Πήγα να δω το «Star Wars: The Last Jedi» με την ίδια ιερή προσμονή που οι πιστοί επισκέπτονται το μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης στο όρος Σινά ανεβαίνοντας εκατοντάδες σκαλιά – το λέω ξεκαθαρίζοντας ότι η κρίση μου δεν είναι δίκαιη. Και φυσικά το βρήκα εξαιρετικό: στο ελάχιστο διάστημα της εμφάνισης του Μάστερ Γιόντα ομολογώ ότι συγκινήθηκα κιόλας – ήθελα η παρουσία του να είναι μεγαλύτερη. Κατά τα άλλα είδα ό,τι περίμενα και κάτι παραπάνω!
Αναπαλαίωση με στυλ
Πρέπει να πω κάτι: όταν μιλάμε για αναπαλαιώσεις, τις πιο πολλές φορές μου αρκεί η δουλειά, που έχει γίνει να μην καταστρέφει το πρωτότυπο. Αν, μάλιστα, επειδή μιλάμε για σινεμά, δηλαδή για εικόνες και ιστορίες, οι εικόνες εξελίσσονται και οι ιστορίες πάνε ένα βήμα πιο πέρα, εγώ είμαι ικανοποιημένος. Στην περίπτωση του Star Wars ο μεγάλος κίνδυνος ήταν να γίνουν όλοι κι όλα θλιβερές καρικατούρες της αρχικής τριλογίας – να προκύψει δηλαδή ένας νέος Νταρθ Βέιντερ, ένας νέος ανίκητος Αυτοκράτορας Πάλπατιν, κάποια νέα βλαστάρια της βασιλικής οικογένειας, ένας νέος Χαν Σόλο, λίγο τυχοδιώκτης και λίγο ιδεαλιστής. Δεν συνέβη τίποτα τέτοιο και ευτυχώς: οι νέοι ήρωες είναι ολοκαίνουργιοι και καμία απολύτως σχέση δεν έχουν με τους παλιούς. Η Ρέι είναι ένα απλό λαϊκό κορίτσι που νοιώθει τη Δύναμη να ξυπνά μέσα του. Ο Φιν είναι ένας ταπεινός στρατιώτης που πρόδωσε την Αυτοκρατορία – επιβιώνει από μπελάδες, που προσπαθεί να γλυτώσει χωρίς επιτυχία. Ο Πο Ντάμερον είναι ένας τρελοπιλότος που καλά καλά δεν δέχεται διαταγές. Ακόμα και ο Κίλο Ρέιν, ο νέος κακός, δεν έχει καμία σχέση με τον επιβλητικό Νταρθ Βέιντερ: είναι ψυχάκιας, κουβαλάει μια κακή προσωπική ιστορία, η μετάλλαξή του βασίζεται σε ένα παιδικό τραύμα – πανίσχυρος δεν είναι σίγουρα. Το ενδιαφέρον στην αφήγηση είναι ότι ενώ οι ήρωες είναι αρκετά διαφορετικοί από τους αρχικούς παραμένει ίδια η δομή της τριλογίας.
Η νέα αντεπίθεση
Το επεισόδιο 7, «Star Wars: The Force Awaken», ήταν ένα είδος remake του επεισοδίου 4 «Star Wars: Α Νew Hope». Όπως και τότε ένα παιδί ανακαλύπτει τη Δύναμη – τότε ήταν ο Λουκ Σκάιγουόκερ, τώρα η Ρέι. Οπως και τότε η Αυτοκρατορία κατασκευάζει ένα απόλυτο φονικό όπλο, που διαλύει πλανήτες. Όπως και τότε, ο θάνατος ενός σημαντικού πρωταγωνιστή χαρακτήρισε την ταινία – τότε ήταν ο Ομπι Ουάν Κενόμπι, τώρα ο Χαν Σόλο. Οι ομοιότητες ήταν πολλές και το ίδιο το φινάλε της ταινίας σε έκανε να πιστεύεις ότι γνωρίζεις την εξέλιξή της: η Ρέι έβρισκε τον Σκάιγουόκερ, όπως αυτός κάποτε βρήκε στον Γιόντα κι αυτό που απέμεινε ήταν να ολοκληρώσει την εκπαίδευσή της και να επιστρέψει για να βοηθήσει την Αντίσταση να κερδίσει. Απλό; Όχι και τόσο. Το επεισόδιο 8, που ακολουθούσε, έπρεπε με βάση τη θεματική να είναι ό,τι ήταν στην αρχική τριλογία το επεισόδιο 5, αυτό στο οποίο η Αυτοκρατορία αντεπιτίθεται. Επομένως τίποτα δεν μπορούσε και δεν έπρεπε να είναι δεδομένο. Και έτσι ακριβώς συνέβη. Αν ο Μαρκ Χάμιλ θύμωσε είναι γιατί θύμα έκπληξης έπεσε κι ο ίδιος: δεν είναι κακό.
