Όπως συμβαίνει συνήθως με τους τελικούς στους οποίους φτάνουν δυο ομάδες από την ίδια χώρα κι ο τελικός του Κόπα Λιμπερταδόρες ανάμεσα στην Παλμέϊρας (που κέρδισε) και την Σάντος (που έχασε) δεν ήταν και το καλύτερο ματς: δεν βοήθησε και το άδειο γήπεδο. Το ματς δεν είχε πολλές φάσεις και κρίθηκε από ένα γκολ του Μπρίνο Ενρίκε στο τελευταίο λεπτά των καθυστερήσεων – ο σκόρερ είναι αυτό που λέμε «χρυσή αλλαγή». Τουλάχιστον χάρηκε ο καλός Αμπέλ Φερέιρα, προπονητής των Πράσινων, όπως αποκαλούν την Παλμέιρας οι Βραζιλιάνοι. «Ισως δεν είμαι ο καλύτερος άνθρωπος και θα θελα σίγουρα να είμαι καλύτερος σύζυγος, αλλά είμαι ένας καλός προπονητής» είπε στο τέλος κλαίγοντας. Δεν είχα ποτέ την παραμικρή αμφιβολία. Τον περασμένο Ιούνιο είχα γράψει στην εφημερίδα ένα κομμάτι για τον Φερέιρα με τίτλο «ο Ζαρντίμ του ΠΑΟΚ»: το χω ανεβάσει κι εδώ – ψάξτε το αν σας ενδιαφέρει. Μεταξύ άλλων πρόβλεπα ότι ο Φερέιρα θα φύγει γρήγορα από την Ελλάδα και θα πάει κάπου που θα κάνει μια μεγάλη επιτυχία. Δεν αποκλείω τα επόμενα χρόνια να κερδίσει και πρωταθλήματα. Στην Πορτογαλία.    

Η Παλμέιρας κέρδισε την πραγματικότητα το Λιμπερταδόρες, όχι στον τελικό, αλλά όταν απέκλεισε στον ημιτελικό την Ρίβερ Πλέιτ κερδίζοντας την με 3-0 στο Μπουένος Αϊρες. Σε εκείνο το ματς η Παλμέιρας είχε παίξει άμυνα και αντεπιθέσεις υποδειγματικά: η Ρίβερ είχε 70% κατοχή μπάλας και έξι τουλάχιστον μεγάλες ευκαιρίες, αλλά οι Βραζιλιάνοι στους χώρους που άφηνε έκαναν το δικό τους πάρτι! Ο πρόεδρος της Παλμέιρας ο κ. Μαουρίσιο Γκαλιότε, είχε τότε δηλώσει πως αυτός και οι οπαδοί ευχαριστούν τους Έλληνες που άφησαν τον Αμπέλ να φύγει και να έρθει στη Βραζιλία. Ο Γκαλιότε έψαχνε ένα πορτογάλο προπονητή καθώς ήθελε να αντιγράψει την Φλαμένγκο που πήρε τα πρωτεία στην Βραζιλία χάρη στον Χόρχε Χεσούς. Φυσικά δεν μετάνιωσε για την επιλογή του Αμπέλ Φερέιρα: επί των ημερών του η Παλμέιρας έχει γνωρίσει μόλις δύο ήττες σε 22 παιχνίδια και πήρε ένα τρόπαιο που ονειρευόταν από το 1999 – τότε ήταν η μοναδική φορά που το κατέκτησε. Η ερώτηση είναι αν ο Αμπέλ στην Ελλάδα αδικήθηκε.

