Η Πρωτοχρονιά, όπως την γιορτάζουμε, δεν έχει και πολύ νόημα. Μια εβδομάδα μετά τα Χριστούγεννα, που είναι γεμάτα λάμψη από μόνα τους, η Πρωτοχρονιά μοιάζει πάντα σαν τη συνέχεια μιας ταινίας που έκανε μεγάλο σουξέ:  σχεδόν ποτέ δεν είναι καλύτερη από την προηγούμενη. Η Πρωτοχρονιά θα πρεπε να γιορτάζεται γύρω στις 15 Σεπτεμβρίου – θα είχε μεγαλύτερη λογική ως γιορτή και σίγουρα μεγαλύτερη λαμπρότητα. Θα ήταν μια ευκαιρία για να προγραμματίσεις όσα θες και μπορείς, οι ευχές θα ήταν περισσότερο στοχευμένες και οι όρκοι θα μπορούσαν να έχουν χαρακτήρα δέσμευσης. Ακόμα και τα δώρα θα ήταν πιο εύκολα με το χειμώνα μπροστά.

Ιδανική θα ήταν το Σεπτέμβριο

Ο Σεπτέμβριος είναι πλέον ο ιδανικός μήνας για να γιορτάζουμε την Πρωτοχρονιά. Ερχόμαστε όλοι ξεκούραστοι από το καλοκαίρι, ενώ τον Ιανουάριο, λίγες μόνο μέρες μετά την κρεπάλη των Χριστουγέννων, είμαστε συνήθως πτώματα. Ο Σεπτέμβριος επιβάλει προβληματισμό και προγραμματισμό, ενώ αντίθετα ο Ιανουάριος φέρνει σκοτούρες, και σε μερικές περιπτώσεις πανικό. Ο Σεπτέμβριος επιτρέπει σχέδια, ενώ ο Ιανουάριος είναι ο μήνας που συνήθως συνειδητοποιείς ότι δε θα κάνεις τίποτα από όσα ήθελες και φέτος. Το Σεπτέμβριο οι πόλεις είναι πανέμορφες και οι άνθρωποι ξαναβρίσκονται, ξεκινούν τα νέα προγράμματα των καναλιών και αρχίζουν τα πρωταθλήματα και οι ευρωπαϊκές διοργανώσεις: οι παίκτες που ήρθαν το καλοκαίρι είναι τρομεροί και όλοι πανίσχυροι. Ο Ιανουάριος  είναι ο μήνας που όλοι σε έχουν κουράσει, που διάφοροι χοντροί σου λένε να κάνεις δίαιτα, που τα προγράμματα των καναλιών τα έχεις βαρεθεί, που το πρωτάθλημα έχει γεμίσει γκρινιάρηδες, που συνήθως και στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις έχουν κουνήσει μαντήλι. Δεν χρειάζεται η Πρωτοχρονιά του Γενάρη, τα Χριστούγεννα φτάνουν για να βρεθούμε με τους δικούς μας, για να πάμε ταξίδια στο εξωτερικό ή στην Αράχοβα (στοιχίζει περίπου το ίδιο…), για να χαρτοπαίξουμε και να χαρτοκλέψουμε, για να αυτοπαρηγορηθούμε ότι τάχα κερδίζουμε στην αγάπη εμείς οι γκαντέμηδες, για να κάνουμε δώρα, για να έχουμε μια ωραία αφορμή για να βάλουμε τα καλά μας και να γίνουμε φέσι. Η Πρωτοχρονιά το Γενάρη, στη μέση της σεζόν, ελάχιστα βολεύει για προγραμματισμούς, σχέδια και όρκους. Πριν καλά καλά προλάβεις να σοβαρευτείς, μια ένεση καλοκαιρινής ξενοιασιάς σε χαλαρώνει τόσο όσο χρειάζεται για να αναβάλεις πάλι τα πάντα. Κι όταν έχεις ανάγκη μια ημερομηνία-ορόσημο για μια νέα αρχή κοιτάζεις το ημερολόγιο και η Πρωτοχρονιά αργεί πολύ. Κι όταν έρθει, έχεις πάλι σπαταλήσει το ρημαδοχρόνο, που ως γνωστόν ποτέ δε γυρίζει πίσω.

Βραδιά απολογισμού

Τι σου μένει από τη στιγμή που δεν μπορείς να εκμεταλλευτείς χειμωνιάτικα την Πρωτοχρονιά για ν αρχίσεις κάτι; Να την χρησιμοποιήσεις τουλάχιστον για ένα απολογισμό. Μολονότι εξακολουθώ να παραμένω σταθερός στις απόψεις μου, εν τούτοις παραδέχομαι ότι η πρότασή μου για μεταφορά της Πρωτοχρονιάς το Σεπτέμβρη πάσχει στο κομμάτι του απολογισμού: η Πρωτοχρονιά το Γενάρη επιτρέπει μια σχετική περισυλλογή, η οποία το Σεπτέμβριο (μετά το άδειασμα λογικής που φέρνει το ελληνικό καλοκαίρι) θα ήταν αδύνατη. Με το καλοκαίρι στην πλάτη, κάθε απολογισμός θα ήταν λόγια, λόγια, λόγια, λόγια ψεύτικα, που λέει και ένας σοφός.

