Πιο πολύ και από τη νίκη των Γάλλων η Ελλάδα πανηγύρισε (και) χθες βράδυ την ήττα των Γερμανών. Ο ποδοσφαιρικός αντιγερμανισμός έζησε μια νύχτα γιορτινή.

Αν πίναμε μπύρες με τον Μίλερ

Εχω την εντύπωση πως αν βρισκόμασταν βράδυ σε ένα μπαρ με τον Σβάινστάιγκερ, τον Μίλερ και τον Χούμελς θα τα περνούσαμε μια χαρά: κάθε ποδοσφαιρόφιλος που ξέρω αγαπάει τις μπύρες και με αυτό το δεδομένο με τους Γερμανούς μπορείς να περάσεις ωραία – ιστορίες φωνάζοντας και χειρονομώντας έχουν να πουν πάντα. Πιστεύω επίσης ότι κάθε λογικός άνθρωπος θα ήθελε στην ομάδα του οποιονδήποτε από τους Γερμανούς διεθνείς: στην χειρότερη περίπτωση έχεις ένα καλό επαγγελματία, στην καλύτερη ένα σταρ του παγκόσμιου ποδοσφαίρου - κι αυτό συμβαίνει διαχρονικά. Με βάση αυτά τα απλά το ότι στην Ελλάδα δεν γουστάραμε ποτέ ποδοσφαιρικά τους Γερμανούς δεν είναι απλό να εξηγηθεί: οι λίγοι πιστοί οπαδοί τους είναι η μεγάλη εξαίρεση, που βοηθά την αντιπάθεια των υπόλοιπων να γίνεται ακόμα πιο ευδιάκριτη.

Δεν φταίει ο Πέτρος Φυσούν

Δεν δέχομαι ως εξήγηση ότι ο ποδοσφαιρικός αντιγερμανισμός φούντωσε τα τελευταία χρόνια λόγω των επιλογών της Μέρκελ και του Σόιμπλε – κι ας είναι αυτό αλήθεια: για να φουντώσει κάτι προϋπήρχε. Τους Γερμανούς δεν τους γουστάραμε, ούτε τα χρόνια που πετούσαμε ατέλειωτα πανέρια με λουλούδια στα μπουζούκια, δεν τους γουστάραμε ούτε σαν φτωχοί, ούτε σαν νεόπλουτοι, ούτε σαν νεόφτωχοι – και δεν νομίζω ότι φταίει για αυτό ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος ή οι ταινίες με τον Πέτρο Φυσούν να παίζει τον άκαρδο Ναζί.

Είναι αλήθεια ότι το να συμπαθείς ποδοσφαιρικά ένα λαό έχει να κάνει και με το πόσο τον συμπαθείς γενικότερα: οι συμπάθειες στο ποδόσφαιρο δεν είναι διαφορετικές από αυτές που εκδηλώνονται στο διαγωνισμό της Eurovision πχ. Από την άλλη και η πολιτική, όταν μπλέκεται με το αθλητικό γούστο έχει τα όρια της. Οι Σέρβοι είναι, κατά τα άλλα αδέρφια μας, αλλά αυτό δεν μας απαγόρευσε στο μπάσκετ να τους κηρύξουμε τον πόλεμο κάμποσες φορές. Στο μυαλό πολλών οι Ρώσοι πχ παίζουν το ρόλο του εθνικού μας σωτήρα (κι ας μας κάνουν πλάκα οι Πούτιν εξ αποστάσεως…), αλλά δεν θυμάμαι σοβαρές εκδηλώσεις λατρείας υπέρ των Ρώσων – οι Σοβιετικοί είχαν και έχουν τους φαν τους, αλλά αυτή είναι άλλη ιστορία. Είμαστε αρκετά φιλοϊταλοί ως λαός στις μεγάλες ποδοσφαιρικές διοργανώσεις κι ας έχουν αιματοκυλήσει οι Φρατέλοι τους παπούδες μας και οι δικοί μας τους δικούς τους. Είμαστε με την Ουρουγουάη κι ας μην έχουμε πάει ποτέ εκεί, είμαστε με την Ολλανδία κι ας είναι η πολιτική των πολιτικών της πιο μερκελική κι από αυτή του Σόιμπλε. Και είμαστε σταθερά ποδοσφαιρικά αντιγερμανοί – είσαστε δηλαδή γιατί εγώ δεν είμαι, αλλά καβαλάω το ρεύμα προβληματισμένος για το γιατί.

