Ο Ζινεντίν Ζιντάν βρίσκεται εκατόν ογδόντα λεπτά μακριά από το να κάνει κάτι που θα σημαδέψει για πάντα την ιστορία του Τσάμπιονς λιγκ: να το κερδίσει τρίτη συνεχόμενη φορά και μάλιστα με τρεις διαφορετικούς τρόπους. Το κέρδισε την πρώτη χρονιά ως διαχειριστής της ομάδας του Ράφα Μπενιτεθ, που απολύθηκε. Το κέρδισε τη δεύτερη ως προπονητής της πιο φορμαρισμένης και ίσως καλύτερης ομάδας στην Ευρώπη, μιας Ρεάλ, που έμοιαζε χωρίς αντίπαλο. Πάει να το κερδίσει φέτος, μετά από μια σεζόν γεμάτη σκαμπανεβάσματα, όπου οι πίκρες ήταν πολλές και τα προβλήματα έμοιαζαν άλυτα. Εχει μπροστά του τη ρεβάνς ενός ματς που έχει κερδίσει εκτός έδρας με 1-2 και μετά ένα τελικό στον οποίο θα είναι φαβορί: οι πιθανότητες να τα καταφέρει δεν είναι πλέον μικρές. Και τίποτα δεν είναι τυχαίο.

Ανολοκλήρωτο αριστούργημα

Ο Ζιζού έχει μια ιδιαίτερη σχέση με το Τσάμπιονς λιγκ και πρέπει να την κατανοήσεις για να καταλάβεις γιατί το έχει μετατρέψει σε βασίλειο του. Για να χαρεί ως ποδοσφαιριστής την κατάκτηση ενός Τσάμπιονς λιγκ ο Ζινεντίν Ζιντάν έπρεπε να φορέσει τη φανέλα της Ρεάλ Μαδρίτης. Οι δύο πρώτες συμμετοχές του σε τελικούς Τσάμπιονς λιγκ, με τη φανέλα της Γιούβε, τον είχαν γεμίσει πίκρα. Τον Μάιο του 1997 η «Κυρία» ήταν το μεγάλο φαβορί κόντρα στην Μπορούσια Ντόρτμουντ - κι ας γινόταν ο τελικός στην Γερμανία - στο Μόναχο. Εκείνο το απόγευμα όλοι περίμεναν ότι η Γιουβέντους του Ζιζού, του Μπόκσιτς, του Βιέρι, του Ντελ Πιέρο θα κάνει περίπατο κόντρα στους φιλόδοξους, αλλά άγουρους πρωταθλητές Γερμανίας. Δύο καλοχτυπημένα κόρνερ και δυο κεφαλιές του Κάλε Ρίντλε, πριν φτάσουμε στο εικοσάλεπτο, είχαν δώσει στην Μπορούσια ένα τρομερό προβάδισμα. Η Γιούβε έπρεπε να ανεβεί τον Ρουβίκωνα: ο ίδιος ήταν κακός, η Γιούβε δεν τα κατάφερε.

Ένα χρόνο αργότερα στο Αμστερνταμ ο Ζιντάν έπρεπε να πάρει ρεβάνς. Αντίπαλος του ήταν τότε μία ασταθέστατη Ρεάλ, που είχε τερματίσει μόλις πέμπτη στο πρωτάθλημα Ισπανίας – μια Ρεάλ σαν την εφετινή. Ο Ζιζού έπαιξε μαγικά το πρώτο μισάωρο, αλλά η Ρεάλ ισορρόπησε, προηγήθηκε στο 66΄με το Μιγιάτοβιτς και πήρε το τρόπαιο. Για να πάρει το μοναδικό του Τσάμπιονς λιγκ ο Ζιντάν έπρεπε να περιμένει τέσσερα χρόνια. Το πήρε ως απόλυτος πρωταγωνιστής το 2002 στη Γλασκώβη, με προπονητή τον Ντελ Μπόσκε και συμπαίκτες πολυτελείας που λέγονταν Φίγκο, Ρομπέρτο Κάρλος, Ραούλ, Μακ Μάναμαν, Μακελελέ, Μοριέντες κτλ. Είχε πάει στη Μαδρίτη για να καταφέρει ακριβώς αυτό – βέβαιος πως παίζοντας στη Ρεάλ οι πιθανότητές του είναι μεγαλύτερες. Αλλά είμαι βέβαιος πως η Γιούβε του Λίπι, που είχε αυτόν απόλυτο κουμανταδόρο, παρέμεινε στο μυαλό του ως ένα ανολοκλήρωτο αριστούργημα.   

