Οσοι παρακολουθούν τα ομαδικά σπορ αγαπάνε τις συγκρίσεις: η ευκολότερη και η ωραιότερη σύγκριση είναι αυτή που γίνεται ανάμεσα σε αθλητές που θυμάσαι και σε αθλητές που σήμερα θαυμάζεις. «Κλώνους» και διαδόχους των μεγάλων αθλητών αναζητάμε πάντα γιατί αν οι νέοι μοιάζουν στους παλιούς, ενδόμυχα πιστεύουμε πως και τα αποτελέσματα θα είναι ίδια και για αυτό και ελπίζουμε να μπορούμε να δούμε νέους Γιαννάκηδες και νέους Γκάληδες, νέους Διαμαντίδηδες και νέους Σπανούληδες. Είναι πιο δύσκολο να δούμε ότι η διαδοχή λειτουργεί και όταν μιλάμε για προπονητές. Και χρειάζεται να πάει ο Ολυμπιακός και να κερδίσει την Μπαρτσελόνα χωρίς το Σπανούλη για να δούμε ότι ο Γιάννης Σφαιρόπουλος δεν είναι απλά ο καλύτερος μαθητής του Γιάννη Ιωαννίδη, αλλά και ο ένας και μοναδικός πραγματικός διάδοχός του.

Στο ολοένα και πιο σύνθετο μπάσκετ του καιρού μας ο Σφαιρόπουλος έχει να κάνει μια πολύ πιο δύσκολη δουλειά από εκείνη που έκανε στις μεγάλες του μέρες ο Ιωαννίδης. Όμως αν αφήσουμε στην άκρη τις διαφορές στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της δουλειάς, κάποιες ομοιότητες μεταξύ των δυο είναι εκπληκτικές και δεν αναφέρομαι απλά στη λατρεία για την άμυνα., αλλά και σε άλλες που πάνε πιο πέρα από το προφανές.    

Πρώτα από όλα η ιεραρχία

Ο Σφαιρόπουλος, όπως ακριβώς και ο Ιωαννίδης δίνει μεγάλη βάση στο ζήτημα της εσωτερικής ιεραρχίας: ο Ολυμπιακός του Σφαιρόπουλου έχει ηγέτες που ξεχωρίζουν – το ίδιο ίσχυε και στις ομάδες του Ιωαννίδη. Η ηγεσία δεν είναι κάτι το αφηρημένο: φαίνεται στο ίδιο το παιγνίδι, όπου ο ηγέτης, είτε λέγεται Σπανούλης, είτε Πρίντεζης είναι υποχρεωμένος να πάρει τη μπάλα πολύ, όπως συνέβαινε στις ομάδες του Ιωαννίδη με τον Γκάλη, τον Γιαννάκη, τον Πάσπαλιε, τον Εντι Τζόνσον. Ο Σφαιρόπουλος πιστεύει στην αξία της υπέρβασης – όπως ακριβώς κάποτε πίστευε και ο «Ξανθός». Για αυτόν μια ομάδα δεν πρέπει να είναι πλήρης: πρέπει κυρίως να έχει παίκτες που θέλουν να κάνουν βήματα μπροστά. Ο Σφαιρόπουλος, όπως στον καιρό του και ο Ιωαννίδης, δεν έχει ευχάριστους πονοκεφάλους: από το παζλ της ομάδας του μοιάζει πάντα κάτι να λείπει. Ο Ολυμπιακός φέτος και πέρυσι διάλεξε να πορευτεί χωρίς πολυτέλειες για να πάρουν χρόνο συμμετοχής οι μικρότεροι: πολυτέλειες δεν είχε σχεδόν ποτέ και καμία ομάδα του Ιωαννίδη. Ο Αρης δεν είχε σχεδόν ποτέ καλούς Αμερικάνους, ο Ολυμπιακός του πάντα χρειαζόταν ένα ακόμα σκόρερ από την περιφέρεια, η ΑΕΚ του είχε μόνο ένα καλό ψηλό. Και για τον Σφαιρόπουλο, όπως και για τον Ιωαννίδη, μια έλλειψη είναι κίνητρο για τους υπόλοιπους: ο κόουτς του Ολυμπιακού γνώριζε από το καλοκαίρι ότι η ομάδα του θα παίξει ματς χωρίς τον Σπανούλη και τον Πρίντεζη, αλλά είναι αυτά ακριβώς τα ματς στα οποία περιμένει να δει και τη συνολική της βελτίωση. Ένα τέτοιο ιστορικό, ματς κέρδισε χθες στη Βαρκελώνη. 