Μπορεί να γίνει ο απολογισμός το βράδυ που αλλάζει ο χρόνος; Ευτυχώς όχι. Ο απολογισμός απαιτεί λίγη σιωπή και το βράδυ που ο χρόνος αλλάζει είναι γεμάτο ευχάριστη φασαρία: είναι ή τουλάχιστον πρέπει να είναι μια βραδιά γιορτής. Όμως το πρώτο βράδυ της χρονιάς, αυτό που ακολουθεί την αλλαγή του χρόνου είναι βολικό για να βάλεις πολλά σε μια σειρά. Κι ακριβώς επειδή έχει προηγηθεί μια βραδιά συνήθως όμορφη μπορείς να το κάνεις χωρίς να αυτομαστιγωθείς ή να είσαι αυστηρός με τον εαυτό σου: αν υπάρχει ένα βράδυ που μπορείς όλα να τα βάλεις σε τάξη είναι το βράδυ της πρώτης μέρας του χρόνου. Μην το σπαταλήσεις.

Με λίγη ειλικρίνεια

Χρειάζονται οι απολογισμοί. Ναι λέω εγώ. Γιατί ακόμα κι αν είναι κουτοί, ανόητοι, επιπόλαιοι, λανθασμένοι, υπερτιμημένοι, είναι δικοί μας. Και γιατί ως δικοί μας αποτελούν και μια μικρή ευκαιρία να συνεκτιμήσουμε ό,τι καλό ή άσχημο προηγήθηκε. Το ξέρω ότι στην εποχή μας τους απολογισμούς τους έπνιξε λίγο το life style – η προσπάθεια να βρούμε τα δέκα καλύτερα τραγούδια του 2016, τις δέκα καλύτερες ταινίες, τις επτά ή πέντε ή  δώδεκα καλύτερες στιγμές. Όλα αυτά έχουν μια πλάκα, αλλά δεν είναι απολογισμοί – απολογισμός είναι κάτι άλλο.

Βρείτε λίγη ησυχία – απόψε δεν είναι δύσκολο. Κάν’ τε κάτι σπάνιο: για λίγο σκεφτείτε. Σκεφτείτε ποια είναι τα νέα πρόσωπα που γνωρίσατε μέσα στη χρονιά που έφυγε, ποια αγαπήσατε και ποια νοιώσατε να σας αγαπάνε παραπάνω, ποια σας στεναχώρησαν και ποια στενοχωρήσατε, ποια σας αδίκησαν και ποια σας πλήγωσαν, ποια σας έλειψαν. Δείξτε για ένα βράδυ μεγαλοψυχία απέναντι στον εαυτό σας και παραδεχτείτε για μια και μόνο στιγμή τα λάθη σας: μην τα πείτε σε κανένα – δεν έχει άλλωστε σημασία. Θυμηθείτε μια νύχτα που δεν κλείσατε μάτι, ένα πρωί που ξυπνήσατε έχοντας δει ένα κακό όνειρο, ένα φίλο που χάσατε για λόγους που δεν θυμόσαστε, το χειρότερο καυγά σας και τη μια και μοναδική στιγμή που νοιώσατε μια άγια ικανοποίηση. Θυμηθείτε μόνοι για λίγο το πιο ωραίο σας ψέμα και το πιο πικρό σας παράπονο, θυμηθείτε τι δεν προλάβατε να κάνετε. Μη δίνετε όρκους που δεν θα κρατήσετε, μην κάνετε σχέδια: τον Γενάρη δεν υπάρχει λόγος για τίποτα τέτοιο. Σκεφτείτε μόνο ανθρώπους, μην ψάχνετε τα πως και τα γιατί, δεν υπάρχει λόγος να δικαιολογηθείτε για τίποτα – άλλωστε ό,τι έγινε έγινε.  Ταλαιπωρηθείτε μόνο για λίγο από την ίδια σας την ειλικρίνεια – το χρωστάτε, τώρα που ο χρόνος άλλαξε, στον ίδιο τον εαυτό σας.

Η ζωή είναι στιγμές. Και η πρωτοχρονιά απλώς ένας σταθμός που επιτρέπει να μπει σε αυτές μια μικρή τάξη. Χθες είπατε σε πολλούς χρόνια πολλά και καλή χρονιά. Απόψε διαλέξτε ένα μόνο και πείτε του ότι τον αγαπάτε. Αυτή η αγάπη είναι ο απολογισμός της χρονιάς σας κι αν έχετε κάπου να τη δώσετε, η χρονιά δεν πήγε στράφι...