Εχετε ακούσει ποτέ το όνομα Ελένα Νταλί; Πού αμφιβάλω. Κι αν πάλι έτυχε να το ακούσετε, αμφιβάλω αν θυμόσαστε ποια είναι η εν λόγω κυρία. Θα σας βοηθήσω: πρόκειται για μια Μαλτέζα Επίτροπο της Κομισιόν, την υπεύθυνη για θέματα Ισότητας, που πριν αναλάβει τη θέση το πιο αξιοσημείωτο στο βιογραφικό της ήταν μια νίκη της σε καλλιστεία, τρεις δεκαετίας πριν – απόδειξη ότι η ομορφιά φέρνει και ψήφους. Αν κι αυτό δεν σας λέει κάτι (και γιατί άλλωστε…) να σας πω πως πρόκειται για την Επιτροπο που θέλησε να καταργήσει τα Χριστούγεννα – ή ορθότερα ένα μέρος του τελετουργικού τους, δηλαδή τις ευχές! Ε, για αυτό είμαι σίγουρος πως κάτι θα έχετε ακούσει.   

Μια έκθεση με οδηγίες

Να σας θυμίσω την ιστορία. Λίγες μέρες πριν, στις αρχές Δεκεμβρίου, το Politico έκανε γνωστό ότι υπάρχει μια έκθεση με οδηγίες στα μέλη της Κομισιόν: μεταξύ των οδηγιών υπήρχε η κατάργηση της προσφώνησης «Κυρίες και κύριοι» και άλλα πολλά ανάλογα. Ωστόσο, το σημείο της έκθεσης, που προκάλεσε αντιδράσεις, ήταν εκείνο στο οποίο η Επίτροπος και οι συντάκτες της έκθεσης συμβούλευαν όσους το κείμενο το πήραν «να μη θεωρούν δεδομένο ότι όλοι οι Ευρωπαίοι είναι χριστιανοί» και να ρυθμίσουν την συμπεριφορά τους αναλόγως. «Δεν ισχύουν για όλους οι χριστιανικές γιορτές, ούτε όλοι οι Χριστιανοί τις γιορτάζουν στις ίδιες ημερομηνίες» αναφερόταν στο έγγραφο, που συμβούλευε επίσης το προσωπικό της Κομισιόν να αποφεύγει εκφράσεις όπως «τα Χριστούγεννα μπορεί να προκαλέσουν πολύ στρες», αλλά, αντ’ αυτού, να προτιμά το «οι γιορτές μπορεί να προκαλέσουν πολύ στρες» - οι γιορτές αόριστα.  

Στις καρδιές μας πρώτα από όλα

Οπως ήταν λογικό υπήρξαν αντιδράσεις: ακόμα και το Βατικανό του ευαίσθητου και προοδευτικού Πάπα Φραγκίσκου αντέδρασε. Η Επίτροπος Ελένα απάντησε ότι το κείμενο είχε συμβουλευτικό και όχι δεσμευτικό χαρακτήρα. Δυστυχώς λέω εγώ. Διότι ίσως ήταν προτιμότερο, πέρα από νουθεσίες που έχουν να κάνουν με τις εκφράσεις, να υπήρχε μια απόφαση της Κομισιόν (ή όποιου άλλου δύναται να επιβάλει τέτοιες καταστάσεις) για οριστική κατάργηση των Χριστουγέννων. Θα ήταν ο ωραιότερος τρόπος για να τα ξαναθυμηθούμε και για να τα σώσουμε. Στις καρδιές μας πρώτα από όλα.

Θυμάμαι ακόμα την περσινή αγωνία για τα Χριστούγεννα. Θυμάμαι τη γκρίνια γιατί υπήρχαν απαγορεύσεις για να πάρουμε τους δρόμους για τα χωριά μας. Θυμάμαι τη στεναχώρια γιατί ήταν κλειστά τα νυχτερινά κέντρα. Θυμάμαι κόσμο να αναρωτιέται πότε θα χουμε την ευκαιρία για να ξαναπάμε στη Βιέννη χριστουγεννιάτικα. Θυμάμαι άλλους να δυσφορούν, γιατί ακόμα και για τα ρεβεγιόν υπήρχαν περιορισμοί: έπρεπε να είμαστε αυστηρά μέχρι οκτώ ή εννιά - δεν το θυμάμαι καλά.

Τα άκουγα όλα αυτά και σκεφτόμουν πως για πολλούς ανθρώπους αυτό που ζούσαμε ήταν η κατάργηση των Χριστουγέννων – μια κατάργηση παράξενη διότι Χριστούγεννα, παρά τους περιορισμούς, υπήρχαν και η δυνατότητα να τα γιορτάσεις δεν έλειπε: έλειπε το πάρτι της κατανάλωσης. Για την ακρίβεια πέρυσι το πάρτι δεν άρχισε ποτέ. Αλλά αυτό είναι τα Χριστούγεννα; Κατανάλωση; Ευκαιρία για ταξίδια και φωτογραφίες με χιόνια στο Instagram; Δεν το ρωτάω γιατί θέλω να κουνήσω το χέρι στον κόσμο: το ρωτάω παραπονιάρικα γιατί πιστεύω ότι για όλους μας τα Χριστούγεννα θα πρεπε να είναι κάτι πιο βαθύ και κάτι πιο σημαντικό. Τι; Ας πούμε μια ευκαιρία για να δείξουμε την αγάπη μας στους δικούς μας. Την περιμένουν: είναι το μόνο βέβαιο.