Προβλέψιμη η ομάδα, όχι ο κόουτς

Ο Ολυμπιακός του Σφαιρόπουλου, όπως και οι ομάδες του Ιωαννίδη είναι προβλέψιμος: είναι ομάδα που παίζει άμυνα και στην επίθεση στηρίζεται σε όποιον βάζει το ταλέντο του στην υπηρεσία των υπόλοιπων. Η επίθεση του Λοτζέσκι κόντρα στη Μπάρτσα και το δίποντο του αμερικάνου για το 64-67 είναι επίθεση Παναγιώτη Γιαννάκη στα χρόνια του Αρη: επιθετικού ριμπάουντ, απρόβλεπτη κίνηση μέσα στην αντίπαλη ρακέτα, σουτ υπό τις δυσκολότερες προϋποθέσεις – δεν είναι αποτέλεσμα διδαχής, αλλά αποτέλεσμα ενθάρρυνσης. Ο Σφαιρόπουλος, όπως και ο Ιωαννίδης νουθετεί και ενθαρρύνει – η αποτελεσματικότητα του κάθε παίκτη εξαρτάται κυρίως από τον ίδιο, αυτό που μετρά είναι η συνολική πρόθεση της ομάδας. Πριν ξεκινήσει κάθε ματς του Ολυμπιακού στην Ευρωλίγκα όλοι ξέρουμε πως ο σκοπός του είναι να κρατήσει τον αντίπαλο κάτω από τους 70- 75 πόντους. Εχει κερδίσει και ματς που έχει δεχτεί περισσότερους γιατί κατάφερε να σκοράρει παραπάνω – με την Λαμποράλ πχ, αλλά η πρόθεσή του είναι ξεκάθαρη, όπως ξεκάθαρη ήταν και η πρόθεση των ομάδων του «ξανθού». Το παιγνίδι είναι προβλέψιμο – και η λογική λέει ότι στα ομαδικά σπορ (στα οποία υπάρχει στρατηγική και τακτική) αυτό δεν είναι καλό. Όμως δεν είναι ακριβώς έτσι. Ο Σφαιρόπουλος (όπως ακριβώς κάποτε πίστευε και ο Ιωαννίδης) πιστεύει πως η προβλεψιμότητα του παιγνιδιού είναι αυτή που φέρνει τις νίκες, γιατί λειτουργεί ως μπούσουλας: ο παίκτης μόνο γνωρίζοντας τι ακριβώς πρέπει να κάνει, μπορεί να έχει την πρέπουσα απόδοση. Στα ομαδικά σπορ οτιδήποτε είναι οργανωμένο και βασίζεται σε μια κεντρική ιδέα, είναι εύκολο να το καταλάβεις κι εύκολο να το αναλύσεις, αλλά όχι και να το αντιμετωπίσεις. Αν το σχέδιο είναι σωστά βασισμένο στα χαρακτηριστικά των παικτών, η ομάδα δεν αντιμετωπίζεται εύκολα κι αυτό είναι το μυστικό των καλών ομάδων: αυτό το βλέπεις σήμερα στον Ολυμπιακό, όπως το διέκρινες πάντα και στις σκληρές ομάδες του Γιάννη Ιωαννίδη. Επιπλέον ο Σφαιρόπουλος μοιάζει να πιστεύει πως ενώ η ομάδα οφείλει να είναι προβλέψιμη, ο προπονητής πρέπει να είναι όσο λιγότερο προβλέψιμος γίνεται. Οι αλλαγές των σχημάτων, οι αλλαγές των ρόλων των παικτών, οι αλλαγές στους τρόπους άμυνας κι ακόμα και οι διαφοροποιήσεις στο τι η ομάδα θα κάνει στην τελευταία επίθεση (χθες δεν έκανε φάουλ, ενώ με τον ΠΑΟ πχ έκανε) είναι mind game που μπερδεύουν τον αντίπαλο, αλλά κρατάνε και τους παίκτες σε εγρήγορση. Το τι κάνουμε είναι πάντα γνωστό, το πώς το κάνουμε μπορεί να διαφέρει.  

