Υπάρχει πλέον μια θεοποίηση της ανάμνησής του - το ποδόσφαιρο του μοιάζει ακόμα περισσότερο επαναστατικό, όταν αυτός μιλάει στην καταλανική τηλεόραση νομίζεις ότι τον περιβάλει ένα φως» γράφει ο ανταποκριτής της ιταλικής εφημερίδας!  Δεν είναι απαραίτητα κακό αυτό: κακό για την ομάδα είναι ότι όλη αυτή η νοσταλγία και η ωραιοποίηση των παλιών θριάμβων λιγοστεύει την πιθανότητα να πετύχει ο διάδοχός του.  

Η λογική πάει περίπατο

Όπως οι χώρες έχουν ανάγκη από εθνικούς μύθος έτσι έχουν και οι ομάδες. Στην περίπτωση του Γκουαρντιόλα τα στοιχεία για να δημιουργηθεί ο μύθος υπήρχαν εξ αρχής. Ηταν ο αρχηγός της Μπάρτσα που έμοιαζε προπονητής και τον καιρό που έτρεχε στο γήπεδο. Μπορούσε ως προσωπικότητα να γοητεύει. Δούλευε στις ακαδημίες της ομάδας. Εφτασε να αναλάβει την πρώτη ομάδα με ένα μισοάδειο βιογραφικό κι εκεί έκανε καταπληκτικά πράγματα. Με τις επιτυχίες του κατήργησε εκείνη την παλιά συζήτηση για το ποσοστό της συμμετοχής ενός προπονητή στην επιτυχία μιας μεγάλης ομάδας: έκανε κάθε επιτυχία δική του.

Όλα αυτά δεν είναι άσχημα: το κακό που έχει συμβεί είναι άλλο. Είναι ότι ο μύθος που χτίστηκε γύρω από τον Πεπ επιτρέπει στους οπαδούς της ομάδας να πιστεύουν ότι η περίπτωσή του δεν είναι εξαίρεση, αλλά ένα είδος κανόνα. Ξέροντας ότι δεν μπορεί να επιστρέψει ο Γκουαρντιόλα (δεν υπάρχουν διαθέσιμα τα χρήματα που θα τον έκαναν να αφήσει τη Σίτυ) πιστεύουν, χάρη στο μύθο του, ότι μπορεί να βρεθεί ένας σαν αυτόν, αρκεί τα κριτήρια της επιλογής του να είναι τα ίδια. Ετσι περιμένουν ότι ένας πρωτάρης προπονητής μπορεί να φτιάξει μια μεγάλη Μπαρτσελόνα ικανή να αλλάξει την ιστορία του ποδοσφαίρου, αρκεί να είναι παιδί του συλλόγου. Οσοι νοσταλγούν τον Πεπ πιστεύουν ότι εύκολα μπορεί να βρεθεί ο επόμενος μεσσίας, αρκεί να είναι παιδί της Μπάρτσα και να ξέρει τι είδους ποδόσφαιρο αγαπάει το κοινό της. Είναι φυσικά τραβηγμένο ως λογική. Αλλά όταν μιλάμε για μύθους, η λογική πάει περίπατο.   

Τεράστιο ρίσκο

Δεν τους κατηγορώ τους Καταλανούς φυσικά: η επιτυχία του Πεπ υπήρξε εκεί τόσο μεγάλη ώστε δημιούργησε μια πανευρωπαϊκή τάση. Το δρόμο της Μπάρτσα, δηλαδή την ανάθεση της ομάδας σε έναν προπονητή που γνωρίζει το περιβάλλον του συλλόγου γιατί υπήρξε σημαντικός ποδοσφαιριστής του, τον πήραν πάρα πολλοί. Υπήρξε τόσο εντυπωσιακή η επιτυχία του Πεπ εκεί, που για χρόνια όλοι έψαχναν τον δικό τους Πεπ, δηλαδή ένα προπονητή που ξέρει αυτά που μπορεί να μην ξέρουν οι άλλοι για το σύλλογο και τη νοοτροπία του, που ξέρει να μιλάει στην καρδιά των οπαδών και που αγαπάει το ποδόσφαιρο που αυτοί αγαπάνε. Η αναζήτηση ενός τέτοιου προπονητή δεν είναι απαραίτητα μια κακή ή τραβηγμένη ιδέα. Αλλά είναι πάντα ένα τεράστιο ρίσκο. Γιατί σχεδόν πάντα είναι μια συναισθηματική επιλογή και το συναίσθημα είναι κακός σύμβουλος.

