Δεν ξέρω αν το καταλάβατε, αλλά περάσαμε όλο το χειμώνα μιλώντας για αμυντικά προβλήματα των περίφημων μεγάλων ομάδων. Τέτοια έχει από την αρχή της σεζόν η ΑΕΚ, τέτοια απέκτησε μετά από την αλλαγή του προπονητή του ο ΠΑΟΚ, τέτοια έχει μετά το ματς με τον Ολυμπιακό ο Παναθηναϊκός που δέχεται πλέον γκολ σε κάθε παιγνίδι του και τέτοια βρήκε στην πορεία και ο Ολυμπιακός, που απέκτησε τρεις καινούργιους αμυντικούς τον Γενάρη, έχασε τον Σεμέντο με τραυματισμό κι έχει τελευταία τον Μπα και το Σωκράτη βασικούς με την υποχρέωση να σφίγγουν τα δόντια.

Τον τελευταίο καιρό οι επεμβάσεις του Μαρτίνς στην ενδεκάδα του Ολυμπιακού είναι σαν να απαντάνε στην ερώτηση τι πρέπει να κάνει ένας προπονητής για να διορθώσει λάθη που επαναλαμβάνονται στην άμυνα. Αλλά πριν δούμε αυτό, ας αναρωτηθούμε κάτι πιο γενικό: τι ακριβώς χρειάζεται η άμυνα σε μια ομάδα που κάνει πρωταθλητισμό. Αυτή η ερώτηση πρέπει να προβληματίζει κάθε σοβαρό προπονητή. Το ενδιαφέρον είναι ότι προβληματίζει τον Μαρτίνς, που έχει μια ομάδα που μπήκε στα play off με 16 βαθμούς διαφορά από το δεύτερο και είναι θέμα χρόνου να κερδίσει το πρωτάθλημα, ενώ δεν φαίνεται να προβληματίζει σοβαρά τους προπονητές των υπόλοιπων, που έχουν ακόμα στόχους να διεκδικήσουν μπας και σώσουν κάτι από τη σεζόν.

Για τρεις λόγους

Γιατί χρειάζεται η άμυνα όταν στόχος όποιου κάνει πρωταθλητισμό είναι οι νίκες, δηλαδή τα γκολ; Χρειάζεται για τρεις λόγους. Πρώτον για να περιορίζει τους αντίπαλους κυνηγούς και τους κινδύνους που αυτοί προκαλούν – μια καλή άμυνα προστατεύσει την ομάδα. Δεύτερον χρειάζεται για να υπάρχει η βεβαιότητα ότι ακόμα κι αν βρεθεί ένας αντίπαλος μια βραδιά καλύτερος η ομάδα μπορεί κάτι να πάρει από το ματς και δεν είναι χαμένη από χέρι: την ίδια βεβαιότητα δίνει η άμυνα κι όταν υπάρχουν αντιξοότητες, όπως τραυματισμοί, ή αν βρεθεί η ομάδα να παίζει με παίκτη λιγότερο. Το ζητούμενο δεν είναι να κρατάς το μηδέν, αλλά να το κάνεις όποτε χρειάζεται. Κυρίως όμως σε μια ομάδα που κάνει πρωταθλητισμό η άμυνα χρειάζεται για να δίνει σιγουριά και να μην φοβούνται οι κυνηγοί της ομάδας ότι αν χάσουν τη μπάλα γιατί επιχειρούν κάτι δύσκολο, μια αντεπίθεση του αντιπάλου θα αποδειχτεί μοιραία. Κανείς δεν μπορεί να παίζει με τον τρόμο ότι κάτι κακό θα συμβεί αν χαθεί η μπάλα: το είπε πολύ ωραία, όταν πρωτόπαιξε στην ΑΕΚ ο Τάνκοβιτς.  

Τι χρειάζεται να κάνει…

Με αυτά τα δεδομένα η δεύτερη ερώτηση είναι τι χρειάζεται να κάνει ένας προπονητής όταν υπάρχει πρόβλημα. Το πρώτο είναι να ξέρει τα μυστικά για να λύσει το πρόβλημα και το δεύτερο είναι να μην λέει ψέματα στον εαυτό του ότι πρόβλημα δεν υπάρχει.

