Χρωστάω ένα σημείωμα για τον αποκλεισμό του ΠΑΟ και της ΑΕΚ από την συνέχεια των ευρωπαϊκών διοργανώσεων. Η αποτυχία και των δύο να συνεχίσουν έστω στο UEFA Conference League έχει αγωνιστικές εξηγήσεις. Δεν οφείλεται ούτε στην μεταφυσική, ούτε στην ατυχία. Υπάρχει μάλιστα κάτι κοινό σ’ αυτά τα δύο αποτελέσματα. Έχω την υποψία ότι αν οι δύο ελληνικές ομάδες έπαιζαν στα ματς του ομίλου του Europa League όπως πέρσι στο ελληνικό πρωτάθλημα θα είχαν προκριθεί. Ο ΠΑΟ δεν το έκανε από επιλογή. Η ΑΕΚ γιατί γονάτισε από απουσίες.

Ας τα πάρουμε με τη σειρά.

Ένα καινούργιο παιγνίδι

Έχω ξαναγράψει σχετικά πρόσφατα ότι το πρόβλημα του Ιβάν Γιοβάνοβιτς φέτος σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές του στον Παναθηναϊκό είναι ότι προσπαθεί να μάθει στην ομάδα ένα καινούριο παιχνίδι. Ο Παναθηναϊκός δεν παίζει πιέζοντα στη μεσαία γραμμή για να φύγει με πολλούς παίκτες στην αντεπίθεση, όπως έκανε την πρώτη χρονιά του Ιβάν και στο μεγαλύτερο διάστημα της δεύτερης. Παίζει ένα ποδόσφαιρο πρωτοβουλίας, στο οποίο το βασικό είναι η ομάδα του να τοποθετείται ψηλά στο γήπεδο και να κυκλοφορήσει τη μπάλα. Όχι τυχαία και στο παιχνίδι με την Μακάμπι ήταν καλός στο δεύτερο ημίχρονο, όταν η ομάδα της Χάιφα του επέτρεψε να στρατοπεδεύσει στα πέριξ της περιοχής της. Σε γενικές γραμμές το ίδιο συνέβη και στα παιχνίδια με την Ρεν στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, αλλά και με την Βιγιαρεάλ στην Ισπανία.

Τα ίδια προηγούμενα

Στο ματς με την Ρεν όταν οι Γάλλοι μαζεύτηκαν στην άμυνα ο Παναθηναϊκός έχασε ευκαιρίες. Στο ματς με τους Ισπανούς όταν η ομάδα του Μαρθελίνιο του άφησε την μπάλα για να τον χτυπήσει στις αντεπιθέσεις, το υπέρ της εύκολο 3-0 ο Παναθηναϊκός το μετέτρεψε σε ένα πολύ αγχωτικό 3-2 απειλώντας την και με ισοφάριση. Ο Παναθηναϊκός αγωνίστηκε όπως πέρσι στον όμιλο μόνο στο ματς με την Βιγιαρεάλ στην Αθήνα. Τότε περίμενε τους Ισπανούς, φρόντισε να μην τους δώσει χώρους, δεν τους άφησε να κυκλοφορούν τη μπάλα γρήγορα, και χτύπησε με λίγες transition επιθέσεις, στις οποίες ο βασικός στόχος ήταν η αξιοποίηση του Ιωαννίδη κι όχι το πως θα πατήσουν την αντίπαλη περιοχή πάρα πολλοί παίκτες. Στα άλλα ματς ο ΠΑΟ αγωνίστηκε όπως περίπου στο ελληνικό πρωτάθλημα. Προσπαθώντας να κυκλοφορήσει τη μπάλα απέναντι σε αντιπάλους που αυτό το περίμεναν. Και η Μακάμπι και η Ρεν το κάνουν και στο πρωτάθλημά τους.  

