Οι πρώτες εμφανίσεις του Ολυμπιακού, της ΑΕΚ και του Αρη στην Ευρώπη είχαν και μια χρησιμότητα: έκαναν ακόμα περισσότερο σαφές τι ακριβώς οι ομάδες αυτές χρειάζεται να βρουν στη συνέχεια στο μεταγραφικό παζάρι. Όχι για να αποκλείσουν την Νέφσκι και τη Βελέζ και την Αστάνα. Αλλά για να έχουν μια κάποια πληρότητα στο ρόστερ. Που τώρα τους λείπει.
Φάνηκαν αμέσως οι ανάγκες
Οι πρώτες κινήσεις του Ολυμπιακού στις εφετινές μεταγραφές ξάφνιασαν είναι αλήθεια πολλούς από όσους τον παρακολουθούν. Με βάση τα περσινά δεδομένα, τις αποχωρήσεις κάποιων βασικών όπως ο Σα, ο Χολέμπας και ο Μπρουμα και φυσικά μετά και τον τραυματισμό του Φορτούνη θα περίμενε κανείς διαφορετικές προτεραιότητες: πρώτα από όλα την αντικατάσταση όσων έφυγαν ή όσων θα λείψουν για καιρό όπως ο Ελληνας άσος. Αντι για αυτό είδαμε ο Ολυμπιακός να ξεκινά με την απόκτηση του Τικίνιο και του Κουντέ, ενώ για την ώρα ο μόνος που έχει αντικατασταθεί είναι ο Σα: ο Βάτσλικ είναι αξιόπιστος τερματοφύλακας – το λέω με βάση το βιογραφικό του, γιατί ακόμα δεν τον έχουμε δει να αγωνίζεται. Από την άλλη έχουμε δει να αγωνίζονται πολύ ο Ρέαπτσουκ, ο Ανδρούτσος, ο Ρατζέλοβιτς, ο Βρουσάι – τους έχουμε δει τόσο όσο είναι αρκετό για να καταλάβουμε πως κανείς τους δεν συγκρίνεται με τους προηγούμενους που έπαιζαν στις θέσεις αυτές: ο Ομάρ, ο Τσιμίκας, ο Ποντένσε, ο Χριστοδουλόπουλος δεν θα έχαναν ποτέ θέση βασικού από τους αντικαταστάτες τους.
Ανάλογα διδακτική είναι για τον Αρη και η ήττα από την Αστάνα – κυρίως για τον τρόπο που ήρθε. Ο Αρης θέλει επειγόντως φορ ακόμα κι αν δείξει εμπιστοσύνη στον Μήτρογλου: μέχρι ο διεθνής άσος να βρει τον εαυτό του κάποιος πρέπει να κάνει μια δουλειά την οποία ο Μάνος δυσκολεύεται να κάνει απέναντι σε κλειστές άμυνες. Το ματς με την Αστάνα ωστόσο έβγαλε στην επιφάνεια και μια άλλη ανάγκη: την ανάγκη να βρεθεί ένα γρήγορο σέντερ μπακ ικανό να αντικαταστήσει τον Ρόουζ που έφυγε. Το δίδυμο Δεληζήσης – Μπελαουάν δυσκολεύεται να παίζει ψηλά. Δεν κάνουν όλοι για όλα.
Η συζήτηση για την ΑΕΚ είναι κάπως διαφορετική. Η δική μου εντύπωση είναι ότι η ΑΕΚ έκανε απέναντι στη Βελέζ μια κακή εμφάνιση – μια από αυτές που δεν επιτρέπουν κρίσεις για τις ελλείψεις τις αλλά απλά μαρτυρούν αδυναμίες. Αν κάποιος έκρινε την ΑΕΚ με βάση αυτό που αυτή παρουσίασε στο Σεράγιεβο θα έλεγε ότι πρέπει να αλλάξει 8-9 παίκτες τουλάχιστον: προφανώς αυτό δεν μπορεί να γίνει. Η ΑΕΚ θα δείξει καλύτερη και μόνο με την προσθήκη του Βράνιες, αλλά από εκεί και πέρα ο Μιλόγεβιτς πρέπει να αποφασίσει τι ομάδα θέλει να φτιάξει. Αν θέλει να φτιάξει μια ομάδα παραγωγική, γρήγορη, ικανή να παίξει ποδόσφαιρο πρωτοβουλίας θα χρειαστεί μια σοβαρή ενίσχυση και στη μεσαία γραμμή: το βάρος που πέφτει στον Πέτρο Μάνταλο, που δεν έχει κανονικό αντικαταστάτη, γίνεται σιγά σιγά ασήκωτο. Αν από την άλλη ο κόουτς θέλει μια πιο στιβαρή αμυντικά ομάδα τότε χρειάζεται κι άλλους αμυντικούς – κι όχι μόνο πλάγιους.