Κατά τον τεχνικό του Ολυμπιακού αυτό που χρειάζεται είναι κάτι απλό: πρώτα από όλα να αλλάξει το σχήμα, η περίφημη διάταξη. Ο Μαρτίνς βλέπει καιρό τώρα τη δυσκολία που έχεις όταν αποκτάς μεσούσης της περιόδου τρεις καινούργιους αμυντικούς (τον Παπασταθόπουλο, τον Λαλά και τον Ρέαμπτσουκ). Οι δυο ακραίοι δυσκολεύονται να παίξουν χωρίς άγχος – ο Μολδαβός αγωνιζόταν σε ομάδα που δεν αμυνόταν τόσο ψηλά και ο Γάλλος είναι η πρώτη φορά που βγαίνει εκτός της χώρας του: η προσαρμογή του θα πάρει καιρό. Οι αλλαγές αυτές, σε συνδυασμό με τον τραυματισμό του Σεμέντο και την μικρή περιπέτεια του Μπα είχαν ως αποτέλεσμα μια άμυνα που άρχισε να κλονίζεται, παρόλο που παίκτες όπως ο Ανδρούτσος κι ο Εμβιλά έκαναν και κάνουν ό,τι μπορούν για να προσαρμόσουν το παιγνίδι τους στις απαιτήσεις του προπονητή.

Ο Μαρτίνς αρχικά έδειξε υπομονή κι εμπιστοσύνη στους παίκτες του: έτσι οφείλει να κάνει. Αλλά όταν είδε ότι τα λάθη πληθαίνουν, έκανε μια σοβαρή παρέμβαση. Με την Αρσεναλ έπαιξε για δεύτερη φορά φέτος αυτό το κάτι σαν 3-4-3, που γίνεται 5-4-1. Με τον Αρη το επαναλαμβάνει. Με την Αρσεναλ ο Ολυμπιακός δέχεται φάσεις μόνο όταν ανοίγεται για να κυνηγήσει γκολ: στα πρώτα 60 λεπτά του παιγνιδιού έχει παραχωρήσει ελάχιστους χώρους στους ταχύτατους κυνηγούς του Αρτέτα. Το ίδιο σχήμα, με μόνη διαφοροποίηση τον Λαλά αντί του Ανδρούτσου δοκιμάστηκε και με τον Αρη. Που δεν είναι Αρσεναλ, αλλά απαιτεί και κερδίζει (και δίκαια) όλη του την προσοχή.

Ενας άλλος προπονητής…

Οποιος είδε χθες την παράξενη αρχική επιλογή ενδεκάδας του Μαρτίνς (παράξενη για όποιον δεν τον ξέρει…) ένιωσε έκπληξη. Οι τρεις κεντρικοί αμυντικοί μοιάζουν πολλοί: μοιάζει υπερβολικό ο Παπασταθόπουλος, ο Μπα και ο Χολέμπας να κυνηγάνε ένα και μόνο παίκτη – τον καλό Μαντσίνι. Όμως το σχήμα επιλέχτηκε για να δώσει ηρεμία γιατί ο Ολυμπιακός με τον Αρη έχει δεχτεί γκολ σε όλα τα ματς που έπαιξε φέτος. Η ηρεμία φάνηκε αμέσως και απέδωσε: ο Ολυμπιακός που αγωνίζεται χωρίς τον Καμαρά, τον Φορτούνη και τον Βαλμπουνά μεθοδικά και οργανωμένα φτάνει στην περιοχή του Κουέστα κυκλοφορώντας τη μπάλα. Ο Ελ Αραμπί γίνεται πασέρ, ο Μπρούμα μπορεί να κάνει μια ντρίπλα παραπάνω και ο Μασούρας βγαίνει από παντού: σκοράρει, αφού ο Μπουχαλάκης, ο Ελ Αραμπί κι ο Μπρούμα έχουν κρύψει τη μπάλα στα λίγα τετραγωνικά.

