Δεν είχε περάσει καλά καλά μισή ώρα από τη στιγμή που ο Νοτιοαφρικάνος Γουέιντ Φαν Νίκερκ, τρέχοντας στην εξωτερική (!) διέλυσε το παγκόσμιο ρεκόρ του Μάικλ Τζόνσον τρέχοντας τα 400 μέτρα σε 43.03΄, όταν εμφανίστηκε στο στάδιο Ζάο Χαβελάνζε ο Γιουσεϊν Μπόλτ. Παραλίγο ο Φαν Νίκερκ να σπάγε το  φράγμα των 43 δευτερολέπτων κάνοντας κάτι ασύλληπτο κι όμως αρκούσε η άφιξη του Τζαμαϊκανού για να γίνει το μεγαλύτερο παγκόσμιο ρεκόρ των αγώνων του Ρίο δεύτερη είδηση: ο κόσμος είχε μάτια μόνο για τον Μπολτ και τον είδε να γίνεται ο πρώτος άνθρωπος που κέρδισε τρεις φορές στη σειρά τα 100 μέτρα στους Ολυμπιακούς. Αυτή τη φορά η επίδοση δεν ήταν τρομακτική και η νίκη ήταν δύσκολη, αλλά η ιστορία δεν γράφεται ποτέ κατά παραγγελία. «Θα κερδίσω δυο χρυσά ακόμα και θα γίνω αθάνατος» είπε ο Τζαμαϊκανός στο τέλος. Ας του πει κάποιος ότι είναι ήδη.

Ξεχωριστές ιστορίες θριάμβων

Κάθε νίκη του στους Ολυμπιακούς είναι μια ξεχωριστή υπέροχη ιστορία. Χθες κέρδισε πιο δύσκολα από ποτέ, αφού κεφάλι πήρε μετά τα 70 μέτρα και για τουλάχιστον 40 έβλεπε την πλάτη του 34χρονου Γκάτλιν, που το στάδιο αποδοκίμασε γιατί δεν ήθελε να τον δει να χαλάει τη γιορτή του Μπολτ. Στο Πεκίνο είχε κάνει παγκόσμιο ρεκόρ το 2008 (πριν το βελτιώσει κι άλλο ένα χρόνο αργότερα στο παγκόσμιο του Βερολίνου), αλλά η κούρσα του Μπόλτ στο Λονδίνο είναι η ταχύτερη που έγινε ποτέ. Στον αγώνα του Βερολίνου, όπου ο Τζαμαϊκανός έκανε το τεράστιο παγκόσμιο ρεκόρ (9.58’’) οι σπρίντερ είχαν την πολυτέλεια της άκυρης εκκίνησης: για να ακυρωθείς έπρεπε να κάνεις τρεις άκυρες εκκινήσεις. Στο Λονδίνο, όπως και χθες, κάθε άκυρη εκκίνηση ισοδυναμούσε με αποκλεισμό. Ο Μπόλτ, έχοντας ακυρωθεί σε παγκόσμιο πρωτάθλημα, ξεκίνησε πιο πολύ μαγκωμένος από ό,τι συνήθως: αυτό πρακτικά  σημαίνει ότι τότε το καθαρό του κατοστάρι (δηλαδή τα μέτρα της κούρσας χωρίς την ταχύτητα αντίδρασης στην εκκίνηση) ήταν το ταχύτερο που έκανε ποτέ. Αργός στην εκκίνηση ήταν και χθες: γιατί είναι δυο μέτρα και πλέον πιο μεγάλος από 30 χρονών.

Ο Γκαρίτσα του στίβου

Είναι απίστευτος ο θαυμασμός που νοιώθει ο κόσμος για τα επιτεύγματα αυτού του απίστευτου αθλητή από τη Τζαμάικα. Οι Βραζιλιάνοι τον αποκαλούν εδώ και μέρες «Γκαρίντσα του στίβου»! Μετά το παγκόσμιο σοκ που είχε προκαλέσει ο ισόβιος αποκλεισμός του Μπεν Τζόνσον, μετά την τιμωρία του Γκάτλιν, μετά την «ιστορία» της αρρώστιας του Καρλ Λιούις που τάχα μου πεθαίνει, (μια φρικτή  φήμη, που έγινε δημοσιογραφική «ιστορία» το 2012 κι ακόμα κι αν διαψεύστηκε έγινε από πολλούς πιστευτή), ο στίβος είχε ανάγκη ένα θαύμα της φύσης, ικανό να συναρπάσει με τα κατορθώματα του. Αυτό είναι ο Γιουσεϊν Μπολτ: είναι ο άνθρωπος  που έσωσε το στίβο καθηλώνοντας πάλι τα πλήθη.   

