Μπορεί στο Final 4 να μην υπήρχε ούτε Ολυμπιακός, ούτε Παναθηναϊκός, αλλά ο Δημήτρης Ιτούδης κατακτώντας με την ΤΣΣΚΑ το τρόπαιο θύμισε σε όλους ότι υπάρχει ακόμα ένα ελληνικό μπάσκετ που κερδίζει. Αλλά για μια στιγμή. Παίζει ελληνικό μπάσκετ η ΤΣΣΚΑ του Ιτούδη; Νομίζω η περίπτωσή σηκώνει συζήτηση.

Στα πανηγύρια του φινάλε ο Ιτούδης που είναι από χθες ο πιο πετυχημένος Ελληνας προπονητής σε επίπεδο Ευρωλίγκας υπενθύμισε ότι ως βοηθός του Ζέλικο Ομπράντοβιτς τον καιρό που ήταν μαζί στον Παναθηναϊκό έχει κι άλλες κατακτήσεις τίτλων. Ο Ιτούδης έδειξε με αυτό τον τρόπο ότι θεωρεί εκείνα τα χρόνια στον ΠΑΟ, όχι απλά χρόνια μαθητείας, αλλά χρόνια δουλειάς. Που να ξερε ότι είναι ακριβώς αυτά τα χρόνια της δουλειάς στον ΠΑΟ ο λόγος που πολλοί δυσκολεύονται να καταλάβουν και την προσφορά του στην ΤΣΣΚΑ, αλλά και την μεγάλη πρόοδό του.

Θα σε πιστέψουν

Ο Ιτούδης είναι καταγεγραμμένος στο μυαλό πάρα πολλών Ελλήνων φίλων του μπάσκετ ως «ο βοηθός του Ομπράντοβιτς». Υπάρχει κόσμος που αληθινά πιστεύει πως ακόμα και σήμερα ο Ιτούδης δουλεύει στην ΤΣΣΚΑ κρατώντας απλά ζεστή τη θέση για τον Ομπράντοβιτς. Αν πεις, με το γνωστό περισπούδαστο δημοσιογραφικό ύφος, ότι πριν το χθεσινό τελικό ο Ζέλικο του είπε ποια στρατηγική πρέπει να ακολουθήσει για να νικήσει την Εφές, είναι δεδομένο ότι 8 στους 10 που θα σε ακούσουν  θα σε πιστέψουν.

Υπάρχουν άνθρωποι που στο λαϊκό υποσυνείδητο περνάνε για θαυματοποιοί, απλά γιατί κέρδισαν ένα ματς κρίσιμο κάνοντας μια κίνηση όλη κι όλη, κι άλλοι, που ακόμα κι αν φτάσουν να προπονούν μεγάλες ομάδες και να κερδίζουν τρόπαια θα αντιμετωπίζονται με δυσπιστία γιατί δεν έχουν αυτό το καταραμένο βαρύ επίθετο που πείθει τον κόσμο ότι έχουν κύρος. Ο Ιτούδης το κύρος του το απέκτησε δουλεύοντας. Αλλά το έχει κάνει μακριά μας. Είναι κι αυτό ένας λόγος που κάθε του επιτυχία κουβαλά μια δυσπιστία: είμαι βέβαιος ότι αν γινόταν ένα γκάλοπ η συντριπτική πλειοψηφία των μπασκετόφιλων θα έδινε στον Ελληνα προπονητή πολύ μικρό μερίδιο για την επιτυχία της Μεγάλης Αρκούδας. Φυσικά όποιος πριν τον Ιτούδη έχει κερδίσει τον ίδιο τίτλο με την ίδια ομάδα έχει ακούσει μόνο μπράβο και συγχαρητήρια. O Ετορε Μεσίνα π.χ στον καιρό του ήταν στην ΤΣΣΚΑ ήταν απολύτως αποδεκτός ως σπουδαίος προπονητής. Ο Ιτούδης και πέντε Ευρωλίγκες να πάρει για κάποιους θα είναι πάντα ο βοηθός του Ομπράντοβιτς, «ένας τυχεράκιας στον οποίο οι Ρώσσοι δίνουν μια ομάδα εκατομμυρίων». Ολο τέτοια λένε χρόνια τώρα για αυτόν χωρίς να μπορούν να δώσουν μια απάντηση στο γιατί οι λεφτάδες Βατούνιν να τον κρατάνε από τη στιγμή που μπορεί να πάρουν στην θέση του όποιον θέλουν. Νομίζω ότι το γιατί τον κρατάνε το είδαμε χθες: γιατί είναι ένας άνθρωπος που δουλεύει, προσφέρει και κυρίως έχει προσωπικότητα να διαχειριστεί σωστά παίκτες εκατομμυρίων χωρίς να λυγίζει από το βάρος της αποστολής. Μπορεί να χάσει κι έχει χάσει πολλά. Αλλά πάντα τιμώντας το μπάσκετ που αγαπάει και απαιτώντας από την ομάδα όλη της την προσοχή στα θέλω του. Ακόμα κι αν είχε διάφορους παίκτες στα χέρια του, που καταλάβαινες πως το μπάσκετ το βλέπουν σαν σπορ ατομικής επίδειξης.    

