Για όποιον αγαπάει το επιθετικό ποδόσφαιρο η σχέση του Αρσέν Βενγκέρ με την Αρσεναλ έπρεπε να κλείσει με ένα θρίαμβο. Επρεπε στον τελικό του Γιουρόπα λιγκ τον κύριο καθηγητή να τον χειροκροτήσει όλη η Ευρώπη βλέποντας τον να σηκώνει το πρώτο του ευρωπαϊκό τρόπαιο με την Αρσεναλ, τη χρονιά που ανακοίνωσε ότι φεύγει. Αλλά η πραγματική ζωή δεν δέχεται παραγγελίες. Η Ατλέτικο του Ντιέγκο Σιμεόνε, κάνοντας δυο ματς στα οποία η τακτική ήταν το άλφα και το ωμέγα, απέκλεισε την Αρσεναλ και η πιθανότητα να δούμε τον Βενγκέρ και αποχωρεί θριαμβευτής και τροπαιούχος έμεινε όνειρο. Μόνο που νομίζω ότι ήταν μόνο ένα όνειρο δικό μας: τον ίδιο τον Βενγκέρ ελάχιστα πρέπει να τον απασχόλησε αυτή η πιθανότητα.

Πέρυσι ήταν όλα χειρότερα

Θυμάμαι τι γινόταν ένα χρόνο πριν. Οι οπαδοί της Αρσεναλ έβγαζαν πανό σε κάθε γήπεδο ζητώντας του να σηκωθεί να φύγει. Τον κατηγορούσαν για την λιτότητα, που είναι καιρό τώρα η βασική οικονομική πολιτική του συλλόγου, διαμαρτύρονταν για τις πωλήσεις, τους πείραζε γιατί η Αρσεναλ δεν μπορούσε να είναι κοντά στην πρώτη θέση, ήθελαν να φύγει ο Βενγκέρ – κάποιοι ακόμα και να απολυθεί στα μέσα της χρονιάς. Ο Αλσατός συνέχισε να κάνει τη δουλειά του, έφτασε με την Αρσεναλ στον τελικό του κυπέλλου Αγγλίας κι ενώ θεωρητικά τελούσε υπό κρίση κέρδισε το τρόπαιο. Νομίζω οποιοσδήποτε άλλος, μετά από τρεις δεκαετίες στη θέση του προπονητή και με δεδομένη την αμφισβήτηση στο πρόσωπό του, θα έλεγε αντίο σε όλους με το κύπελλο στο χέρι. Το φινάλε του θα ήταν καταπληκτικό, η τελευταία εικόνα του θα ήταν η εικόνα ενός θριαμβευτή: ακόμα και οι επικριτές του δεν θα μπορούσαν παρά να τον αποθεώσουν. Όμως ο Βενγκέρ δεν έκανε τίποτα τέτοιο. Τέσσερις μέρες μετά την κατάκτηση του κυπέλλου συζήτησε με την διοίκηση κι ανανέωσε το συμβόλαιό του. Φέτος, παρόλο που τα αποτελέσματα ήταν μάλλον χειρότερα (η Αρσεναλ στο νησί δεν έχει εκτός έδρας νίκη μέσα στο 2018…) η σεζόν του ήταν μάλλον πιο ήσυχη. Και ξαφνικά είκοσι μέρες πριν ανακοίνωσε ότι φεύγει στο τέλος της σεζόν. Γιατί; Προφανώς γιατί είναι ο Βενγκέρ και την σχέση του με την Αρσεναλ έχει το δικαίωμα να την ολοκληρώσει όποτε θέλει.     

Εντυπωσιακή μόνο η αρχή

Εχουν ειπωθεί τα πάντα για τον Βενγκέρ. Θα θυμάμαι πολλά από το πέρασμά του από το νησί. Αλλαξε τις προπονήσεις και τις αντιλήψεις των Αγγλων, μετέτρεψε σε επιθετική μηχανή μια ομάδα που ήταν ταυτισμένη με το βαρετό ποδόσφαιρο, κέρδισε κι έχασε τίτλους παίζοντας πάντα ποδόσφαιρο πρωτοβουλίας. Τα τελευταία χρόνια (όχι πάντως φέτος) με διασκέδαζε ότι η Αρσεναλ έπαιζε το καλύτερο ποδόσφαιρο στην Ευρώπη Οκτώβριο – Νοέμβριο και μετά κάπως χανόταν. Το τρίμηνο του φθινοπώρου ήταν σχεδόν πάντα καταπληκτικό: η ομάδα του Βενγκέρ έβαζε δεκάδες γκολ, δημιουργούσε πανικούς, ήταν απόλαυση να την παρακολουθείς μέσα και έξω απο το Λονδίνο. Και μετά σιγά σιγά ξεθύμανε σαν ένα πολύ καλό κρασί, που κάποιος ξέχασε ανοιχτό, γιατί δεν ήθελε να το πιεί όλο. Κάπως έτσι ήταν και η καριέρα του Βενγκέρ στην Αρσεναλ: εντυπωσιακή στην αρχή, ελάχιστα επική στο φινάλε.

