Ξύπνησα το πρωί με τις καμπάνες του Αη Γιώργη – ακριβώς στις 7 και 20. Εχω φύγει από την Αθήνα από την Πέμπτη το μεσημέρι. Ανέβηκα το βουνό, το βρήκα χιονισμένο. Ερχομαι στο Πήλιο για Πάσχα μετά από τρία χρόνια και φαίνεται πως το βουνό ήθελε να μου ξαναθυμίσει κι εμένα, όπως και τους υπόλοιπους πιστούς του, κάθε έκφανση της μεγαλοπρέπειάς του. Στα Χάνια είχε χιόνι. Χθες, Μεγάλη Παρασκευή, η μέρα κύλησε μέσα σε μια παράξενη μουντάδα. Σήμερα, Μέγα Σάββατο, οι μετεωρολόγοι που προανήγγειλαν τον ερχομό μιας υπέροχης μέρας, σχεδόν καλοκαιρινής, δικαιώθηκαν. Το Πάσχα στο Πήλιο είναι όμορφο όταν υπάρχει παράλληλα με τον εορτασμό του αυτή η παράξενη ενορχήστρωση των εποχών, σαν περίληψη των προηγούμενων και των επόμενων, σαν ευκαιρία για να καταλάβεις πως είναι ο χρόνος και πως κυλάει και πως οφείλεις να τον καταλαβαίνεις και να τον χαίρεσαι, γιατί διαφορετικά θα σε καταπλακώσει ο φόβος του. Στο Πήλιο οι εναλλαγές των εποχών είναι ενορχηστρωμένες. Κάτι σαν σκηνικό εντυπωσιακής παραγωγής που μετρά περισσότερο από τα επί σκηνής δρώμενα: καμία ιστορία δεν μπορεί να είναι εξίσου συναρπαστική με το σκηνικό στην οποία διαδραματίζεται. Εκτός ίσως από το Πάσχα. Που έχει και την τελετουργία και τη μυθολογία που είναι απαραίτητη.

Χωρίς να το καταλάβω

Εχω περάσει μια ζωή δίπλα σε εκκλησίες με καμπάνες – τόσο, που λόγω συνήθειας, αυτές της Αγίας Φωτεινής όταν κοιμάμαι δεν τις ακούω πια. Όπου έχω μείνει στη ζωή μου δίπλα είχα μια εκκλησιά: αν εξαιρέσεις τη Νέα Σμύρνη οπουδήποτε αλλού έχω μείνει αυτό δεν το διάλεξα – προέκυπτε τυχαία, εκτός αν κάτι με έσπρωχνε στην επιλογή ενδόμυχα χωρίς να το καταλαβαίνω. Όπως και να χει οι μόνες καμπάνες που φέτος άκουσα στον ύπνο μου ήταν οι σημερινές – φαίνεται ότι χθες ήμουν πολύ κουρασμένος από το ταξίδι και τις βαριές και πένθιμες καμπάνες της Μεγάλης Παρασκευής δεν τις άκουσα. Από την άλλη μπορεί κι εδώ το ζήτημα να έχει να κάνει με επιλογές εσωτερικές που μόνο ψυχαναλυτές μπορεί να εξηγήσουν: αν είμαστε ό,τι ακούμε εγώ είμαι διχασμένη προσωπικότητα από κούνια. Αν είμαστε ό,τι προτιμάμε ν ακούμε αισθάνομαι ήδη λίγο καλύτερα.

Στην προκειμένη περίπτωση, ίσως η ενδόμυχη επιλογή του ήχου της καμπάνας, το ποια δηλαδή ακούω και ποια όχι, έρχεται ως απαραίτητη απόδειξη πως το Πάσχα στο Πήλιο όλες οι αισθήσεις έχουν τη δική τους δυνατότητα να λειτουργήσουν εξαιρετικά. Ακούς τις καμπάνες. Περνάς τις μέρες ζώντας στο σπίτι μέσα σε μυρωδιές – ακόμα και τα «σαρακοστιανά» απαιτούν μεράκι. Οι γεύσεις εναλλάσσονται – βοηθάνε και τα τσίπουρα.  Κυρίως όμως συμμετέχεις σε ένα πανηγύρι οράσεων και ενοράσεων. Αν είσαι τυχερός βλέπεις τις μεταβολές του τοπίου που σου θυμίζουν το πέρασμα των εποχών: όλες σε μια μόνο μέρα. Βλέπεις όλες τις εικόνες του ουρανού: αν είσαι προσεχτικός ακόμα και την ψυχοσύνθεσή του καθώς μπορείς να τον χαρείς μουντό, σκοτεινό, βαρύ, αλλά και λαμπερό και κυρίαρχο. Βλέπεις κυρίως την αληθινή όψη των χρωμάτων όπως η φύση τα καθορίζει: εδώ μόνο το πράσινο είναι πράσινο, το κόκκινο κόκκινο, το γαλάζιο γαλάζιο. Εδώ μόνο δεν υπάρχουν αποχρώσεις, αλλά κανονικότητα: όλα μεταβάλλονται από το φως του ήλιου σαν κάποιος να έχει ένα διακόπτη και να παίζει μαζί του. Το τοπίο είναι πάντα διαφορετικό τη Μεγάλη Παρασκευή και πάντα διαφορετικό το Μέγα Σάββατο. Ακόμα κι αν βρέξει. Γιατί είναι Πάσχα.

