Μια φορά υπήρχαν ο ΠΑΟ και η ΑΕΚ, δυο πολύ μεγάλες ελληνικές ομάδες, με κόσμο τεράστιο που λαχταρούσε να τις βλέπουν να παίζουν ποδόσφαιρο. Είχαν ποδοσφαιριστές που οι αντίπαλοι ζήλευαν και σχεδόν κάθε μεταξύ τους ματς υποσχόταν συγκινήσεις και έμενε αξέχαστο – συχνά σε αυτό έχει κριθεί και το πρωτάθλημα. Χθες οι δυο έπαιξαν ένα ντέρμπι στην μισοάδεια Λεωφόρο που κανείς δεν περίμενε πως θα έχει τίποτα το θεαματικό. Ολοι πριν αρχίσει ο αγώνας συμφωνούσαν πως οι δυο αντίπαλοι είναι ανίκανοι να δημιουργήσουν, κανείς δεν περίμενε να δει κάτι που να θυμάται. Οι δυο αντίπαλοι δικαίωσαν απόλυτα τις χειρότερες προβλέψεις κακοποιώντας όσο ποτέ στο παρελθόν το ποδόσφαιρο. Γιατί; Γιατί αυτές οι ομάδες που βλέπουμε δεν είναι ούτε Παναθηναϊκός, ούτε ΑΕΚ.

Ο Παναθηναϊκός των Παναθηναϊκών

Υπήρχε κάποτε ο Παναθηναϊκός. Το γήπεδο της Λεωφόρου ήταν πάντα μικρό για τον κόσμο του που ανέβαινε από το Κολωνάκι ή κατέβαινε από τα Βόρεια προάστεια της Αθήνας. Για χρόνια για να βρεις καλό εισιτήριο στη Λεωφόρο χρειαζόσουν μέσο: όταν έβλεπες από κοντά το Μίμη Δομάζο όφειλες να το διηγείσαι με δέος όποια ομάδα κι αν υποστήριζες. Όταν ο Γιώργος Βαρδινογιάννης πήγε τον ΠΑΟ στο ΟΑΚΑ η ομάδα έσπαγε τα ρεκόρ προέλευσης και διοργάνωνε ευρωπαϊκά πάρτι με τον Ζάετς, τον Ρότσα, φυσικά τον Δημήτρη Σαραβάκο. Όταν έφτανε η μεταγραφική περίοδος οι αντίπαλοι έτρεμαν γιατί ο Παναθηναϊκός μπορούσε να πάρει οποιονδήποτε από τους καλούς τους παίκτες. Στο προπονητικό του κέντρο έρχονταν να κάνουν μίνι προετοιμασία χειμωνιάτικα οι καλύτερες ομάδες της Βόρειας Ευρώπης κι όταν η ομάδα έβρισκε αντίπαλο την Γιουβέντους στα κύπελλα Ευρώπης ο Μπονιμπέρτι έλεγε ότι θα δούμε δυο ευρωπαϊκά ντέρμπι. Από τις ακαδημίες της ομάδας έβγαιναν παίκτες που το Τριφύλλι το θεωρούσαν παράσημο στο στήθος, παιδιά με νοοτροπία νικητή που έγιναν πρωταθλητές Ευρώπης όπως ο Καραγκούνης, ο Μπασινάς, ο Γκούμας. Είχε λίγο κρύους κι απόμακρους παράγοντες ο ΠΑΟ, που δεν ήθελαν να γίνονται ένα με τον κόσμο και δεν πήγαιναν στο γήπεδο για να ακούνε τους οργανωμένους να φωνάζουν «είναι τρελός ο πρόεδρος», αλλά όλοι τους λάτρευαν τους μεγάλους παίκτες κι έφεραν κάποιους από τους καλύτερους ξένους που λάμπρυναν το ελληνικό πρωτάθλημα – ο μεγάλος σκόρερ Σισέ, ο Σόουζα που με ένα χτύπημα φάουλ σκότωσε κοτζάμ Γιουβέντους, ο κουλ Ρενέ Χένρικσεν, ο Λέτο που μόνος του διεκδίκησε ένα πρωτάθλημα σου έδιναν λόγους να πας στο γήπεδο. Κυρίως ο ΠΑΟ έδειξε στα χρόνια του επαγγελματικού ποδοσφαίρου πως οι καλές επιλογές παικτών βασίζονται στη γνώση και όχι μόνο στα χρήματα. Ο Βάντσικ, ο Βαζέχα, ο Μπορέλι ήρθαν στην Ελλάδα χωρίς κανείς να τους ξέρει, εντάχθηκαν στην ομάδα την αγάπησαν κι έγιναν μέρος της ιστορίας της. Κυρίως ήταν περήφανοι γιατί έπαιζαν σε μια μεγάλη ομάδα που λειτουργούσε σαν αληθινή εταιρία, δεν δημιουργούσε χρέη, δεν γκρίνιαζε για διαιτητές, ήθελε να ξεχωρίζει από τους αντιπάλους της πρώτα από όλα με το κύρος της. Και ήταν μια ομάδα που είχε σήμα κατατεθέν το στιβαρό ποδόσφαιρο των αποτελεσμάτων, αυτό στο οποίο η γνώση των δυνατοτήτων είναι απαραίτητη για να μπορείς να τις ξεπερνάς. Ποτέ δεν ήταν εύκολος αντίπαλος ο ΠΑΟ γιατί πάντα στα μεγάλα ματς οι παίκτες του θα έκαναν το κάτι παραπάνω: η σοβαρότητα και το κύρος του συλλόγου το απαιτούσε.

