Αν υπήρξε κάτι διαφορετικό σε αυτό το μουντιάλ σε σχέση με πολλά προηγούμενα είναι ότι μιλήσαμε περισσότερο για ποδοσφαιριστές και λιγότερο για ομάδες ή προπονητές: ακόμα και θεαματικές αποτυχίες ομάδων χρεώθηκαν σχεδόν αποκλειστικά σε παίκτες – ίσως γιατί οι προσδοκίες από κάποιους (το Μέσι, τον Ρονάλντο, τον Νεϊμαρ κτλ) ήταν πραγματικά τεράστιες. Ο θόρυβος που προηγήθηκε των εμφανίσεών τους και οι συζητήσεις που ακολούθησαν τους αποκλεισμούς τους έβαλαν σε δεύτερη μοίρα τα κατορθώματα όσων συνεχίζουν: έπρεπε π.χ να πάει η Κροατία στον ημιτελικό για να αρχίσουν όλοι να συζητάνε την πιθανότητα να γίνει ο Λούκα Μόντριτς ο κάτοχος της επόμενης Χρυσής Μπάλας. Ετσι δεν είναι παράξενο που στο μουντιάλ της μεγάλης φασαρίας, πέρασε σε δεύτερη μοίρα η μοναδική αληθινή μεταμόρφωση ποδοσφαιριστή που είδαμε, δηλαδή ο καταπληκτικός τρόπος που διάλεξε για να γίνει χρήσιμος στην ομάδα του ο σπουδαίος Αντουάν Γκριεζμάν. Που δεν είναι ο καλύτερος παίκτης του τουρνουά, αλλά παραδίδει μαθήματα αλτρουισμού και ωριμότητας αφιερωμένα αποκλειστικά σε όσους από ποδόσφαιρο καταλαβαίνουν.
Τα γαλόνια του στο γήπεδο
Ο Γκριεζμάν πριν αρχίσει το μουντιάλ ήταν στην ίδια κατάσταση που βρέθηκαν και οι άλλοι μεγάλοι σταρ του καιρού μας: κουβαλούσε της απαιτήσεις της Γαλλίας, αλλά και μια κούραση τεράστια από τα πάνω από 55 ματς που έδωσε στους μήνες που προηγήθηκαν – 49 επίσημα μόνο με την Ατλέτικο. Ο Γκριεζμάν έχει κερδίσει μέσα στο γήπεδο τα γαλόνια για να απαιτήσει η ομάδα να κινείται γύρω του. Ηταν πρωταθλητής Ευρώπης Νέων με την Γαλλία το 2010, ήταν πρώτος σκόρερ και καλύτερος παίκτης του Πανευρωπαϊκού του 2016, έχει ψηφιστεί την ίδια χρονιά στην τριάδα των καλύτερων του κόσμου και είναι ο εν ενεργεία πρώτος σκόρερ της Γαλλίας του Ντιντιέ Ντεσάν. Για να το πω απλά είχε κι αυτός το δικαίωμα να αποτύχει κάνοντας στα γήπεδα της Μόσχας το δικό του, παίζοντας δηλαδή ως φορ περιοχής – πράγμα που αναμφίβολα ξέρει. Είχε μάλιστα σε σχέση με πολλούς από τους υπόλοιπους και ένα άλλοθι: έλειπε από τη Γαλλία ο τραυματίας Ντιμίτρι Παγιέτ, ο παίκτης με τον οποίο είχε και έχει την καλύτερη συνεργασία στα ματς της Εθνικής ομάδας. Χωρίς τον Παγιέτ ο Γκριεζμάν θα μπορούσε να παλεύει στην κορυφή της επίθεσης μόνος του – αν η Γαλλία αποκλειόταν θα είχε μάλλον την λιγότερη ευθύνη. Αλλά ο Γκριεζμάν δεν πήγε στη Ρωσία για περιορισμένο αριθμό εμφανίσεων όπως ο Ρονάλντο, ούτε για να δείξει στον κόσμο ότι μπορεί να κάνει θαύματα όπως έκαναν ο Μέσι και ο Νεϊμάρ. Πήγε για να βοηθήσει ουσιαστικά την ομάδα του – την οποία έχει πάνω από όλα, όπως και να τη λένε, Ρεάλ Σοσιεδάδ, Ατλέτικο Μαδρίτης ή Εθνική Γαλλίας, δεν κάνει διαφορά.