Δεν είναι ακριβώς έτσι

Τι θα πει «αδικώ ένα προπονητή»; Το πράγμα σηκώνει πολλή κουβέντα. Αν ο Φερέιρα είχε τα αποτελέσματα που ο ΠΑΟΚ περίμενε από αυτόν, πιθανότατα ο Αμπέλ θα ήταν ακόμα στη Θεσσαλονίκη. Ηταν τα αποτελέσματα που είχε με τον ΠΑΟΚ τα καλύτερα; Δεν μπορείς να το πεις, όσο κι αν τον εκτιμάς. Παρέλαβε μια ομάδα που είχε κατακτήσει το πρωτάθλημα αήττητη, αλλά δεν κατάφερε να της δώσει συνέχεια. Στα ντέρμπι ο περσινός ΠΑΟΚ απλά γλύτωνε από ήττες: η απόδοσή του με τον Ολυμπιακό, τον ΠΑΟ, τον Αρη ακόμα και εντός έδρας δεν ήταν η καλύτερη. Στο τέλος η ομάδα του κατέρρευσε: στα play off μέσα στην Τούμπα κέρδισε μόνο τον ΟΦΗ. Επομένως όλοι αυτοί που τότε φώναζαν ρυθμικά το όνομα του Πάμπλο Γκαρσία δεν τον αδίκησαν. Αλλά μολονότι όλα αυτά ισχύουν, το πράγμα δεν είναι έτσι ακριβώς.

Η πρόοδος σταμάτησε γρήγορα  

Ας θυμηθούμε περίπου τι έγινε. Ο Φερέιρα κλήθηκε να συνεχίσει τη δουλειά (;) του Ρασβάν Λουτσέσκου χωρίς ποτέ να έχει το χρόνο (και κυρίως τους παίκτες…) να φτιάξει την ομάδα που ήθελε. Παρέλαβε ένα ΠΑΟΚ τη λογική του οποίου δεν καταλάβαινε: η ομάδα δεν του έμοιαζε ούτε αμυντικά στιβαρή, ούτε επιθετικά αποτελεσματική. Δεν καταλάβαινε το ποδόσφαιρο του Ρουμάνου (δεν ήταν ο μόνος…) και δεν είχε και τον Πρίγιοβιτς που μια χρονιά πριν έδωσε στον Λουτσέσκου νίκες σε όλα τα ντέρμπι του πρώτου γύρου. Ο Φερέιρα προσπάθησε πέρυσι να φτιάξει ένα ΠΑΟΚ πιο επιθετικό, καθιερώνοντας τον Μίσιτς, παίζοντας με τρεις κυνηγούς κι ένα «δεκάρι» και ζητώντας μεγαλύτερη κατοχή μπάλας. Αρχικά ο ΠΑΟΚ έγινε πιο ελκυστικός, έπαιξε δυο ωραία ματς με τον Αγιαξ, μοίραζε τεσσάρες και πεντάρες στα φιλικά, αλλά έκανε το κρίσιμο λάθος νωρίς: αποκλείστηκε και από το Γιουρόπα λιγκ (και μάλιστα από την Σλόβαν Μπρατισλάβας, όχι από ένα μεγαθήριο) και η πρόοδός του σταμάτησε. Καμία ομάδα δε προόδευσε σοβαρά ποτέ παίζοντας μόνο στο ελληνικό πρωτάθλημα.

Το χειρότερο που συνέβη στον Αμπέλ είναι ότι είχε μια ομάδα που βασιζόταν σε πέντε – έξι ταλαιπωρημένους βετεράνους κι αυτό στο τέλος του στοίχισε: δεν μπορούσε να ξανακάνει νέο τον Βιερίνια, τον Βαρέλα, τον Μαουρίσιο, τον Μάτος, τον Μπίσεσβαρ, τον Κρέσπο (που τραυματίστηκε κιόλας). Ο ΠΑΟΚ αυτό πλήρωσε κι όχι τις εμμονές ή τις επιλογές του προπονητή του. Στην Ελλάδα λίγοι το κατάλαβαν αλλά το καλύτερο στοιχείο του Φερέιρα είναι η δουλειά του με νέους: στην ενδεκάδα της Παλμέιρας που κέρδισε το Λιμπερταδόρες οι μόνοι πάνω από τριάντα χρονών είναι ο αρχηγός Λουίς Αντριάνο και ο τερματοφύλακας Γουέβερτον. Ο οργανωτής της ομάδας, ο πολυτάλαντος Ντανίλο είναι 19 χρονών. Κι ο αριστερός εξτρέμ Μενίνο 20. Η αγάπη του Αμπέλ για τους πιτσιρικάδες φάνηκε κι εδώ όταν έκανε βασικό τον Τζόλη και τον Μιχαηλίδη. Αλλά λίγοι αυτό το εκτίμησαν: για άλλα τον έφεραν και μάλλον δεν ήξεραν σε τι ακριβώς είναι καλός.

