Αποψε ολοκληρώνονται οι Ολυμπιακοί Αγώνες που έγιναν στο Παρίσι και δύσκολα κάποιος που ασχολήθηκε μαζί τους θα του ξεχάσει. Πολλά που συνέβησαν έμοιαζαν να είναι σκηνοθετημένοι για να μείνουν στην μνήμη μας από την πρώτη τους στιγμή, από την τελετή έναρξης που δίχασε και συζητήθηκε όσο καμία άλλη – και για λάθος λόγος. Αυτή τη φορά πιο πολύ και από αποτελέσματα είχαμε θριάμβους και δράματα. Είχαμε πολλα ελληνικά μετάλλια μερικά μάλιστα από νέους ήρωες όπως ο Απόστολος Χρήστου στην κολύμβηση, ο τζουντόκα Θοδωρής Τσελίδης, τα παιδιά της κωπηλασίας κτλ – για την ελληνική συμμετοχή θα γράψω κάτι πιο αναλυτικά αύριο. Δεν ήταν βέβαια μόνο οι Ελληνες αθλητές στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος: δράματα και θριάμβους είχαμε με πολλούς πρωταγωνιστές. Είδαμε τον Ράφα Ναδάλ να φεύγει από το αγαπημένο του Παρίσι χωρίς ένα ολυμπιακό μετάλλιο παρόλο που στο διπλό του τένις κατέβηκε μαζί του ο υπερταλαντούχος Κάρλος Αλκαράθ. Είδαμε και τις κάποτε αήττητες Τζαμακαϊνές σπρίντερ να αποχωρούν ή να μην κατεβαίνουν σε τελικούς. Είδαμε την πρώτη κιόλας μέρα και την Γιαπωνέζα ανίκητη τζουντόκα Αμπε Ούτα να χάνει και να σπαράζει στο κλάμα. Είδαμε και τα χρυσά του Τζόκοβιτς, του ΛεΜπρόν, της Μπάιλς που χειροκρότησε την Αντράντε υποκλινόμενη, τους Γάλλους να βάζουν σε τελικούς ομαδικών σχεδόν όλες τις ομάδες τους – είδαμε πολλά. Ωστόσο οι μεγάλες συζητήσεις δεν είχαν να κάνουν με αυτά. Συζητήθηκαν πιο πολύ η μόλυνση του Σικουάνα, που οδήγησε ακόμα και στην αλλαγή του προγράμματος, οι γκρίνιες των Γάλλων που δεν ήθελαν καλοκαιριάτικα αγώνες στο Παρίσι – ειδικά οι καταστηματάρχες, η παρουσία των διαφυλικών (Intersex) αθλητριών της Ταϊλάνδης και της Αλγερίας στην πυγμαχία και άλλα ανάλογα.
Στο τέλος των Αγώνων μου έχει κολλήσει μια σκέψη: μήπως τελικά η ΔΟΕ έχει ανάγκη από συζητήσεις γιατί πιστεύει πως αυτές και μόνο μπορεί να σώσουν το ενδιαφέρον του κόσμου για τους Αγώνες. Από το 1896 όταν και νεκραναστήθηκαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες οι συζητήσεις πάντα έπαιζαν ρόλο. Η πρώτη διοργάνωση της Αθήνας χαρακτηριζόταν από την παράξενη νοσταλγία μιας αρχαίας εποχής που κανένας δεν έζησε: από τότε για μας οι ολυμπιακοί ήταν «αγώνες» ενώ μάλλον για όλους τους υπόλοιπους ήταν «games» - παιγνίδια δηλαδή και τα παιγνίδια τα συζητάς. Ο Ντε Κουμπερντέν έδωσε την ευκαιρία για μια πολύ πολύ γρήγορη εμπορευματοποίησή τους – κυριολεκτικά. Στο Παρίσι και στο Λος Αντζελες μεγαλύτερη σπουδαιότητα και από τους Αγώνες είχαν οι εμπορικές εκθέσεις που έγιναν παράλληλα με την διεξαγωγή τους: προκάλεσαν μεγάλες συζητήσεις, ενίοτε και αντιδράσεις. Για να τονωθεί το ενδιαφέρον προστέθηκαν τα ομαδικά σπορ: λίγοι το γνωρίζουν αλλά η ΔΟΕ δεν επέτρεπε στην FIFA την διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου ποδοσφαίρου θεωρώντας το ανταγωνιστικό με το Ολυμπιακό τουρνουά ποδοσφαίρου. Για χρόνια προκαλούσαν συζητήσεις οι σκληροί κανόνες που απαγόρευαν στους επαγγελματίες αθλητές να πάρουν μέρος στους αγώνες – οι καταγγελίες για επαγγελματισμό έχουν σταθεί αιτία για να αφαιρεθούν μετάλλια. Δεν χωρά επίσης αμφιβολία πως παρά τα μποϊκοτάζ, ο ανταγωνισμός των Αμερικανών με τους Σοβιετικούς μετά το 1950 έκανε μεγάλο καλό στους Αγώνες: έγιναν κατά κάποιο τρόπο μέρος του Ψυχρού Πολέμου, που σημαίνει πως μας έδωσαν ιστορίες