Δείχνοντας σεβασμό στους κώδικες της αρχικής τριλογίας, ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Ράιαν Τζόνσον κι ο υπέροχος αναπαλαιωτής που λέγεται Tζέι Τζέι Αμπραμς, έχτισαν την ιστορία στη βάση ενός νόμου του Μέρφι που λέει ότι «αν τα πράγματα πάνε άσχημα, θα πάνε χειρότερα». Σε κανένα επεισόδιο της μεγάλης σειράς δεν υπάρχουν τόσες μικρές ή και μεγάλες ήττες των πρωταγωνιστών της: όλων μάλιστα. Η Ρέι δεν βρίσκει το δάσκαλο που περίμενε. Ο Σκάιγουόκερ έχει αρνηθεί το ρόλο του Τζεντάι και δεν θέλει να ασχοληθεί με ένα πόλεμο που θεωρεί ότι δεν τελειώνει ποτέ. Οι αντάρτες γνωρίζουν, όχι απλά μια ήττα, αλλά μια συντριβή. Η προσωπική φιλοδοξία του Κίλο Ρέιν ξεπερνά οτιδήποτε είχαμε φανταστεί. Τέλος το ίδιο το καλό μπορεί κι αυτό να προκαλέσει προβλήματα, κυρίως όταν δεν σε βοηθά να αναμετρηθείς με τους φόβους σου. Για περισσότερο από δυο ώρες παρακολουθείς λάθος εκτιμήσεις, σχέδια που ανατρέπονται, κόσμο που πεθαίνει: μιλάμε σίγουρα για το πιο σκοτεινό και το λιγότερο παιδικό επεισόδιο της σειράς – ένα είδος Δουνκέρκης του διαστήματος, με μεγαλύτερες μάλιστα απώλειες.
Η Δύναμη ως πρωταγωνιστής
Όλα αρχίζουν με μια θυσία: αυτό είναι αυτή τη φορά το βασικό ζητούμενο και θυσίες υπάρχουν πολλές κυρίως για να περιοριστεί η έκταση της ήττας. Η ταινία είναι τόσο μαύρη, ώστε είναι απαραίτητες κάποιες ενέσεις χιούμορ, που ευτυχώς λειτουργούν. Όπως στο τέλος λειτουργεί και η ίδια η Δύναμη, που είναι ο μεγαλύτερος πρωταγωνιστής της σειράς και το ξέρουμε: αυτή τη φορά βλέπουμε νέες δυνατότητες, αλλά και την εξάντληση που προκαλεί η χρήση της. Τίποτα δεν χαρίζεται χωρίς κόστος.
Νομίζω ότι έχω καταλάβει τι ακριβώς θέλει να κάνει ο Τζέι Τζέι Αμπραμς σε αυτή την τριλογία: ο βασικός σκοπός του είναι να μας διηγηθεί τις τελευταίες μέρες των ηρώων, που μας μεγάλωσαν – μεγάλωσαν άλλωστε και τον ίδιο. Ολη αυτή η τριλογία είναι ένα μεγάλο φινάλε: το αντίο του Χαν Σόλο, του Λουκ Σκάιγουόκερ και της Πριγκίπισσας Λέια σε μας τους πιστούς τους. Όμως όλα τα υπόλοιπα ζητήματα στο ένατο μέρος είναι ανοιχτά κι αυτό είναι σίγουρα επιτυχία όλων.
Το τέλος δεν μπορεί πλέον να είναι το ίδιο: ο Νταρθ Βέιντερ επέστρεφε στο καλό σώζοντας τα παιδιά του, αφού σκότωσε τον Αυτοκράτορα, τώρα ο Κίλο Ρέιν τέτοια διέξοδο δεν έχει. Η Ρέι είναι ακόμα άγουρη κι ο Πο κι ο Φιν δεν έχουν την επιβλητικότητα του Σκαϊγουόκερ και την πονηριά του Χαν Σόλο: σε αυτό το επεισόδιο βλέπουμε περισσότερο την επιπολαιότητά τους παρά την όποια αναλυτική τους ικανότητα. Θέλω να θυμίσω και κάτι στους λάτρεις της αληθοφάνειας: παρότι ανθρωπόμορφοι οι ήρωες του Star Wars δεν είναι γήινοι. Ζουν πολλά χρόνια μετά σε ένα μακρινό γαλαξία – μας μοιάζουν, αλλά δεν είναι σαν εμάς.
Μια εξαιρετική γέφυρα
Το «Star Wars: The Last Jedi» ίσως να είναι εντελώς ακατανόητο για όποιον δεν έχει δει και δεν γνωρίζει τα προηγούμενα επεισόδια. Σίγουρα ως ταινία μόνο του δεν στέκεται: και η θρυλική Αυτοκρατορία Αντεπιτίθεται είχε το ίδιο χαρακτηριστικό – που δεν το λες πάντως και πρόβλημα. Είναι, όμως, μια εξαιρετική γέφυρα που συνδέει το επεισόδιο της τελικής λύσης, δηλαδή το επεισόδιο 9, με μια μεγάλη (και κάπως φλύαρη) εισαγωγή, δηλαδή το Επεισόδιο 7. Ως γέφυρα λειτουργεί εξαιρετικά. Κυρίως γιατί μας προετοιμάζει για ένα σπουδαίο φινάλε, το οποίο, ομολογώ, δεν μπορώ να περιμένω. Το τελικό επεισόδιο θα βγει διαβάζω τον Μάιο του 2019. Ηδη με τρώει η αγωνία…