Μια εικόνα από το μέλλον  

Όταν στο Βερολίνο ο Μπολτ το 2009 είχε κάνει εκείνο το ασύλληπτο 9.58 στον τελικό των 100 μέτρων είχα γράψει πως η ανθρωπότητα είχε παρακολουθήσει «μια εικόνα των δυνατοτήτων του ανθρώπινου είδους, έτσι όπως αυτό θα έχει εξελιχτεί σε είκοσι χρόνια». Η παρατήρηση δεν ήταν τυχαία. Ο Μπεν Τζόνσον, ο καναδός μεγάλος αμαρτωλός του στίβου, στην κούρσα που πιάστηκε ντοπέ στους Ολυμπιακούς της Σεούλ έτρεξε τα 100 μέτρα σε 9, 84’΄: το ρεκόρ του ακυρώθηκε, γιατί πιάστηκε ντοπέ, όμως η καταγεγραμμένη όσο και άτυπη αυτή επίδοσή, έμεινε ακατάρριπτη για έντεκα χρόνια. Την βελτίωσε μόλις το 1999 ο αμερικάνος Μορίς Γκριν στα δικά μας «Τσικλητήρεια», εκμεταλλευόμενος τότε τον τρομερό τάπητα του ΟΑΚΑ: έκανε ένα απίστευτο 9.79΄’ - επίδοση τεράστια ακόμα και για τα δεδομένα της εποχής μας. Το παγκόσμιο του Μπολτ, δέκα χρόνια αργότερα, αλλά και τα τρία του χρυσά σε Ολυμπιακούς έρχονται σίγουρα από το μέλλον! Δύσκολα θα ξαναδούμε καταστάρη να κερδίζει τρεις Ολυμπιάδες, ενώ το ρεκόρ του Μπολτ θα πέσει μετά από είκοσι χρόνια τουλάχιστον.

Χάρη στην κλάση του ο Τζαμακαϊνός κατάφερε να γεμίσει πάλι τα γήπεδα σώζοντας διοργανώσεις, που χαροπαλεύουν μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Τη μέρα που ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ αποφάσισε ότι οι λαϊκές δημοκρατίες πρέπει να παραδεχτούν πως οικονομικά και πολιτικά χρεοκόπησαν, άρχισε να σβήνει και η λάμψη του στίβου: όχι τυχαία από τα τέλη της δεκαετίας του 80 και μετά πληθαίνουν και οι έλεγχοι αντιντόπινγκ και οι αποκαλύψεις ντοπέ αθλητών. Οι αθλητές δεν είναι πλέον πιόνια πολιτικών επικοινωνιακών παιγνιδιών και αντιμετωπίζονται ως μικρές επιχειρήσεις που πρέπει να ελέγχονται. Τι απομένει για να δίνει στο στίβο την παλιά του αίγλη; Μόνο το θεαματικά εξώκοσμο, δηλαδή η επίδοση ενός αθλητή που προκαλεί δέος κι αυτό ακριβώς είναι ο Μπόλτ: εξώκοσμος. Το νοιώθεις τώρα ακόμα πιο πολύ ίσως γιατί η καριέρα του σιγά σιγά ολοκληρώνεται.

Μια κατηγορία μόνος του

Ο Μπολτ προηγήθηκε της εποχής του κι άνοιξε το δρόμο για μια καινούργια. Αν πριν από είκοσι χρόνια έλεγες ότι θα εμφανίζονταν ένας δίμετρος σπρίντερ και θα έκανε παγκόσμια ρεκόρ στο κατεξοχήν εκρηκτικό αγώνισμα, δηλαδή στα 100 μέτρα, θα σε περνούσαν για τρελό. Τον συνοδεύουν κι αυτόν ένα σωρό υποψίες όπως όλους πια: το 2009 είχε εμφανιστεί στο Βερολίνο πολύ πιο μυώδης και «χτισμένος» σε σχέση με τους Ολυμπιακούς του Πεκίνο. Όμως από την άλλη, κανείς δεν μπορεί να μη λάβει σοβαρά υπόψην του ότι προέρχεται από μια χώρα με τεράστια παράδοση στις ταχύτητες, ότι ήταν πρωταγωνιστής σε όλα τα παγκόσμια πρωταθλήματα Νέων, ότι ήδη από τα δεκαπέντε του είχε στείλει μηνύματα μιας ηγεμονίας του αγωνίσματος που δε βάζει ανθρώπινο νους. Πιστεύω ότι πρόκειται για κάτι σπάνιο: έχω ξαναγράψει ότι οι πρώτοι φίλαθλοι που είδαν τον πρώτο έγχρωμο να κερδίζει με χαρακτηριστική ευκολία τα εκατό μέτρα, ένοιωσαν το ίδιο δέος που νοιώσαμε κι εμείς για τον Μπόλτ. Σε είκοσι χρόνια πιθανότατα όλοι οι σπρίντερ θα είναι μαύροι, μυώδεις, εκρηκτικοί και ταυτόχρονα δίμετροι – παιδιά του Μπολτ που απολαύσαμε!

Κάθε φορά που κατέθετα το θαυμασμό μου για τα κατορθώματα του κάποιος αναγνώστης σημείωνε ότι δεν χρειάζεται αποθέωση γιατί μπορεί να τον πιάσουν ντοπέ: τίποτα δεν αποκλείεται, το μόνο που αποκλείεται είναι να τον σβήσουν από την ιστορία. Πιστεύω πως μελλοντικά οι επιδώσεις των ντοπέ αθλητών θα καταγραφούν σε μια ξεχωριστή λίστα: κάποτε θα έχουμε την καταγραφή της εξέλιξης των ρεκόρ των ντοπαρισμένων και την εξέλιξη των ρεκόρ όσων δεν τιμωρήθηκαν ποτέ για ντόπινγκ. Αλλά όπως και να χει, ο Μπολτ θα ανήκει σε μια τρίτη κατηγορία: σε αυτή που υπάρχουν όσοι έσωσαν το στίβο, δηλαδή όσοι τον κράτησαν στο κέντρο της προσοχής μας, ενώ αργοπέθαινε. Για την ώρα σε αυτή είναι μόνος του.