Οι δυο αποτυχίες

Στη ζωή καμιά φορά, μια αποτυχία σε σημαδεύει περισσότερο από μια επιτυχία - πόσο μάλλον δύο αποτυχίες. Οι πίκρες του Ζιντάν στις ήττες των τελικών του Τσάμπιονς λιγκ που έπαιξε με τη Γιουβέντους φανερά έχουν σημαδέψει τον προπονητή Ζιντάν πιο πολύ από τις όποιες επιτυχίες του. Ο Ζιζού πικράθηκε πολύ τότε γιατί είδε μια σπουδαία Γιούβε, καλοδουλεμένη από τον Μαρτσέλο Λίπι, να χάνει δυο τρόπαια, που με βάση το ποδόσφαιρο που έπαιζε εκείνες τις σεζόν ήταν δίκαιο να τα κερδίσει. Μπορεί να μην ήρθαν τα τρόπαια, όμως, στο μυαλό του Ζιζού έμεινε η ανάμνηση μιας εξαιρετικής δουλειάς κι αυτό φαίνεται. Η Ρεάλ του είναι πολύ ιταλική – σχεδόν μια κλωνοποίηση εκείνων των ομάδων του Λίπι: η ομάδα που χθες κέρδισε στο Μόναχο, ένα ματς στο οποίο δεν ήταν καλύτερη, δεν έχει καμία σχέση με τη Ρεάλ των Γκαλάκτικος στην οποία ο Ζιντάν υπήρξε πρωταγωνιστής. Φέτος που τα πράγματα δεν πήγαν όπως τα είχε σχεδιάσει, ο Ζιντάν βρήκε λύσεις με μπούσουλα το ποδόσφαιρο που ο ίδιος γνώρισε: η Ρεάλ του περιμένει για να χτυπήσει στην κόντρα, αμύνεται και πρεσάρει λιγότερο, εκμεταλλεύεται τους κενούς χώρους σαν ιταλική ομάδα, διαφοροποιείται με τις αλλαγές του και παίζει καλύτερα εκτός έδρας. Ξαναδείτε τα ματς: κοντρόλαρε εύκολα την επιθετικότητα της Παρί στο Παρίσι, τσάκισε τη Γιούβε στο Τορίνο, έκανε διπλό πρόκρισης, όπως πέρυσι, στο Μόναχο. Εντός έδρας, με την υποχρέωση να βγει πιο ψηλά, μπερδεύεται περισσότερο: υπέφερε για ένα ημίχρονο από τους Παριζιάνους, έχασε από την Κυρία, θα πρέπει να είναι προσεχτική με την Μπάγερν.   