Σαν σειρά του Netflix

Θυμάμαι πέρυσι με τους περιορισμούς είχε προκύψει κάτι σπάνιο που το ‘χα βρει ενδιαφέρον: έπρεπε ο καθένας μας να διαλέξει τους λιγοστούς ανθρώπους του με τους οποίους θα πρεπε να μοιραστεί το τραπέζι. Ξαφνικά η «οικογένεια» απέκτησε νόημα: ήθελες μαζί σου τους δικούς σου. Κι αν πάλι προτιμούσες τους φίλους σου έπρεπε κι αυτούς να τους διαλέξεις προσεχτικά – δεν χωρούσαν στο τραπέζι όλοι δυστυχώς. Και το χριστουγεννιάτικο γεύμα απαιτούσε μια προετοιμασία που δεν είχε να κάνει με φαγητό και κρασί και γλυκά και τσιγάρα και πούρα, αλλά σχεδόν αποκλειστικά με ανθρώπους. Τους ανθρώπους που ήθελες να έχεις δίπλα σου.  

Υπο αυτό το πρίσμα λέω ότι είναι κρίμα που η κυρία Ελένα Νταλί δεν πρότεινε την κατάργηση των Χριστουγέννων έστω για λόγους ισότητας. Βλέπω όλη την ιστορία να εξελίσσεται σαν σειρά του Netflix. Θα ξεσπούσε αρχικά θύελλα διαμαρτυριών: είναι δεδομένο. Θα διαδήλωναν μαζί με τους εκκλησιαστικούς μας άρχοντες, έμποροι και καταστηματάρχες, ξενοδόχοι, ιδιοκτήτες γραφείων ταξιδιών, κάτι τύποι που ντύνονται «Αγιοβασίληδες», κομμώτριες και «νυχούδες» και άλλοι πολλοί. Μετά η Κομισιόν θα αντεπιθετόταν, σαν την περίφημη Αυτοκρατορία στο Star Wars, θα μας απειλούσε με νέα μνημόνια και με άλλα πολλά χειρότερα και θα δεχόμασταν τα μέτρα με κρύα καρδιά, ελπίζοντας πως θα τα καταργήσει κάποιος κάποτε με ένα νόμο και ένα άρθρο. Και μετά θα αρχίζαμε να γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα κρυφά – κι όχι στα πολυκαταστήματα και στα μπουζούκια.

Τα κάλαντα θα ήταν απαγορευμένα και θα τα διακινούσαμε με πειρατικές κασέτες: οι πιο γενναίοι πιτσιρικάδες θα τα τραγουδούσαν ψιθυρίζοντας στα θυροτηλέφωνα και χωρίς τρίγωνα και φυσαρμόνικες. Θα παρακολουθούσαμε την λειτουργία των Χριστουγέννων, όχι στην ΕΡΤ3, αλλά σε κάποιο ξωκλήσι. Θα μιλούσαμε στα παιδιά μας για τα Χριστούγεννα και το πνεύμα τους, πράγμα που δεν κάνουμε τώρα. Θα βλέπαμε κάπου στα κρυφά την Υπέροχη Ζωή του Φρανκ Κάπρα – ο Σκρουτζ θα ήταν ξανά στις διηγήσεις μας ο ήρωας του Ντίκενς κι όχι ο σπαγγοραμένος πάπιος, που ταλαιπωρεί τον κακόμοιρο τον Ντόναλντ. Κι όταν θα πίναμε το βράδυ ένα κρασί, η ευχή μας θα ήταν να ξανανομιμοποιηθούν τα Χριστούγεννα γιατί στο μεταξύ καταλάβαμε πόσο τυχεροί είμαστε που υπάρχουν. Εστω και αν τα χουμε μετατρέψει σε καταναλωτικό πανηγύρι, πάλι καλά που έρχονται προσφέροντάς μας ένα μεγάλο τάιμ άουτ μέσα στο καταχείμωνο.

Δεν αποκλείεται..

Η Ελενα Νταλί, από το επίθετό της και μόνο σε κάνει να υποπτεύεσαι ότι πρεσβεύει κάποιου τύπου σουρεαλιστική υπερβολή: προφανώς οι περίφημες συμβουλές της στερούνται σοβαρότητας. Αλλά είναι κι ένα καμπανάκι συναγερμού που μας θυμίζει πως καλό είναι να γιορτάζουμε και να αγαπάμε τα Χριστούγεννα. Γιατί σε ένα μελλοντικό μνημόνιο από αυτά που τραβάει ο οργανισμός μας, μπορεί θα γίνουν κι αυτά αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Η, για να το πω πιο μοντέρνα, να αρχίσουν ακόμα και για αυτά να υπάρχουν αρνητές – τίποτα δεν αποκλείεται…

(ΒΗΜΑγκαζίνο Δεκέμβριος του 2021)