Δεν είχα καμία αμφιβολία ότι ο ΠΑΟΚ θα απέκλειε την Μπεσίκτας, μια ομάδα που στο Τσάμπιονς λιγκ βρέθηκε από σπόντα, εξαιτίας δηλαδή της τιμωρίας της Τράμπζονσπορ από την UEFA. H Μπεσίκτας ίσως μελλοντικά δυναμώσει – δυο τρεις παίκτες της μοιάζουν εξαιρετικοί ποδοσφαιριστές: καλύτερός της ήταν χθες ο φορ Λαρίν κι όχι μόνο γιατί σκόραρε. Αλλά αυτή τη στιγμή ο ΠΑΟΚ είναι καλύτερος, πρώτα από όλα γιατί έχει ομοιογένεια και σ΄ αυτό έπρεπε να στηριχτεί. Η Μπεσίκτας που έχει χάσει τα 2/3 της περσινής ενδεκάδας της γιατί βασιζόταν σε δανεικούς και λογιών λογιών μισθοφόρους που το βαλαν στα πόδια από την Πόλη μετά τον κορωνοϊό, χρειάζεται χρόνο: ο ΠΑΟΚ που παρουσιάστηκε με την ομάδα των play off ήταν πιο έτοιμος και έπαιζε και στην έδρα του – δηλαδή δεν ήταν υποχρεωμένος να κάνει ταξί (στην εποχή του κορωνοϊού αυτό ειδικά είναι βάσανο). Η ετοιμότητα του φάνηκε στην αρχή: η αγωνιστική ένταση έκανε τη διαφορά. Ωστόσο τα καλά σημάδια είχαν φανεί από την ίδια την ανακοίνωση της αποστολής – πριν καν την ανακοίνωση της ενδεκάδας. Πέρυσι ο ΠΑΟΚ θα έπαιζε το ματς με παίκτες που περπατούσαν, φέτος ο Αμπέλ Φερέιρα διάλεξε όσους τρέχουν και με τρέξιμο, ενθουσιασμό και ένα Χρήστο Τζόλη γεννημένο πρωταγωνιστή, ο ΠΑΟΚ επέστρεψε στους ευρωπαϊκούς ομίλους και θα δούμε τι θα καταφέρει στους προκριματικούς του Τσάμπιονς λιγκ στη συνέχεια. Θα χει δύσκολους αντιπάλους, αλλά η αληθινή του δυσκολία είναι άλλη: να βρει ο Ιβάν Σαββίδης ένα επιχειρηματικό σχέδιο (πριν από το αγωνιστικό που είναι ευκολότερο) και να το υποστηρίξει. Αυτό είναι που χρόνια τώρα του λείπει και η πρόκριση επί των Τούρκων επιτρέπει να πούμε δυο λόγια για αυτή την έλλειψη χωρίς κάποιοι να μπερδεύουν την κριτική με την ισοπέδωση.

Για να καταλάβετε τον κίνδυνο

Στον ΠΑΟΚ αντιμετώπισαν το ματς με τους Τούρκους σοβαρά υποχρεωμένοι από την ανάγκη της πρόκρισης (για πολλούς λόγους…) αλλά και από το Financial Fair Play. Στην Ελλάδα λίγοι καταλαβαίνουν τι είναι αυτό και γιατί είναι πρόβλημα – ακούνε π,χ ότι ο Σαββίδης κάνει αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και νομίζουν ότι το πρόβλημα λύθηκε: δεν είναι έτσι. Για να καταλάβετε τον κίνδυνο θα σας πω κάτι απλό. Οι έλεγχοι της UEFA επιβάλουν τιμωρίες σε δυο περιπτώσεις. Στην πρώτη, αν τα έξοδα μιας ομάδας είναι μεγαλύτερα από τα έσοδα κατά 5 εκατ ευρώ σε ένα χρόνο χρόνο – αυτό στην Ελλάδα τον σχετικά χαμηλών μπάτζετ αντιμετωπίζεται λογιστικά αρκεί να υπάρχουν σταθερά έσοδα από διαρκείας εισιτήρια, τηλεοπτικά δικαιώματα, χορηγίες κτλ. Το δεύτερο είναι η ανά τριετία παθητικότητα: αν μια ποδοσφαιρική εταιρία στα τρία τελευταία χρόνια της λειτουργίας της παρουσιάσει ζημιές 30 εκατ ευρώ ο αποκλεισμός της από την Ευρώπη είναι αυτόματος. Ο ΠΑΟΚ την προηγούμενη τριετία είχε 28 εκατ ευρώ παθητικότητα – ίσα που τη γλύτωσε. Μέρος από αυτή τη μαύρη τρύπα καλύφθηκε με ΑΜΚ, αλλά στο μεταξύ την τελευταία χρονιά προστέθηκαν νέες ζημιές από την έλλειψη εσόδων από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, την έλλειψη τηλεοπτικού συμβολαίου, την διεξαγωγή πολλών παιγνιδιών χωρίς θεατές, την απουσία ρευστού από πωλήσεις κτλ. Ο ΠΑΟΚ έχει ανάγκη από έσοδα από την Ευρώπη γιατί τα έσοδα του από την ελληνική αγορά θα είναι μικρότερα: δεν έχει φέτος εισπράξεις από διαρκείας εισιτήρια π.χ και για αυτό πρέπει να χαμηλώσει και το μπάτζετ του. Υπό αυτό το πρίσμα ο Τζόλης κι ο Μιχαηλίδης π.χ (κι όποιος άλλος μικρός προκύψει ως ενίσχυση από τις ακαδημίες) είναι δώρο Θεού.