Δυο κέρδη, μια ζημιά

Αυτή η αλλαγή του παιχνιδιού επέτρεψε στον Γιοβάνοβιτς να κάνει στην φετινή σεζόν δύο πράγματα. Το πρώτο είναι το διαρκές ροτέισον. Όταν ο στόχος είναι οι παίκτες να τοποθετούνται ψηλά στο γήπεδο, είναι ευκολότερο να τους αλλάζεις - δύσκολα τους αλλάζεις, όταν στην ομάδα υπάρχουν μηχανισμοί κάλυψης, δηλαδή πολύ παιχνίδι χωρίς την μπάλα. Τους μηχανισμούς οι παίκτες πρέπει να τους σέβονται, ποτέ όμως δεν γίνεται να τους γνωρίζουν όλοι το ίδιο καλά: κάθε προπονητής μοιραία καταλήγει σε αυτούς που του κάνουν τη δουλειά. Όταν όμως απλά θες παίκτες με φρεσκάδα που να κυκλοφορούν τη μπάλα αναζητάς συνεχώς τους πιο ξεκούραστους κι αυτό κάνει ο Γιοβάνοβιτς. Το δεύτερο κέρδος του Γιοβάνοβιτς χάρη στο εφετινό παιγνίδι είναι ότι ο Παναθηναϊκός κερδίζει εύκολα τις χειρότερες ομάδες που έχει ως αντιπάλους στο ελληνικό πρωτάθλημα. Όμως το κόστος της μετάλλαξης δεν είναι μικρό. Ο Παναθηναϊκός είναι σαν να διέγραψε τα προηγούμενα δύο χρόνια δουλειάς με τον Σέρβο προπονητή κι αυτό στην Ευρώπη ειδικά φάνηκε: ο ΠΑΟ έμοιαζε μονοδιάστατος δηλαδή χωρίς εξυπνάδα και στρατηγική. Ετσι η ανάγνωση του παιχνιδιού του έγινε εύκολη και το αντίδοτο σε αυτό υπήρξε απλό: όποιος μπορούσε να του κλέψει την μπάλα στην μεσαία γραμμή, τον χτυπούσε εύκολα στις αντεπιθέσεις ψάχνοντας κυρίως φάσεις από το πλάι. Δείτε τα γκολ που έχει δεχτεί: όλα μοιάζουν.

Το ρίσκο του Ιβάν

Ο ΠΑΟ για να προκριθεί έπρεπε να αντιμετωπίσει τα ευρωπαϊκά παιχνίδια που έδωσε στον όμιλο με τον τρόπο που έπαιζε πέρσι. Έπρεπε να περιμένει πιο πολύ, να αμύνεται συνολικά καλύτερα, να έχει ως βασική προϋπόθεση του παιχνιδιού του το πως δεν θα δεχτεί γκολ. Αυτό θα του έδινε κάποια αποτελέσματα που θα του εξασφάλιζαν σίγουρα την τρίτη θέση με δεδομένο ότι και η Μακάμπι Χάιφα είχε τα γνωστά προβλήματα. Παίζοντας με αυτό τον τρόπο ο ΠΑΟ έχασε πέρσι το πρωτάθλημα εξαιτίας της αδυναμίας του να κερδίσει στη Λεωφόρο στα play off. Δεν έχανε όμως ματς: ισοπαλίες πλήρωσε. Αν δεν έχανε τα παιχνίδια που έδωσε στον όμιλο στη Λεωφόρο, θα συνέχιζε τώρα στο UEFA Conference League. Aλλά πιθανότατα παίζοντας όπως πέρσι στο πρωτάθλημα θα αγκομαχούσε να κερδίσει τον ΟΦΗ, τον Βόλο, τον Αστέρα Τρίπολης κτλ. Ο Ιβάν έκανε μια επιλογή με ρίσκο και στην Ευρώπη το πλήρωσε. Δεν είναι παράξενο: είναι αυτονόητο. Αν κερδίσει το πρωτάθλημα αυτό θα ξεχαστεί. Αν όχι, δύσκολα θα συνεχίσει του χρόνου στον ΠΑΟ.   