Ένα «ψευτοδεκάρι»
Από το δεύτερο κιόλας ματς του τουρνουά, και μολονότι η Γαλλία έχει κερδίσει την Αυστραλία στο πρώτο, ο Γκριεζμάν αλλάζει ρόλο κι αφήνει την περιοχή και τη θέση του φορ στον Ζιρού, που δεν έχει ούτε τα δικά του γκολ, ούτε τη δική του φινέτσα, ούτε το δικό του αγωνιστικό κύρος, αλλά δεν ξέρει να κάνει τίποτα άλλο πέρα από το να παλεύει με τα στόπερ – ενώ αντίθετα ο Γκριεζμάν ξέρει. Φυσικά η απόφαση είναι και του Ντεσάν, που χωρίς τον Παγιέτ πρέπει να βρει ένα τρόπο να αποκτήσει η Γαλλία μια πιο λειτουργική επίθεση, αλλά σε αυτό το επίπεδο η όποια ιδέα του προπονητή μπορεί να αποδειχτεί χρήσιμη μόνο αν ο σταρ την αποδεχτεί και υπηρετήσει το σχέδιο με την ψυχή του. Ο Γκριεζμάν αφήνει κατά μέρους όλα τα εντυπωσιακά προηγούμενα που κουβαλάει στο βιογραφικό του, παραιτείται από την πιθανότητα να βγει πρώτος σκόρερ, αφού γνωρίζει ότι στην αντίπαλη περιοχή θα φτάνει δυσκολότερα, μαζεύει ό,τι απόθεμα ενέργειας του έχει απομείνει και μετατρέπεται σε «ψευτοδεκάρι» παίζοντας ένα ρόλο που δεν θυμάμαι κανείς να έχει παίξει με ανάλογο τρόπο στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο τουλάχιστον τελευταία.
Η φανέλα με το εννιάμισι
Η ποδοσφαιρική ιστορία είναι γεμάτη από «δεκάρια» που έπαιζαν για το γκολ, («παίκτες που φοράνε τη φανέλα με το «ενιάμισι» έλεγε ο Πλατινί) που ήθελαν μπροστά τους ένα βαρύ σέντερ να τους ανοίγει διαδρόμους, που επιχειρούσαν με τη μπάλα παίζοντας κατά μέτωπο κι απλά ξεκινούσαν τις επελάσεις τους λίγο πιο μακριά από την περιοχή για να γλυτώνουν από την πίεση και το ξύλο των αντίπαλων στόπερ: ο Ρομπέρτο Μπάτζιο, ο Αλεξ Ντελ Πιέρο, ο Ζινολά κι ο Γιούρι Ζορκαέφ ή ο Λίο Μέσι κι ο Ντιμπάλα, για να σταθώ σε κάποιους νεότερους, παίζουν έτσι – δηλαδή ως επιθετικοί που απλά συνηθίζουν να παίρνουν τη μπάλα εκτός περιοχής. Ο Γκριεζμάν όμως στο εφετινό μουντιάλ, εκτός από αυτό, είχε και συμπεριφορά κανονικού μέσου: γύρισε όσο κανείς άλλος να μαρκάρει, πήρε πολλές φορές τη μπάλα σχεδόν στη σέντρα, απομακρύνθηκε από την αγαπημένη αντίπαλη περιοχή, για να έχει η ομάδα ένα ακόμα παίκτη στη μεσαία γραμμή, αλλά και για να βρουν ο Ζιρού και κυρίως ο Εμ Παπέ πιο πολλούς χώρους παίζοντας και πιο κοντά στην αντίπαλη εστία. Ο Γκριεζμάν με τον τεράστιο αλτρουισμό του, την απόλυτη απουσία εγωισμού και την μοναδική του διάθεση να είναι χρήσιμος στην ομάδα έκανε λειτουργικό αυτό το παράξενο 4-2-3-1 του Ντεσάν, στο οποίο καθαρός ακραίος είναι μόνο ο Εμ Παπέ. Ισορροπία στο σχήμα (και αποδοτικότητα στην γαλλική επίθεση) δίνει ο Γκριεζμάν που σκίζεται πατώντας όλο το γήπεδο. Αυτός, που το ξαναλέω, θα πρεπε απλά να περιμένει τη μπάλα για να τελειώσει φάσεις, γιατί έχει αποδείξει πόσο καλά ξέρει να το κάνει.