Ενας άλλος προπονητής θα έπαιζε με τον Τιάγκο δίπλα στους Μπουχαλάκη και Εμβιλά και θα χρησιμοποιούσε την συνηθισμένη τετράδα: Ανδρούτσος (ή Λαλά), Μπα, Παπασταθόπουλος και Ρέαμπτσουκ. Αλλά ο Μαρτίνς δεν θέλει να αφήσει τίποτα στην τύχη: αυτή η τετράδα έχει παραχωρήσει στον Αρη φέτος δυο πέναλτι κι έχει χαρίσει ένα αυτογκόλ. Δεν υπάρχει λόγος να ξαναγίνουν τα ίδια λάθη.      

Δέκα μέρες ενασχόλησης

Στα λίγα ισορροπημένα ματς του εφετινού ελληνικού πρωταθλήματος που γίνονται σε άδεια γήπεδα και με ξένους διαιτητές που κανείς δεν γνωρίζει τα κριτήρια τους, το πιο βασικό για μια ομάδα είναι να υπάρχει σιγουριά στα μετόπισθεν. Η άμυνα, όμως, χρειάζεται και για να διατηρηθεί ένα αβαντάζ στις βραδιές, που η επίθεση δεν μπορεί να βρει λύσεις. Ο Αρης βρίσκεται με παίκτη παραπάνω από το 41΄μετά από μια ανοησία του Λαλά, που τιμωρεί ο ακριβοδίκαιος διαιτητής Κέλετ. Γεννιέται αμέσως η απορία πως ο γεμάτος αμυντικά προβλήματα τελευταία Ολυμπιακός θα αντέξει με παίκτη λιγότερο.

Ο Μαρτίνς έχει χτίσει ένα πλεονέκτημα. Κάθε του τακτική δοκιμή γίνεται σε ματς ευρωπαϊκά: αν η ομάδα τα καταφέρει στο υψηλό επίπεδο, τότε στην Ελλάδα όλα της είναι πιο εύκολα. Ο κόουτς έχει εμπιστοσύνη στη λειτουργεία μιας άμυνας που έχει δει: βγάζει τον Μπρουμα και βάζει τον Ανδρούτσο, κρατά τους τρεις κεντρικούς αμυντικούς γιατί είναι άψογοι, παίζει με ένα χαφ λιγότερο και ζητά απλά προσοχή. Και όλα κυλάνε, όπως θέλει γιατί μια ομάδα που έχει παίξει καλά στο Εμιρετς με πέντε πίσω δεν μπορεί να έχει προβλήματα με τον γενναιόψυχο Αρη που κάνει πολλά, αλλά δεν βρίσκει πολλές ευκαιρίες για γκολ. Ο Σα, με μια σοβαρή άμυνα μπροστά του δείχνει πάλι σοβαρός τερματοφύλακας και «καθαρίζει» τις λίγες φορές που χρειάστηκε. Ο Μαρτίνς ασχολήθηκε με την άμυνα δέκα μέρες και η άμυνα του έδωσε δυο νίκες. Όχι τυχαία.

Από μόνα τους…   

Αντίθετα η άμυνα προξενεί πάντα πονοκεφάλους στον Χιμένεθ, στον Πάμπλο Γκαρσία και τελευταία και στον Μπόλονι. Ο Χιμένεθ βλέπει την ΑΕΚ να δέχεται γκολ στα πρώτα λεπτά των δυο ημιχρόνων στο ματς με τον ΠΑΟΚ και ειρωνεύεται τον σπορτκάστερ της NOVA, που τον ρωτά το γιατί. Ο Γκαρσία με την άμυνα δεν ασχολείται – ίσως το κάνει του χρόνου: χθες κέρδισε με μια ενδεκάδα που κανείς δεν γνωρίζει αν θα ξαναδούμε άλλη φορά. Ο Μπόλονι τα έχει με τους παίκτες του, που επιτρέπουν στον τερματοφύλακα Παπαδόπουλο να σκοράρει. Η άμυνα διδάσκεται και η διδασκαλία είναι δουλειά, αρκεί να ξέρεις να την κάνεις. Εγώ βλέπω προπονητές που αλλάζουν συνέχεια δίδυμα, ακραία μπακ, αμυντικά χαφ, και περιμένουν τα προβλήματα να λυθούν από μόνα τους. Σαν να μην ξέρουν τα μυστικά της δουλειάς. Η να λένε ψέματα στον εαυτό τους…