Αξίζει τον κόπο

Υπάρχουν πολλά μέρη στην Ελλάδα, που έχουν τα δικά τους υπέροχα σκηνικά. Εχουν αρχαιότητες που το φως μπορεί να λαμπρύνει, βυζαντινές εκκλησιές που αυτές τις μέρες έχουν την τιμητική τους, σπίτια πανέμορφα  με γυαλάδα που σε κάνει να ζηλεύεις τους ιδιοκτήτες τους. Υπάρχουν μέρη με δρόμους καλύτερους, μαγαζιά της μόδας, χωριά φτιαγμένα για να τα κατακτήσει ο ασταμάτητος στρατός των τουριστών κι έθιμα που για μια φορά τουλάχιστον στη ζωή σου αξίζει να τα χαρείς και να τα παρακολουθήσεις. Εχω κάνει Πάσχα κι αλλού – έχω κάνει και στο εξωτερικό αναζητώντας ορθόδοξες εκκλησιές γεμάτες από θρησκευόμενους πιστούς που νιώθουν ότι συμμετέχουν σε κάτι αληθινά ιερό γιατί από την Ελλάδα λείπουν.

Αλλά δύσκολα θα ξανακάνω Πάσχα κάπου αλλού δηλαδή μακριά από το Πήλιο γιατί πουθενά δεν υπάρχουν οι καμπάνες του Αη Γιώργη για να με ξυπνήσουν το Μέγα Σάββατο το πρωί. Όταν εκείνη την ώρα βγαίνω στο μπαλκόνι αντικρύζω την εικόνα ενός παράξενου ήχου σιωπής, ενώ σιωπή δεν υπάρχει γιατί οι καμπάνες χτυπούν επιβλητικά κι ασταμάτητα. Αυτή τη μυστήρια σιωπή την δημιουργεί η εικόνα μιας απόλυτα αχρονικής ηρεμίας, η αίσθηση ότι έχεις μπροστά σου μια ζωντανή φωτογραφία καρτ ποστάλ στην οποία δεν υπάρχει χρόνος, παρά μόνο χώρος. Η πλατεία είναι άδεια από ανθρώπους και γεμάτη από ιστορίες. Οσο οι καμπάνες χτυπάνε νιώθεις ότι δεν κουνιέται τίποτα: ούτε ένα φύλλο από τα αιωνόβια πλατάνια. Πάντα νόμιζα πως αυτή ακριβώς τη στιγμή, στις 7 και 20 του Μεγάλου Σαββάτου, ο Θεός μου αποκαλύπτει τα μυστικά της ευτυχίας και οι καμπάνες χτυπάνε δυνατά για να μην τον ακούσω και να συνεχίσω να ταλαιπωρούμαι και να ταλαιπωρώ τον κόσμο μου. Η ίσως αυτή ακριβώς η εικόνα να είναι η απόδειξη ότι ο Παράδεισος υπάρχει και σου αποκαλύπτεται πασχαλιάτικα. Κι ο ήχος της καμπάνας είναι απλά η υπενθύμιση – αυτή η παράξενη φωνή που ακούς καμιά φορά και που σου λέει πάντα «άνοιξε τα μάτια». Και που την αγνοείς, ενώ δεν θα πρεπε.

Εφυγα αφήνοντας πίσω δουλειές που δεν τελειώνουν ποτέ, ραντεβού που θα πρεπε να γίνουν και πήραν αναβολή, τον Ολυμπιακό που έχασε το πλεονέκτημα έδρας, φίλους στους οποίους εύχομαι από καρδιάς να κάνουν το καλύτερο Πάσχα. Εχουμε χρόνο για όλα και όλους: προέχουν όσα δεν μπορεί να ασχοληθείς μαζί τους αργότερα. Στην προκειμένη περίπτωση μάλλον έφυγα τελικά για να ακούσω τις καμπάνες του Αη Γιώργη στις 7 και 20 το πρωί: χωρίς αυτές για μένα δεν υπάρχει Πάσχα.

Σας εύχομαι ολόψυχα αυτή τη φωνή που σας παρακαλάει συχνά πυκνά ν ανοίξετε τα μάτια σας μια τουλάχιστον φορά να την ακούσετε. Αξίζει τον κόπο…