Ένα βήμα μπροστά   

Φέτος ο Σφαιρόπουλος, χωρίς τυμπανοκρουσίες, μοιάζει να πήγε την ομάδα ένα βήμα παρακάτω και η νίκη στη Βαρκελώνη είναι η πιο μεγάλη απόδειξη της Ιωαννιδικής του δουλειάς.  Από «ομάδα του Σπανούλη», (από ομάδα δηλαδή βασισμένη πάνω στις εμπνεύσεις του ηγέτη αρχηγού της, γύρω από τον οποίο περιστρέφονταν όλα), ο Ολυμπιακός χάρη στον προπονητή του έγινε μια τρομερά στιβαρή ομάδα, που δεν ξεχνά ποτέ πως για να είναι αποτελεσματική πρέπει να παίζει άμυνα. Πριν τον Σφαιρόπουλο, όταν έφταναν τα δύσκολα ματς στην Ευρωλίγκα, η βασική αγωνία των φίλων του Ολυμπιακού ήταν σε τι κατάσταση θα είναι ο Σπανούλης. Σήμερα οι ίδιοι άνθρωποι ελπίζουν στην αγία άμυνα. Υπάρχει μια δεδομένη πίστη ότι αν η ομάδα δεν δεχτεί 70 πόντους κερδίζει τους πάντες: η πίστη βασίζεται στο ότι το έχουμε δει να το κάνει κι όχι μόνο μια φορά. Ο Ιωαννίδης έλεγε πάντα «αυτοί είμαστε κι ελάτε να μας κερδίσετε». Ο Σφαιρόπουλος δεν το λέει, αλλά η ομάδα του το φωνάζει.   

Ο Ιωαννίδης ζηλεύει χαρούμενος

Εχει ενδιαφέρον ότι κατάλαβαν τις επιλογές των παικτών και τον τρόπο σύστασης της ομάδας όσοι γκρινιάζουν. Ο Σφαιρόπουλος δεν έψαχνε «παίκτες να πλαισιώσουν τον Σπανούλη»: έψαχνε παίκτες λειτουργικούς στο αμυντικό παιγνίδι του. Τα δυο τελευταία χρόνια ο Σφαιρόπολος άλλαξε αρκετά την ομάδα, κρατώντας τον ελληνικό κορμό της, αλλά το βασικό του κριτήριο είναι αυτό το «όλοι για ένα και ένας για όλους», που είναι γραμμένο στο κρεμασμένο πανό που βρίσκεται στα αποδυτήρια του Ολυμπιακού. Αυτό το δόγμα είναι δόγμα επιβίωσης – το μυστικό κάθε άμυνας, απλής ή πολύπλοκης. Εν τέλει η κορυφαία ομοιότητα του Σφαιρόπουλου με τον Ιωαννίδη είναι το ίδιο το μπάσκετ που παίζει ο Ολυμπιακός σε βραδιές που μοιάζει χαμένος από χέρι εξαιτίας σημαντικών ελλείψεων ή προβλημάτων που μοιάζουν άλυτα – σαν αυτά που είχε κόντρα στον ΠΑΟ ή κόντρα στη Μπαρτσελόνα. Σε αυτές τις βραδιές η ομάδα κερδίζει, όταν κάνει αυτό που ξέρει, κι όταν αυτό που ξέρει το υπηρετεί πιστά, ακούγοντας τον προπονητή της και μόνο. Μη βιαστείτε να πείτε ότι το να κάνεις καλά αυτό που ξέρεις, μετρά περισσότερο από το να έχεις σούπερ σταρ ή από το να παίζεις επιθετικό μπάσκετ: το πιθανότερο είναι ότι την Ευρωλίγκα θα την κερδίσει κάποιος σούπερ σταρ, που θα κάνει τη διαφορά στα κρίσιμα ματς. Αλλά κι αυτός ακόμα πρέπει να αποδείξει την αξία του κόντρα στον υπέροχα προβλέψιμο Ολυμπιακό του Σφαιρόπουλου, που θα του βγάλει το λάδι, ενώ ο Ιωαννίδης σπίτι θα χαίρεται βλέποντας παίκτες να βουτάνε στο παρκέ. Και λιγάκι θα ζηλεύει…