Από τον Γκιγκς στον Στραματσόνι

Πολλές ομάδες την επιλογή αυτή την πλήρωσαν – και ακριβά. Μάλιστα η τρέλα μεταφέρθηκε γρήγορα εκτός Ισπανίας. Ολοι έψαχναν τον χαρισματικό άπειρο, που είναι πρώην παίκτης της ομάδας – κι αν δούλευε και στις Ακαδημίες της ήταν ιδανικός! Η Γιουβέντους, μετά την επιστροφή της στη Serie A, πίστεψε ότι αυτή η φιγούρα του δικού της Πεπ είναι ο συμπαθής Τσίρο Φεράρα. Το πράγμα δούλεψε λίγο καλύτερα με τον Αντόνιο Κόντε, αλλά ο Ανδρέα Πίρλο, που προέκυψε στον ίδιο δρόμο, αποδείχτηκε λάθος μεγάλο. Η Ρόμα έκανε τα ίδια, δίνοντας κάποτε την ομάδα στον Βιντσέντσο Μοντέλα, που είχε το πλεονέκτημα ότι ήταν και συμπαίκτης του Φραντσέσκο Τότι: δεν είδε καμία προκοπή, όπως αργότερα και με τον Ντι Φραντσέσκο. Η Ίντερ, ψάχνοντας τον δικό της Γκουαρδιόλα, πίστεψε πως τον είχε στην ομάδα Νέων, όπως η Μπάρτσα τον Πεπ: τον λέγανε Ανδρέα Στραματσόνι – τον γνωρίσαμε κι εμείς. Η Μίλαν έκανε ένα σωρό ανάλογες προσπάθειες: εμπιστεύθηκε τον πάγκο της στον Κλάρενς Ζέεντορφ, στον Φίλιπο Ιντζάγκι, στον Κρίστιαν Μπρόκι, στον Τζενάρο Γκατούζο. Κανείς δεν ήταν ο Γκουαρδιόλα, αλίμονο. Σήμερα έχει επιστρέψει στην κορυφή του Καμπιονάτο, έχοντας ως προπονητή έναν πρώην αμυντικό της Γιουβέντους, που έχει ήδη περάσει από τον πάγκο της Ίντερ και τον λένε Στέφανο Πιόλι.

Ανάλογο πείραμα «αναζήτησης Πεπ», μετά μάλιστα τη φυγή του Γκουαρντιόλα από το Μόναχο, έκανε και η Μπάγερν Μονάχου που αυτά τα αποφεύγει: δεν ήταν βέβαια άπειρος ο Κόβατς που θα γινόταν ο Γκουαρντιόλα της, αλλά επιλέχτηκε γιατί ήταν ο πρώην αρχηγός της – όπως και να ‘χει έφυγε γρήγορα. Και φυσικά η τρέλα αυτή δεν θα άφηνε ποτέ ασυγκίνητους τους Άγγλους. Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ πίστευε ότι αρκεί ένα άπειρο δικό της παιδί για να την βγάλει από το αδιέξοδο και έδωσε ευκαιρίες στον Γκιγκς και στον Σόλσκιερ. Η Τσέλσι εμπιστεύθηκε ένα ήρωα της εξέδρας της, τον Φράνκ Λάμπαρντ (αλλά κέρδισε το Τσάμπιονς λιγκ με τον μισθοφόρο Τούχελ). Η Αρσεναλ νόμιζε πως ο Αρτέτα θα κάνει θαύματα, απλά γιατί πέρασε ως παίκτης από εκεί. Αλλά ο απόλυτος ιδεολογικός θρίαμβος της Πεπολαγνείας ήταν ότι η Ρεάλ Μαδρίτης έκανε προπονητή της τον Ζινεντίν Ζιντάν, που δεν τα πήγε κι άσχημα. Αλλά «Πεπ της Ρεάλ» δεν τον είπε ποτέ κανείς.         

Λόγος

Στη Βαρκελώνη γράφει σε ένα τοίχο ότι «η ουτοπία είναι ο μόνος δρόμος». Οι άνθρωποι εκεί λατρεύουν τους μύθους και φτιάχνουν συχνά τους δικούς τους. Τώρα πρέπει να βρεθεί ένας νέος Γκουαρντιόλα, ένας άπειρος ως προπονητής, λατρεμένος ως παίκτης, αγαπητός ως άνθρωπος και ικανός για επιτυχίες – μόνο έτσι θα δικαιωθεί ο μύθος του Γκουαρντιόλα και θα υπάρξει η απόδειξη πως στη Βαρκελώνη έχουν βρει, μόνο αυτοί, τον ένα και μοναδικό δρόμο που οδηγεί σε επιτυχίες. Φυσικά όλοι ξεχνούν πως ο Πεπ είχε τον Ινιέστα, τον Τσάβι, τον Πουγιόλ, τον Βίγια και κάποιον πιτσιρικά που τον λέγανε Μέσι. Αυτοί στο μύθο του Πεπ δεν αναφέρονται. Ενώ ήταν ο βασικός λόγος της επιτυχίας του…