Με τον Ντιέγκο Σιμεόνε μαθαίνεις
Ο Γκριεζμάν προσαρμόστηκε στην ανάγκη– ίσως γιατί στην Ατλέτικο έχει δουλέψει με τον Ντιέγκο Σιμεόνε που αντιλαμβάνεται το ποδόσφαιρο σαν μια μάχη στην πρώτη γραμμή της οποίας είναι οι βαθμοφόροι και όχι οι απλοί στρατιώτες. Με τον τρόπο που αγωνίζεται εξηγεί ότι η χρησιμότητα ενός ποδοσφαιριστή, ειδικά ενός προικισμένου ποδοσφαιριστή, έχει να κάνει αποκλειστικά με την διάθεσή του να παίξει για την ομάδα μασκαρεύοντας την όποια αδυναμία της. Αν τα χιλιόμετρα είναι περισσότερο απαραίτητα από τα γκολ, μοιάζει να λέει με το παιγνίδι του ο υπέροχος Γάλλος, τότε είναι προτιμότερο να προσφέρεις χιλιόμετρα, αφήνοντας κατά μέρος την ίδια την ειδικότητα σου: θα βρεις μια καινούργια. Ο Γκριεζμάν εξηγεί ότι η προσφορά είναι συνώνυμο της διάθεσης κι όχι τόσο της ποιότητας: προσφέρεις όταν βοηθάς τους άλλους, κι όχι όταν δείχνεις ότι είσαι καλύτερός τους. Σε τελική ανάλυση, ακόμα κι αν είσαι, αν η ομάδα στο τέλος χάσει, δεν έχεις κανένα σοβαρό κέρδος.
Την πήρε από το χέρι
Η Γαλλία πάει στον τελικό χωρίς να έχει τον Παγιέτ του Euro του 2016 και χωρίς να έχει και τον Γκριεζμάν του Euro του 2016, αλλά αυτό είναι μια υποσημείωση που ενδιαφέρει τους φανατικούς των λεπτομερειών. Στην πραγματικότητα πάει στον τελικό γιατί ο μεγαλύτερος αντιστάρ του καιρού μας την πήρε από το χέρι. Ο Γκριεζμάν δεν περιμένει ν ακούσει κανένα μπράβο. Η κατάσταση απαιτούσε μια θυσία. Ποιος άλλος θα μπορούσε να θυσιάσει το ρόλο του και τα γκολ του, εκτός από αυτόν, που ξέρει πως κάθε ματς είναι πόλεμος; Νομίζω κανείς. O Σιμεόνε θα είναι για αυτόν περήφανος: ο γιός του μεγάλωσε.
Ο Αντουάν Γκριεζμάν, που οδηγεί τη Γαλλία στον τελικό χωρίς στη Γαλλία να έχει παίξει ποδόσφαιρο ποτέ του, δίνει σε όλους τους υπερτιμημένους ταλαντούχους του καιρού μας που πιστεύουν πως με δυο – τρεις ενέργειες θα κερδίσουν χειροκροτήματα και συμβόλαια, ένα μεγάλο μάθημα: δεν είσαι μεγάλος όταν μπορείς να κάνεις κάτι χρήσιμο, αλλά όταν κάνεις χρήσιμο οτιδήποτε μπορείς να κάνεις. Η διαφορά, πιστέψτε με, είναι τεράστια.