Σκληρός και ξεροκέφαλος

Λένε ότι η προπονητική αντίληψη του Ζιντάν διαμορφώθηκε από τον Κάρλο Αντσελότι του οποίου υπήρξε βοηθός – δεν συμφωνώ. Ο Αντσελότι μου μοιάζει λιγότερο Ιταλός (!) από τον Ζιζού: προσπαθεί να έχει καλές σχέσεις με τους παίκτες, δεν ασχολείται τόσο με την τακτική, ποντάρει στις μονάδες του, είναι παιδαγωγός. Ο Ζιντάν φανερά δεν κάνει δημόσιες σχέσεις: αφήνει στον πάγκο τον Μπέιλ και τον Μπενζεμά, προτιμά τον Ασένσιο και τον Λούκας Βάσκεθ αν κρίνει ό,τι είναι απαραίτητοι, μπορεί να καυγαδίζει με τον Ισκο. Αν κατάφερε φέτος να κρατήσει την ομάδα, είναι γιατί την μαστίγωσε – ο καλός κοσμοπολίτης Καρλέτο, όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως θέλει,  φεύγει. Ο τρόπος που διαχειρίζεται την Ρεάλ ο Ζιζού, από την πρώτη σεζόν που ανέλαβε τις τύχες της, έχει ως αποτέλεσμα μια ομάδα που με μοιάζει να έχει βγει από τις ιταλικές παραδόσεις. Μαζί του παίζουν εξαιρετικά οι περισσότεροι στόπερ γιατί δεν είναι ακάλυπτοι: ο Καζεμίρο παίζει ως αμυντικός χαφ, αλλά στην πραγματικότητα προστατεύει την άμυνα ως λίμπερο. Από τους δυο ακραίους μπακ άδεια να επιτίθεται έχει μόνο ο Μαρσέλο – ο δεξιός πρέπει να φροντίζει, ώστε οι στόπερ να έχουν κάποιον κοντά τους πάντα. Ο Κρος ήρθε κάποια μέτρα πιο πίσω: η Ρεάλ του Ζιζού πρώτα φροντίζει να μην δεχτεί αντεπιθέσεις κι έπειτα όλα τα άλλα – με τη Μπάγερν δεν της χρειάστηκαν πιο πολλές από πέντε τελικές προσπάθεις για να σκοράρει δυο φορές. Η Μπάγερν, αν κι έπαιζε μονότονα απο τα αριστερά και μόνο, την πίεσε πολύ, αλλά η Ρεάλ έμοιαζε να γουστάρει που παίζει άμυνα - όπως οι ιταλικές ομάδες.

Ακόμα και η επίθεση είναι ιταλική. Ο έλεγχος της μπάλας δεν γίνεται για να κατασκευαστούν επιθέσεις, αλλά για να υπάρχει σιγουριά. Η Ρεάλ παίζει και οριζόντια (δηλαδή λίγο άγιο τσούκου τσούκου μπολ), αλλά σηκώνει και τη μπάλα, αρκεί αυτή να πάει γρήγορα στους κυνηγούς. Επτά παίκτες είναι πάντα πίσω από τη μπάλα, αλλά και οι τρεις μπροστά πρέπει να βοηθούν, όπως έκαναν ο Μπόκσιτς, ο Βιέρι κι ο Ντελ Πιέρο, αλλά κι ο Ιντζάγκι κι ο Ραβανέλι τον καιρό του Λίπι: χθες τρεις φορές στο τελευταίο δεκάλεπτο ο Ρονάλντο καλύπτει, πιέζει, αμύνεται. Κυρίως είναι ιταλική (με λίγο από Εθνική Γαλλίας του 1998, αλλά τίποτα από Γκαλάκτικος) η ίδια η λογική της ομάδας: η οργάνωση της άμυνας προέχει, οι μέσοι υπάρχουν για να κρατάνε μπάλα και οι τρεις μπροστά οφείλουν να «καθαρίσουν» με τις συνεργασίες τους και χωρίς πολλά πολλά. Ο Ζιζού πρέπει να ήθελε να έχει ως συμπαίκτη τον Ρονάλντο – ένα που τα κάνει όλα γρήγορα.

Αυτός είναι το Τσάμπιονς λιγκ

Ο Ζιντάν είναι το Τσάμπιονς λιγκ. Εχει ιταλική λογική και καταλαβαίνει την αξία της τακτικής, γαλλική παιδεία πράγμα που τον βοηθά να μην είναι αλαζόνας. Και ξέρει ότι η Ρεάλ μπορεί να κερδίσει το τρόπαιο ακόμα και σε μια σεζόν που καλή δεν είναι, γιατί είναι πάντα η Ρεάλ, μια μεγάλη ομάδα που την τύχη της την καθορίζει. Θα είναι δύσκολο να κερδίσει το τρίτο σερί τρόπαιο: αμφιβάλω όμως αν υπάρχει άλλος που σε μια τέτοια σεζόν θα έφτανε τόσο κοντά.