Υπάρχουν άλλες εξηγήσεις

Αφήνοντας κατά μέρος το πολιτικό κομμάτι της ιστορίας (που απλά βαραίνει κι άλλο τον ποδοσφαιρικό αντιγερμανισμό μας) αναζητώ άλλες εξηγήσεις. Οι Γερμανοί δεν είναι κλέφτες, ώστε να τους αντιπαθείς. Εχουν σχεδόν πάντα εξηγήσιμες επιτυχίες, που βασίζονται στη δουλειά, την προπόνηση, την οργάνωση – πιθανότητα ένας λόγος που δεν τους γουστάρουμε είναι γιατί αυτά δεν κοπιάρονται: απαιτούν Γερμανούς. Οι Γερμανοί πολλές φορές διαλύουν τις γιορτές των φίλων μας ή έστω όσων συμπαθούμε και τον σπασίκλα που κερδίζει χωρίς να τον ενδιαφέρουν τα πανηγύρια δεν τον αγάπησε κανείς – αλλά τι να κάνουν; Να κάτσουν να χάσουν για να χαρούν οι οικοδεσπότες; Οι Γερμανοί έχουν κερδίσει όσες φορές πήγαν στην Ιταλία και στην Ισπανία κάτι να διεκδικήσουν, έχουν τσακίσει τα όνειρα διοργανωτών που λέγονται Μεξικό, Νότιος Κορέα, Σουηδία. Δεν καταλαβαίνουν γενικά από γιορτές: το 1996 οι Αγγλοι τραγουδούσαν για το ποδόσφαιρο που γυρνάει σπίτι του – πήγαν οι Γερμανοί και τους κέρδισαν στα πέναλτι. Πρόπερσι οι Βραζιλιάνοι ζούσαν ένα παραμύθι διοργανώνοντας το μουντιάλ: οι Γερμανοί το μετέτρεψαν σε εφιάλτη. Αλλά γιατί είναι άσχημα όλα αυτά; Γιατί δεν πρέπει να εκτιμούμε μια ομάδα που δεν καταλαβαίνει από έδρες πχ, όταν από την όποια δική μας ομάδα απαιτούμε ακριβώς αυτό;

Δουλειά του ψυχαναλυτή               

Πιθανότατα τα αίτια του αντιγερμανισμού είναι περισσότερο δουλειά των ψυχαναλυτών να τα ανακαλύψουν. Μας ενοχλεί ότι οι Γερμανοί κερδίζουν πολύ – οι ομάδες που κερδίζουν πολύ γενικά είναι λίγο αντιπαθητικές κυρίως γιατί έχουν πολλούς χαρούμενους οπαδούς. Όμως ποιος από τους γερμανικούς θριάμβους υπήρξε ποτέ άδικος; Ειλικρινά δεν θυμάμαι. Το 1980 έκαναν περίπατο από την αρχή της διοργάνωσης: το Βέλγιο στον τελικό ήταν εύκολος αντίπαλος. Το 1996 δεν κατάφερα να τους αποκλείσουν οι Ιταλοί του Σάκι και οι γηπεδούχοι Αγγλοι: και οι δυο έχασαν στα πέναλτι – απλά οι Ιταλοί χτύπησαν ένα και οι Αγγλοι χτύπησαν πολλά. Το 1974 γύρισαν τον τελικό κόντρα στους Ολλανδούς με το πείσμα τους: δεν έκλεψαν τίποτα. Το ίδιο και το 1990: οι Αργεντίνοι στον τελικό είχαν μεν τον Μαραντόνα, που ο κόσμος θαύμαζε, αλλά έπαιξαν αντιποδόσφαιρο και δεν έκαναν ούτε ένα σουτ στη γερμανική εστία. Τους σφύριξαν τον εθνικό ύμνο οι Ιταλοί και όχι οι Γερμανοί.