Να μην έχει απαιτήσεις

Αλλά ας μείνουμε στο θέμα. Αδικήθηκε; Από την κριτική όχι: κριτική ήταν λογικό να του γίνεται, αφού τα αποτελέσματα του δεν ήταν αυτά που περίμεναν. Πιο πολύ από αδικημένος ήταν άτυχος: η ατυχία του ήταν ότι δούλεψε σε μια ομάδα που της είναι δύσκολο να «χτίσει» ένα προπονητή. Ο Ιβάν Σαββίδης του έκανε ένα πολύ μεγάλο συμβόλαιο για να μην μπει στον πειρασμό να τον διώξει, αλλά δεν του πήρε εκείνο το πρώτο καλοκαίρι που τον έφερε τους παίκτες που θα θελε. Ο Στοχ, ο Ροντρίγκο, ο Εσίτι, ο Ντούγκλας, ο τερματοφύλακας Ζίφκοβιτς δεν είναι παίκτες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τον Αμπέλ.

Τα πανηγύρια για το νταμπλ

Ο Φερέιρα δεν είναι ο πρώτος που στην Ελλάδα χρυσοπληρώθηκε για να μην έχει απαιτήσεις Αν σε κάτι τον συμπονώ είναι ότι δεν βρέθηκε κανείς να εξηγήσει στους οπαδούς του ΠΑΟΚ τη δυσκολία με την οποία έπρεπε να αναμετρηθεί. Εκείνο το καλοκαίρι που ήρθε κρατούσαν ακόμα τα πανηγύρια για την κατάκτηση του νταμπλ – ο Ιβάν αντιμετωπιζόταν ως «θεότητα». Ποιος να τολμούσε να γράψει ή να πει ότι η γερασμένη ομάδα του ΠΑΟΚ είχε ανάγκη από μεγάλες προσθήκες; Ποιος να τολμούσε να εξηγήσει τον κίνδυνο μιας πιθανής κατάρρευσης; Ποιος θα τολμούσε να κάνει κατανοητό πόσο μακριά από τη λογική του Φερέιρα ήταν ο ΠΑΟΚ που βρήκε; Δεν το έκανε κανείς στη Θεσσαλονίκη. Κι ο Αμπέλ έμεινε ένας άγνωστος ξένος. Τσακίστηκε από τη σύγκριση με τον Λουτσέσκου παίζοντας με την ομάδα του Ρουμάνου. Το καλοκαίρι που μας πέρασε επιχείρησε να φτιάξει μια δική του. Αλλά χρήματα δεν υπήρχαν πια: ο ΠΑΟΚ είχε γονατίσει οικονομικά από τις σπατάλες. Χωρίς τον Μίσιτς, τον Ακπομ, τον Μαουρίσιο και χωρίς αντικαταστάτες του Βιερίνια, του Μπίσεσβαρ, του Μάτος, του Βαρέλα και πολλά έκανε.

Στο τέλος ο Φερέιρα δεν έφυγε από τον ΠΑΟΚ γιατί κρίθηκε άχρηστος, όπως τόσοι και τόσοι προπονητές στην Ελλάδα, ούτε γιατί είχε εμμονή με το 3-4-3, όπως έγραφαν όταν δεν κέρδιζε. Εφυγε πιστεύω γιατί το συμβόλαιό του ήταν τεράστιο και οι Βραζιλιάνοι κάτι πλήρωσαν για να τον αποκτήσουν. Και πήγε εκεί που μπορούν να τον πληρώνουν, του δίνουν τη δυνατότητα να δουλεύει με μικρούς και τον πιστεύουν χωρίς να τον συγκρίνουν με τον προκάτοχό του κι ας ήταν αυτός ο σπουδαίος Βάντερλι Λουξεμβούργο. Το ότι αμέσως κάτι κέρδισε δεν είναι περίεργο. Περίεργο θα ήταν να μην κέρδιζε…