απίστευτες που πάντα τόνωναν το ενδιαφέρον. Το απίστευτο ξύλο στην πισίνα ανάμεσα στους Σοβιετικούς και τους Ούγγρους κάποτε δεν ήταν μια αμιγώς αθλητική ιστορία, αλλά ήταν πρωτοσέλιδο στις μεγαλύτερες εφημερίδες του κόσμου την δεκαετία του ’60. Όταν σε αυτό το εκρηκτικό μείγμα συναγωνισμού υπερδυνάμεων προστέθηκε και το ντόπινγκ το ενδιαφέρον εκτοξεύτηκε – κι ας είχαμε όλοι όχι υποψίες, αλλά σιγουριά πως οι επιδόσεις των αθλητών ήταν εξωπραγματικές. Οταν στη Σεούλ ο Μπεν Τζόνσον κέρδισε στο κατοστάρι τον Καρλ Λιούς με ένα χρόνο από το μέλλον δεν υπήρχε κανένα άλλο θέμα συζήτησης παγκοσμίως. Και μετά; Μετά ο ανταγωνισμός Ανατολής – Δύσης περιορίστηκε σε αθλητικά πλαίσια, το αντιντόπινγκ άρχισε να λειτουργεί (σήμερα προηγείται του ντόπινγκ για αυτό και τα ρεκόρ είναι σπάνια) και οι Ολυμπιακοί Αγώνες, παρόλο που η ΔΟΕ προσθέτει συνεχώς καινούργια σπορ, είναι μια αθλητική γιορτή. Αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα που δεν το λες και μικρό: ο επαγγελματικός αθλητισμός του καιρού μας είναι γεμάτος από γιορτές. Υπάρχουν πανευρωπαϊκά, παναμερικανικά και πανασιατικά πρωταθλήματα και υπάρχουν πάντα και παγκόσμια κύπελλα. Υπάρχουν σπουδαίες διεθνείς διοργανώσεις συλλόγων σε όλα τα ομαδικά σπορ αλλά και απολύτως λαμπερά πρωταθλήματα – σκεφτείτε το Τσάμπιονς λιγκ στο ποδόσφαιρο αλλά και το ΝΒΑ στο μπάσκετ. Και υπάρχουν πλέον και χρυσοφόρα μίτινγκ όχι μόνο στο στίβο αλλά και στην κολύμβηση. Κι αν πλέον στους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν βλέπουμε εξωγήινους αθλητές όπως ο Λίουις, ο Φελπς, ο Μπολ, η Κομανέτσι κτλ υπάρχει πρόβλημα συζητήσεων. Διότι οι συζητήσεις προκαλούν το ενδιαφέρον.
Ηταν ενορχηστρωμένες οι συζητήσεις που προέκυψαν στο Παρίσι; Κάποιες μου φάνηκαν τέτοιες. Η ΔΟΕ δεν έχει λόγο για τις τελετές έναρξης και λήξης όμως αποκλείεται οι πανταχού παρών άνθρωποί της να μην γνώριζαν το τελετουργικό: μάλλον στην ιδέα ότι θα χρησιμοποιηθεί ο Σηκουάνας έτριβαν τα χέρια τους ξέροντας πως το υποχρεωτικά χαώδες θέαμα θα προκαλέσει συζητήσεις. Αν πάντως αυτό είναι εικασία δεν χωρά αμφιβολία πως επέτρεψαν την συμμετοχή των intersex αθλητών για να γίνει λίγο χαμός – βοήθησαν βέβαια και οι Ρώσοι που ελέγχουν την παγκόσμια ομοσπονδία του μποξ: το αν η ΔΟΕ διαφοροποιήθηκε από την παγκόσμια ομοσπονδία του μποξ, ή η ομοσπονδία από την ΔΟΕ είναι η ιστορία του αβγού και της κότας. Τέλος μου μοιάζει βέβαιο πως η ανοχή που υπήρξε στα διοργανωτικά ζητήματα (τα νερά του Σηκουάνα δεν μολύνθηκαν ξαφνικά…) προέκυψε βάση σχεδίου: μεγάλη αναστάτωση, μεγάλη κουβέντα – για να παραποιήσουμε τον μακαρίτη τον Μάο.
Στο Παρίσι δυο εβδομάδες φούντωσαν οι συζητήσεις. Δεν μπήκαν σε δεύτερη μοίρα οι αθλητικές επιδόσεις, δεν έγινε λιγότερο focus στους πρωταγωνιστές, δεν έλλειψε και μια επίδειξη προόδου: οι τηλεοπτικές καλύψεις ειδικά στα σπορ σάλας υπήρξαν πρωτοποριακές. Αλλά μου φάνηκε πως για πρώτη φορά δόθηκαν πολλά «τυράκια» όχι μόνο στον Παγκόσμιο Τύπο και στους αρθρογράφους του αλλά και στο κοινό των Social Media που με τέτοια θρέφεται. Αναρωτιέμαι πραγματικά τι μας περιμένει σε τέσσερα χρόνια στο Λος Αντζελες. Διότι, αν δεν κάνω λάθος και υπάρχει όντως μια ανάγκη για συζητήσεις ώστε να φουντώνει το ενδιαφέρον, ας προετοιμαστούμε να ζήσουμε τα απίστευτα. Για να τα συζητήσουμε…
(Βημαγκαζίνο Αυγουστος του 2024)