Δεν είναι άγιοι

Προφανώς και δεν είναι ποδοσφαιρικά άγιοι οι Γερμανοί, όμως ελάχιστες από τις νίκες τους μπορεί να θεωρηθούν άδικες σε σχέση με ό,τι εντός αγωνιστικού χώρου έγινε. Φυσικά μπορεί να βρεις κάποιον παίκτη τους, που δεν αποβλήθηκε ενώ θα πρεπε (ο Σουμάχερ είναι ένα αιώνιο παράδειγμα), φυσικά μπορεί να βρεις μια νίκη τους με ένα πέναλτι αυστηρό (όπως αυτό που ο Μπρέμε χτύπησε κόντρα στην Αργεντινή το 1990), αλλά ποια από τις μεγάλες χώρες δεν έχει πάρει ένα σφύριγμα; Ας μην ξεχνάμε ότι έχει θεοποιηθεί ο Μαραντόνα γιατί σκόραρε με το χέρι…

Γιατί τελικά δεν τους γουστάρουμε τους Γερμανούς; Ισως γιατί σαν αυτούς δεν μπορούμε να γίνουμε, αλλά μήπως Βραζιλιάνοι μπορούμε να γίνουμε; Ισως να μην τους γουστάρουμε για την συνέπεια τους, την αντοχή τους, την ανθεκτικότητα τους - όλα αυτά μας είναι πολύ ξένα, κι επειδή αρετές ανάλογες δεν έχουμε ν αντιτάξουμε μηδενίζουμε στο θυμικό μας τις δικές τους: οι επιτυχίες τους είναι πολύ γερμανικές, άρα όχι δικές μας, άρα μπορούμε και να τις απορρίπτουμε και να τους μισούμε. Είναι σαν να έχεις πείσει τον εαυτό σου ότι ο συμμαθητής σου που πρόκοψε είναι προβληματικός – αν μάλιστα η επιτυχία του είναι εξηγήσιμη είναι και εχθρός σου.

Παρηγοριά ή πανηγύρι

Χθες πολύς κόσμος χάρηκε βλέποντας τους Γερμανούς να χάνουν. Εχει πλάκα να βλέπεις κόσμο να συμπάσχει ένα βράδυ για τους Ιταλούς, ένα άλλο για τους Γάλλους, ένα άλλο για τους Σλοβάκους – για όσους παίζουν κόντρα στους Γερμανούς. Εχει πλάκα, αλλά δεν είναι γερμανικό πρόβλημα: είναι μάλλον δικό μας. Οι Γερμανοί είναι βέβαιο ότι σε δυο χρόνια στο μουντιάλ θα είναι πάλι αξιόμαχοι – δεν παίρνω όρκο ότι θα ισχύει το ίδιο και για τους εχθρούς τους. Και ίσως τελικά για αυτό να μην τους γουστάρουμε: γιατί μας βάζουν στο τρυπάκι να παρακολουθούμε τα τουρνουά με την ελπίδα ότι θα τους δούμε να χάνουν ενώ λιώνουμε από το άγχος φοβούμενοι ότι θα τα καταφέρουν. Αυτοί άγχος δεν έχουν ποτέ και χαίρονται μόνο όταν κερδίζουν. Στο φινάλε θα πιουν τις μπύρες τους: είτε για παρηγοριά, είτε γιατί πανηγυρίζουν…