Το παλκοσένικο της ιστορίας

Υπήρχε κάποτε η ΑΕΚ. Είχε έδρα τη Νέα Φιλαδέλφεια, παλκοσένικο μεγάλων σκόρερ, γήπεδο με ένα αγωνιστικό χώρο χαλί όταν στην Ελλάδα υπήρχαν ακόμα γήπεδα με χώμα. Το κοινό της ήταν πιστό και πάντα δίπλα της γιατί η παρουσία στο γήπεδο το γέμιζε ίσως πιο πολύ από τη νίκη. Η ΑΕΚ ήταν πάντα ο κόσμος της που ήταν έτοιμος να στηρίξει την πιο τρελή φαντασίωση αρκεί να έβλεπε τιμιότητα και προσπάθεια. Δεν ήταν οι τίτλοι αυτό που έκανε τον κόσμο ν αγαπάει την ομάδα του και να τις συμπαραστέκεται – ήταν κυρίως η αίσθηση της συμμετοχής, η ιδέα ότι η ομάδα είναι μια μεγάλη οικογένεια. Ο κόσμος της ΑΕΚ έχτισε το γήπεδο της ομάδας και αυτό έγινε το σκηνικό των θριάμβων της: σε αυτό έγραψαν ιστορία τεράστιοι δημιουργοί, αλλά κυρίως μερικοί από τους μεγαλύτερους σκόρερς που είδαμε στην Ελλάδα. Η ιστορία της ΑΕΚ ήταν μια σκυταλοδρομία στην οποία διάφοροι γίγαντες διαδεχόταν ο ένας τον άλλο. Ο Νεστορίδης έδωσε τη μαγεία της φανέλας στον Μίμη Παπαϊωάννου, αυτός στον Μπάγεβιτς κι αυτός στον Μαύρο, που τον διαδέχτηκε ο Δημητριάδης κι ακολούθησαν ο Τσιάρτας κι ο Ντέμης, πριν τον Λυμπερόπουλο, τον Ριβάλντο που ήταν σπουδαίος τη μια και μοναδική του σεζόν, τον Σκόκο και τον Μπλάνκο. Ολοι αυτοί και πάρα πολλοί άλλοι χαρισματικοί και υπέροχοι, μπορεί να μην κέρδισαν πολλά τρόπαια ήταν όμως ένας μεγάλος λόγος υπερηφάνειας: από τον κόσμο αγαπήθηκαν παράφορα γιατί αυτό κυρίως ήξερε ο κόσμος της ΑΕΚ να κάνει. Χάρη σε αυτή την αγάπη στέριωσαν στην ΑΕΚ για χρόνια προπονητές που έφτιαξαν ομάδες σημαντικές – ίσως και μπροστά από την εποχή τους: ο Φάντροκ, ο Μπάγεβιτς, ο Σάντος βρήκαν στην ΑΕΚ μια υποστήριξη σπάνια ακόμα και στις μέτριες σεζόν τους. Η ΑΕΚ δεν ήταν ποτέ ομάδα παραγόντων κι αν ο κόσμος της θυμάται πάντα με αγάπη τον Λουκά Μπάρλο είναι για τις θυσίες του κι όχι για μαγκιές και δηλώσεις.