Όλα είναι αυτονόητα
Όλα αυτά είναι αυτονόητα και επιβεβαιώθηκαν μετά από ένα και μόνο επίσημο ματς. Αδυνατώ να πιστέψω ότι οι υπεύθυνοι των ομάδων δεν τα ξέρουν. Αλλά γιατί ενώ τα γνωρίζουν είναι τόσο δύσκολο φέτος το καλοκαίρι να βρουν τους παίκτες που οι ομάδες χρειάζονται; Είναι τόσο άχρηστοι όλοι όσοι δουλεύουν στα τμήματα σκάουτινκ ώστε εμείς πίσω από τα πληκτρολόγια να είμαστε τόσο καλύτεροί τους; Όχι φυσικά. Απλά υπάρχουν κάποια δεδομένα που κάνουν τη μεταγραφική ενίσχυση των ελληνικών ομάδων χρόνο με το χρόνο δυσκολότερη.
Τα νέα (;) δεδομένα
Το πρώτο δεδομένο είναι η απόλυτη έλλειψη ταλέντων και παικτών, που μπορεί να σταθούν στις θεωρητικά μεγάλες ελληνικές ομάδες και σήμερα αγωνίζονται στις υπόλοιπες του ελληνικού πρωταθλήματος. Η παραγωγή Ελλήνων παικτών είναι παράξενη: βγαίνουν περισσότεροι από παλιά (βοηθά και το πρωτάθλημα Νέων) αλλά ολοένα και λιγότερο προικισμένοι. Ο ανταγωνισμός των μεγάλων ομάδων και σε αυτό τον τομέα έχει ως αποτέλεσμα οι μεγάλοι να μαζεύουν όποιο ταλέντο υπάρχει στα 17 του, αλλά αυτό δεν συνεπάγεται πάντα και εξέλιξη. Ενας Τσιμίκας ή ένας Τζόλης ή ένας Αλεξανδρόπουλος βγαίνουν: πολλοί χάνονται γιατί δεν βρίσκονται σε ομάδες, όπως ήταν κάποτε ο Πανιώνιος π.χ, που έδινε πραγματικές ευκαιρίες βελτίωσης σε 18χρονους. Η δε ποιότητα των ξένων παικτών που έρχονται στους μικρότερους είναι σταθερά και χρόνο με το χρόνο χειρότερη: κάποτε στον Αστέρα έπαιζαν ο Ντε Μπλάσις, ο Ράγιος, ο Ναβάρο, σήμερα ο καλύτερος μπορεί να είναι ο Μπαράλες στα 34 του. Δεν νομίζω να υπάρχει άλλο πρωτάθλημα στην Ευρώπη που να μην υπάρχει στις ομάδες που είναι εκτός εξάδας, ένας παίκτης που να δείχνει ικανός να παίξει βασικός σε κάποια από τις τρεις πρώτες ομάδες της περσινής σεζόν.