Ενας καταπληκτικός θίασος

Εφτιαξε πολλές ομάδες ο Βενγκέρ γιατί του άρεσε να αλλάζει και πρωταγωνιστές – άλλωστε ο μοναδικός πρωταγωνιστής ήταν πάντα ο ίδιος. Κάποτε υπήρξε η αήττητη Αρσεναλ του Ανρί, του Λιούμπεργκ, του Μπέργκαμπ. Μετά ήρθαν ο Βιλτόρ, ο Βιεϊρά, ο Αντεμπαγιόρ, ο Ζιλμπέρτο. Ακολούθησε η φουρνιά των πιτσιρικάδων, η Αρσεναλ του τελικού του Τσάμπιονς λιγκ και μετά αυτή του Μπέντνερ, του Φαν Πέρσι, του Φάμπεργκας. Οι πρωταγωνιστές άλλαζαν, αλλά όποιος ερχόταν στο Λονδίνο, χάρη στη διδασκαλία του Βενγκέρ θα έδινε για κάποιες στιγμές τον καλύτερο εαυτό του. Ακόμα κι ο Οζίλ, ο Αρσάβιν, ο Σάντσες εκεί έκαναν τα καλύτερα τους παιγνίδια, έστω κι αν ο κύκλος όλων ήταν συχνά ο ίδιος: εμφανιζόντουσαν, ήταν έτοιμοι να καταπλήξουν, μπορούσαν να ενθουσιάσουν, έκαναν τον κόσμο κάποιες στιγμές να παραμιλάει, και σχεδόν πάντα κέρδιζαν λιγότερα από αυτά που περιμέναμε και γιατί ο προπονητής τους δεν είχε καμία απολύτως ψύχωση με το τελικό αποτέλεσμα. Λένε ότι το ποδόσφαιρο δεν είναι θέατρο, γιατί ο ποδοσφαιριστής δεν επαναλαμβάνει κάθε βράδυ τις ίδιες κινήσεις και τα ίδια λόγια. Η Αρσεναλ όμως είχε πάντα κάτι από θίασο. Στο Χαϊμπουρι και στο Εμιρετς η ομάδα σχεδόν πάντα ξεκινούσε εντυπωσιακά ενθουσιάζοντας το ανυπόμονο κοινό που έτρεχε να δει το νέο έργο του θιάσου του Αρσέν και μετά, όσο ο καιρός περνούσε, έχοντας όλοι χορτάσει από χειροκρότημα, άρχιζαν να σκέφτονται το έργο της επόμενης σεζόν και τα ονόματα των πρωταγωνιστών της μαρκίζας. Η Αρσεναλ του Βενγκέρ ήταν τελικά μια ωραία ομάδα να την παρακολουθείς σαν ποδοσφαιρόφιλος. Που σε έκανε όμως να υποφέρεις σαν οπαδός…  

Εχασε το κέφι του

Ολη αυτή η ανάγνωση βέβαια αμφιβάλω αν θα έβρισκε σύμφωνο τον Βενγκέρ. Λένε ότι τον νίκησε τελικά το μπάτζετ των ανταγωνιστών του: δεν συμφωνώ. Νομίζω ότι τα τελευταία χρόνια ο Βενγκέρ έχασε κάπου το κέφι του, γιατί δεν μπορούσε να είναι πια πρωτοπόρος. Αλλάξε τις αντιλήψεις των Αγγλων κι αυτό εν τέλει του στοίχισε. Τώρα πια όλοι στο νησί κατάλαβαν την αξία των ξένων προπονητών. Οι προπονήσεις των νεότερων είναι σκληρότερες από τις δικές του. Κανείς δεν σκανδαλίζεται αν μια ομάδα παίξει χωρίς ένα Αγγλο ποδοσφαιριστή: κάποτε το έκανε μόνο αυτός και μόνο αυτός έδειχνε εμπιστοσύνη σε δεκαοκτάχρονα. Ολοι μιμήθηκαν το σκάουτινγκ της Αρσεναλ κι όλοι μελέτησαν το παιγνίδι του. Ο Βενγκέρ τα έκανε όλα, ακόμα κι αν κέρδισε λιγότερο από όσο του άξιζε. Ένα μόνο κράτησε για το φινάλε: το δικαίωμα να αποχωρίσει όποτε ο ίδιος ήθελε. Για αυτόν το βασικό δεν ήταν να φύγει με κάποιο τρόπαιο, αλλά να φύγει ανακοινώνοντας ο ίδιος το αντίο του, χωρίς καμία εξήγηση. Όλα στην Αρσεναλ βασίζονταν πάντα στις δικές του επιλογές: και η επιλογή του αντίο θα πρεπε να είναι δική του και μόνο. Αν έφευγε πέρυσι με το κύπελο στο χέρι, το φινάλε θα ήταν προβλέψιμο. Τα προβλέψιμα δεν του αρέσουν.

Κανείς άλλος ποτέ

Θα τελειώσει την τεράστια καριέρα του στην Αρσεναλ και το αντίο του θα έχει τις διαστάσεις ενός σημαντικού γεγονότος, διότι δεν θα συνοδεύεται από τίποτε άλλο. Θα είναι και σε αυτό ο μοναδικός πρωταγωνιστής: στο τελευταίο ματς της σεζόν, οι οπαδοί αν θέλουν, θα πάνε να χειροκροτήσουν τον ίδιο γιατί φεύγει – άλλο λόγο δεν θα έχουν. Θα παραδώσει την ομάδα στον επόμενο χωρίς το βάρος της παρουσίας του. Ολοι θα θυμούνται ότι έφυγε μετά από μια χρονιά που δεν κέρδισε τίποτα, αλλά με χειροκροτήματα που αμφιβάλω, αν άλλος, στην ιστορία της Αρσεναλ, θα πάρει ποτέ. Κι αυτός, αν το καλοσκεφτείς, θα είναι ο τελευταίος του θρίαμβος…