Ο μεγάλος σεβασμός

Ο Ιτούδης είναι η περίπτωση του καλού μαθητή που έγινε καλός δάσκαλος μακριά μας: το ό,τι όμως δεν είδαμε την πρόοδό του εδώ μπροστά μας δεν σημαίνει ότι πρέπει για αυτή να είμαστε δύσπιστοι. Εφυγε από την Ελλάδα 18 χρονών για να πάει στο Ζάγκρεπ να σπουδάσει και γύρισε για να κοουτσάρει τον ΠΑΟΚ σε ένα τελικό στο τότε κύπελλο Κυπελλούχων – χαμένο από την Ταουγκρές. Σίγουρα τον βοήθησε στη συνεργασία του με τον Ομπράντοβιτς ότι μιλούσε τη γλώσσα του, αλλά μόνο με αυτό το προσόν δεν γίνεσαι βοηθός του Ζέλικο και δεν κάνεις καριέρα. Αν ο Ιτούδης ήταν ο μέτριος αντιγραφέας του Ζέλικο, όπως κάποιοι νομίζουν, θα έμενε στον ΠΑΟ όταν αυτός έφυγε και σε μια από τις πολλές κρίσεις προπονητών, που είχε ο Παναθηναϊκός μετά τη φυγή του Σέρβου θα κέρδιζε ένα πρωτάθλημα – αρκετοί το χουν κάνει. Αλλά ο Ιτούδης δεν ήθελε πρωταθλήματα, ήθελε να γίνει προπονητής. Πήγε στην Τουρκία, δούλεψε ικανοποιητικά, έφτασε στην ΤΣΣΚΑ και την ευκαιρία την άρπαξε. Το μαρτυρούν δυο Ευρωλίγκες, πολλοί εγχώριοι τίτλοι, αρκετές ατομικές διακρίσεις και κυρίως ο μεγάλος σεβασμός που απολαμβάνει από τους παίκτες του, αυτός που μπάσκετ έχει παίξει μόνο στον Ερμή Τρικάλων. Οποιος νομίζει ότι είναι εύκολο δεν ξέρει τους δύσκολους νόμους των σπορ.

Αμερικάνικα με τους Αμερικάνους

Το χθεσινό ματς είναι η επιτομή της προόδου του – είναι σπουδαίο όσο και το προηγούμενο που κέρδισε κόντρα στη Ρεάλ. Η ποιότητα της ΤΣΣΚΑ είναι δεδομένη, αλλά στη Βιτόρια κέρδισε γιατί είχε πολλά άλλα. Αν με την Ρεάλ είδαμε την αντοχή της ΤΣΣΚΑ, χθες είδαμε την ψυχραιμία της και το καθαρό της μυαλό: και στα δυο η συμβολή του προπονητή της είναι τεράστια.