Πως θα το κάνει;

Πάμε παρακάτω. Το πρόβλημα του ΠΑΟΚ είναι ότι κανείς δεν έχει καταλάβει πως με το είδος της διοίκησης που ασκεί ο Σαββίδης η ομάδα μπορεί να αποφύγει τις ζημιές: αυτό είναι η έλλειψη επιχειρηματικού σχεδίου που επισημαίνω.

Ο ΠΑΟΚ δεν αρνείται να πουλήσει παίκτες (ίσα, ίσα…) αλλά δυσκολεύεται να βρει αγοραστές για αυτούς στις τιμές που θέλει. Για χρόνια φόρτωνε το ρόστερ του με τριαντάρηδες χωρίς μεταπολιτική αξία – με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Το πιο σημαντικό λάθος είναι ότι αδιαφορούσε για τα ευρωπαϊκά έσοδα, ακολουθώντας ένα είδος στρατηγικής που σε πολλά θύμιζε τον Ολυμπιακό του Σωκράτη Κόκκαλη π,χ, που όμως είχε τα χρήματα του Τσάμπιονς λιγκ δεδομένα. Το κανε τυχαία ο Σαββίδης; Νομίζω ότι αυτό που προσπαθούσε ήταν να διοικεί ως αυτό που αρκετοί οπαδοί του ΠΑΟΚ ονειρεύονται, δηλαδή ως ένας «Κόκκαλης του ΠΑΟΚ», πανίσχυρος στο παρασκήνιο (πράγμα που έχει κόστος), πρώτος στην Ελλάδα, χαλίφης στη θέση του χαλίφη – για να μην ξεχνιόμαστε. Μόνο που όποιος αυτά τα λέει ξεχνά μια λεπτομέρεια: πως στα χρόνια του Σωκράτη Κόκκαλη δεν υπήρχε Financial Fair Play παρά μια αδειοδότηση που γινόταν από την ΕΠO για λογαριασμό της UEFA. Αν υπήρχαν τότε ευρωπαϊκοί έλεγχοι αμφιβάλω πολύ για το αν ο Ολυμπιακός θα αγωνιζόταν με τον Ζιοβάνι και τον Καρεμπέ στο γήπεδο της Ριζούπολης και είμαι βέβαιος πως και το 2009 και το 2010, όταν η «τρύπα» της ΠΑΕ είχε ξεπεράσει τα 50 εκατ ευρώ, ευρωπαϊκά ματς η ομάδα του θα τα έβλεπε στην τηλεόραση. Θυμίζω ότι το Financial Fair Play ξεκίνησε με πειραματική εφαρμογή του 2011-12. Ο Κόκκαλης είχε φύγει ένα χρόνο πριν και δεν νομίζω πως αυτό συνέβη τυχαία.      

Ονειρα εισόδου σε ομίλους

Ο ΠΑΟΚ τα κατάφερε πολύ καλά με την Μπεσίκτας και πιστεύω πως αν είναι τυχερός και στην επόμενη κλήρωση και αγωνιστεί και με τον επόμενο αντίπαλό του εντός έδρας μπορεί πραγματικά ν αρχίσει να κάνει όνειρα εισόδου στους ομίλους κι ας μην έχει κάνει του κόσμου τις μεταγραφές κι ας μοιάζει στα μάτια κάποιων το υλικό του κατώτερο από το περσινό. Αλλά η αληθινή δυσκολία του Σαββίδη είναι αφενώς να κάνει στον κόσμο του ΠΑΟΚ κατανοητό τον κίνδυνο που η ομάδα διατρέχει και αφετέρου να φτιάξει μια σοβαρή «ομάδα – επιχείρηση», που δεν θα κινδυνεύει στο μέλλον από τιμωρίες που προκαλούν οικονομική καταστροφή.

Θυμίζω ότι με την καθιέρωση του FFP έχουν τιμωρηθεί με αποκλεισμούς ο ΠΑΟ και η ΑΕΚ: αν ο ΠΑΟΚ τη γλύτωσε είναι γιατί ο Σαββίδης έβαλε πολύ περισσότερα χρήματα σε ΑΜΚ. Αλλά στην πραγματικότητα τα πέταξε σε ένα πηγάδι γιατί δεν φρόντισε για το ποιο βασικό: το πώς αυτά θα επιστρέψουν.

Με τις πέτρες

Το πρόβλημα του ΠΑΟΚ δεν είναι ο επόμενος αντίπαλός του στα προκριματικά: είναι ότι ήδη από χθες βράδυ άρχισαν πολλοί να περιμένουν μεταγραφές, παικταράδες, νέες τρέλες. Ο ΠΑΟΚ ρεαλιστικά πρέπει να προσπαθήσει να διεκδικήσει ό,τι μπορεί με μια ομάδα του χρόνου φθηνότερη: είναι τυχερός που μπορεί εύκολα να ξεφουσκώσει το μπάτζετ του, διώχνοντας πολλούς που δεν άξιζαν τα χρήματα που έπαιρναν. Αλλά αυτό δεν αρκεί: πρέπει να βρει και το σθένος να αποφύγει τον πειρασμό να γεμίσει και με νέους τέτοιους. Για μένα ο δρόμος είναι απλός: στηρίζεις τον Φερέιρα και τον Ολαφ Ρέμπε και τους ζητάς να σεβαστούν τον ισολογισμό. Αλλά εγώ δεν διοικώ ομάδες και πάλι καλά. Γιατί αν το έκανα, στην Ελλάδα που διοίκηση είναι το «βάλτε λεφτά», «φέρτε παικταράδες», «πάμε να πάρουμε τις εκλογές», «ταΐστε τους οπαδούς με σότα», «φτιάξτε θυγατρικές», «μην πουλάτε κανένα» κτλ, εμένα θα με έπαιρναν με τις πέτρες…