Μέρες μεγάλης απογοήτευσης

Που πήγαν αυτές οι ομάδες; Ειλικρινά δεν ξέρω. Και οι δυο έχουν φτάσει να περιμένουν το ματς με τον Ολυμπιακό – μήπως και ξαναδούν κόσμο στο γήπεδο, όπως οι επαρχιακές ομάδες. Στον ΠΑΟ αποφάσισαν πως η ομάδα πρέπει να γίνει πεδίο μάχης παραγόντων κι έζησαν εμφύλιους, που προκάλεσαν εσωτερική διάλυση. Προσπαθούν τώρα να βρουν ένα μίνιμουμ συσπείρωσης στο όνομα του μίσους για τον Ολυμπιακό – αλλά αυτό δεν αρκεί για να έχεις μια καλή ομάδα. Χρόνια τώρα η ποδοσφαιρική λογική πήγε στην άκρη – παίκτες και προπονητές πάνε κι έρχονται και παλάτια χτίζονται στην άμμο στο όνομα των καλύτερων προθέσεων. Την ΑΕΚ την «ξεχρέωσαν» με το άρθρο 44 και μετά την υπερχρέωσαν διάφοροι σωτήρες κάνοντας στο όνομα της ΑΕΚοφροσύνης διαχείριση που δεν ταιριάζει ούτε σε καφετέρια. Την έστειλαν στη Γ΄ Εθνική χωρίς να καταλάβουν πως αυτό το όνειδος σακάτεψε την ψυχή της και νόμιζαν πως στην επιστροφή της στην κατηγορία όλα θα είναι όπως πριν, ενώ η νοοτροπία της ομάδας έγινε συντρίμμια. Στην ΑΕΚ έταξαν στον κόσμο γήπεδα και προγραμματισμούς και θεαματικό ποδόσφαιρο και σήμερα έχουν περισσότερους υπεύθυνους διαιτησίας από σέντερ φορ. Ο ΠΑΟ, χαμένος σε πειραματισμούς, έχει μια νίκη σε αθηναϊκό ντέρμπι σε κανονική περίοδο πρωταθλήματος τα δυόμισι τελευταία χρόνια. Η ΑΕΚ από τότε που επέστρεψε δεν έχει νίκη εκτός έδρας σε μεγάλο ματς– βάζω μέσα και τα ματς με τον ΠΑΟΚ. Δεν κάνω αναφορές στο τι συμβαίνει σε ευρωπαϊκές συμμετοχές, αφού αυτές προκαλούν ήδη κατάθλιψη, σχεδόν τρομάζουν. Λεω απλά ότι το χθεσινό 0-0 είναι ο βαθμός που παίρνουν όσοι έχουν στα χέρια τους τις τύχες αυτών των ομάδων. Τις θέλουμε πίσω, αυτό που βλέπουμε είναι οι πιο μαύρες μέρες της ιστορίας τους. Οι μέρες της μεγάλης απογοήτευσης…