Με ένα ματς την εβδομάδα

Μια αντίστοιχη παρατήρηση σε ό,τι αφορά την διαχείριση της σεζόν έχω να κάνω και για την ΑΕΚ. Η διαφορά στην δική της περίπτωση δεν έχει να κάνει όμως με το παιχνίδι της που δεν διαφέρει πολύ από πέρσι, αλλά αφορά το κόστος που απαιτείται από τους παίκτες για να υπηρετήσουν αυτό το παιγνίδι. Όταν δίνεις ένα ματς την εβδομάδα, όπως η ΑΕΚ πέρσι, μπορείς να παίζεις με όση αγωνιστική ένταση θέλεις. Όταν όμως δίνεις τρία ματς σε οκτώ μέρες και θες να παίζεις πάντα με το γκάζι πατημένο θα έχεις τραυματισμούς και σκαμπανεβάσματα. Η ΑΕΚ έχει σε γενικές γραμμές σταθερότερη απόδοση φέτος στην Ευρώπη από αυτή που έχει στην Ελλάδα κυρίως γιατί οι παίκτες της κατέθεσαν στο γήπεδο όλη τους την ένταση - πράγμα που στο ελληνικό πρωτάθλημα κάποιες φορές δεν έγινε. Όμως οι τραυματισμοί και οι απουσίες έγιναν κανόνας και αυτός είναι ένας κανόνας δυσάρεστος.

Επιπλέον οι αντίπαλοι της ΑΕΚ έδειξαν ότι μπορούν να τιμωρούν το ρίσκο του παιχνιδιού του Αλμέιδα πολύ περισσότερο και σαφώς πιο εύκολα από όσο το κάνουν οι αντίπαλοι της ΑΕΚ στην Ελλάδα. Ο Αγιαξ πχ δεν είχε κανένα πρόβλημα να αντιμετωπίσει το πρέσινγκ γιατί αυτό το αντιμετωπίζει στο ολλανδικό πρωτάθλημα κάθε βδομάδα. Η Μπράιτον έχασε το πρώτο παιχνίδι από την ΑΕΚ, επειδή όμως είναι μια ομάδα ρυθμού με μεγάλη μάλιστα αποτελεσματικότητα, κατάφερε να βγει πρώτη στον όμιλο κι ας μην θάμπωσε με τα παιγνίδια της. Το καλό στην περίπτωση της ΑΕΚ είναι ότι ο προπονητής της έμαθε πολλά σ’ αυτή την πρώτη χρονιά που πήρε μέρος με μια ομάδα σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Η ερώτηση είναι αν μπορεί να αλλάξει κάτι μελλοντικά στο ίδιο το παιχνίδι του. Δεν παίρνω όρκο ότι θα το κάνει. Γιατί η λογική του Αλμέιδα είναι ότι για να κερδίζεις πρέπει απλά να παίζεις καλύτερα κι όχι πιο έξυπνα. Δυστυχώς στην Ευρώπη χρειάζεται και εξυπνάδα.

Και η ΑΕΚ έπεσε πάντως στην παγίδα του αυτονόητου. Πίστευε πως για μια ευρωπαϊκή πορεία θα είναι όπλο το νέο της γήπεδο. Μόνο που τα νέα γήπεδα εντυπωσιάζουν στην Ελλάδα ομάδες που τέτοια δεν έχουν. Στην Ευρώπη το να παίζει μια ομάδα σε ένα μοντέρνο γήπεδο είναι κανόνας. Κανείς δεν κερδίζει από το αυτονόητο. Πόσο μάλλον όταν αντιμετωπίζει ομάδες που στα πρωταθλήματα που παίρνουν μέρος παίζουν σε γήπεδα κανονικά και όμορφα. Όπως αυτό της ΑΕΚ.