Η άμυνα του Χάκετ στο Μίσιτς, η χρησιμοποίηση του Κλάιμπερν σε ένα εντελώς ελεύθερο ρόλο στην επίθεση, η εμπιστοσύνη στον Χίγκινς που έπαιξε πιο πολύ από όλους παρά το μέτριο παιγνίδι του με τη Ρεάλ, η στοχευμένη φθορά του Ντάνστον, ήταν τα εύκολα της βραδιάς. Τα δύσκολα ήταν άλλα. Θέλει δύναμη για να παίξει ο Κουρμπάνοφ πιο πολύ από τον Ντε Κολό. Θέλει ψυχή για να χρησιμοποιήσεις λιγότερο από 15 λεπτά τον Σέρχιο μετά το ματς που έκανε με τη Ρεάλ, θέλει καθαρό μυαλό για να μην πανικοβληθείς όταν ο Λάρκιν τα βάζει όλα, διαλύοντας κάθε αμυντικό σχέδιο. Ο Ιτούδης αποφάσισε να κερδίσει την Εφές στο ρυθμό που αυτή θέλει να παίζει: έπαιξε αμερικάνικο μπάσκετ με τους Αμερικάνους του που έλεγξαν το ματς από την αρχή μέχρι το τέλος. Η ομάδα του πήρε το τρόπαιο βάζοντας στα δυο ματς των ημιτελικών σχεδόν διακόσιους πόντους! Αν δεχτούμε ότι το ελληνικό μπάσκετ είναι «σκεπτόμενο» και στηρίζεται στην άμυνα και στη σπέκουλα των αδυναμιών του αντιπάλου, τι «ελληνικό» υπάρχει σε αυτό που παίζει η ΤΣΣΚΑ; Νομίζω σχεδόν τίποτα. Και για αυτό συμπαθώ και εκτιμώ πολύ τον Ιτούδη.

Ο,τι κι αν κάνει

Οι Ελληνες προπονητές που δουλεύουν στο εξωτερικό είναι καλοί και άγιοι μεταφέροντας τη μανιέρα τους: προσπαθούν να κάνουν αυτό που ξέρουν και καλά κάνουν. Ο Ιτούδης όμως εξελίσσεται σε ένα καταπληκτικό «σφουγγάρι»: προχωράει μπροστά μαθαίνοντας – ρουφάει και την ίδια στιγμή σβήνει τα προηγούμενα για να μπορεί να γράφει. Σήμερα είναι ένας κοσμοπολίτης που έχει δουλέψει σε τέσσερις χώρες: κάτι πολύ έχει πάρει από όλες. Το μπάσκετ του, ελεύθερο και δημιουργικό, αλλά και σκληρό και μυαλωμένο αν χρειαστεί, είναι το μπάσκετ του καιρού μας: μακριά από αμυντικές μονοτονίες, μακριά από εμμονικές διαδικασίες περιορισμού του ταλέντου των παικτών, μακριά από φόβους. Ο Ιτούδης είναι ένας εξαιρετικός πρεσβευτής ενός σπορ στο οποίο ο καλύτερος έχει πάντα ένα αβαντάζ για να κερδίσει. Και οι ομάδες του κερδίζουν μόνο όταν είναι καλύτερες γιατί με αυτό και μόνο το σκεπτικό χτίζονται.

Είναι η δεύτερη ευρωκούπα του στην ΤΣΣΚΑ. Αν μείνει εκεί που τον καταλαβαίνουν θα πάρει κι άλλες. Εδώ δύσκολα θα γίνει κατανοητή η προσφορά του. Ο,τι κι αν κάνει δύσκολα εδώ θα βρει οπαδούς. Αλλά τι να τους κάνει; Του χρειάζονται;