Το δεύτερο δεδομένο είναι ότι οι τιμές των ξένων παικτών είναι πλέον απλησίαστες για τις δικές μας ομάδες. Σήμερα στην Ευρώπη κάθε απλά καλός παίκτης κοστολογείται τουλάχιστον 8 με 10 εκατομμύρια. Τα 2 εκατομμύρια ευρώ είναι ένα καλούτσικο (κι όχι δελεαστικό) ετήσιο συμβόλαιο. Ο κόσμος νομίζει ότι κάποιες ομάδες κάνουν ένα μαγικό σκάουτινκ και βρίσκουν τρομερούς παίκτες τζάμπα: δεν ισχύει τίποτα από αυτά. Η Αταλάντα π.χ μπορεί να έχει το καλύτερο σκάουτινγκ στην Ευρώπη αυτό τον καιρό. Όμως οι «άγνωστοι» παίκτες που αγοράζει κοστίζουν τρομερά (για τα ελληνικά δεδομένα χρήματα). Για τον Μέλε πλήρωσε στην Γκένγκ 12 εκα ευρώ. Για τον Λάμερς έδωσε 7. Στους Γκόσενς και Ντε Ρουν δίνει πάνω από 2,5 εκατ ευρώ το χρόνο: και είναι και τυχερή γιατί και τους δυο τους βρήκε ελεύθερους. Στην Ελλάδα ένα ετήσιο συμβόλαιο που είναι γύρω στο 1 εκατομμύριο ευρώ θεωρείται και είναι τεράστιο. Στην Ευρώπη όχι.
Να πάει κάπου δανεικός…
Οι παίκτες πλέον αποκτούν υπεραξία απλά γιατί αγωνίζονται σε κάποια πρωταθλήματα. Είναι πολλή χαρακτηριστική η περίπτωση του καλού Γιακουμάκη. Ότι κάπου αδικήθηκε από την ΑΕΚ είναι βέβαιο. Πέρυσι έκανε ένα πολύ καλό πρωτάθλημα με τη Φένλο που όμως υποβιβάστηκε. Προφανώς τα 500 χιλιάρικα που έδωσαν οι Ολλανδοί για να τον αποκτήσουν ήταν λίγα. Αλλά σήμερα ζητάνε πάνω από 10 για να τον δώσουν στη Φέγενορντ! Ο παίκτης έγινε 20 φορές καλύτερος από ό,τι ήταν; Όχι φυσικά. Απλά βρέθηκε σε ένα καλύτερο πρωτάθλημα και η αξία του απογειώθηκε. Κι αυτό δεν είναι εξαίρεση: είναι πλέον κανόνας. Αξίες δεν απογειώνουν μόνο οι Ολλανδοί, αλλά όλοι! Οι Βέλγοι, οι Ισπανοί, οι Πορτογάλοι, φυσικά οι Γάλλοι. Αλλά όλοι αυτοί κάνουν κάτι που οι δικές μας ομάδες δυσκολεύονται να κάνουν παρόλο που ολοένα και πιο πολύ το προσπαθούν: δημιουργούν ποδοσφαιριστές – πολλούς μάλιστα. Προτάσσοντας σε πολλές περιπτώσεις αυτό, από στόχους αγωνιστικούς όπως πχ η διεκδίκηση ενός εγχώριου τίτλου κτλ. Αυτό προφανώς οι μεγάλες ελληνικές ομάδες δύσκολα μπορούν να το κάνουν: για ένα Μπα που θα πάρει ευκαιρίες, υπάρχει ένας Μάρκοβιτς που δεν θα πάρει. Και για ένα Τζόλη που θα γίνει βασικός, θα υπάρχει πάντα ένας Λάμπρου που θα πρέπει να πάει κάπου δανεικός.
Ολοι στην Ελλάδα ξέρουν τι θέλουν, αλλά δεν είναι καθόλου απλό να το βρουν. Οπότε υποχρεωτικά θα πρέπει να περιμένουν τα τέλη Αυγούστου για να δουν αν κάποιες καλές περιπτώσεις θα προκύψουν: σε πολλές ομάδες παίκτες περισσεύουν και δίνονται ως δανεικοί, σε άλλες παίκτες βαριούνται να παριστάνουν τους ακριβοπληρωμένους αναπληρωματικούς και προτιμούν να μείνουν ελεύθεροι και πάντα κάποια καλή περίπτωση μπορεί να προκύψει. Αλλά αυτό δεν το λες συμμετοχή σε μεταγραφικό παζάρι – είναι κάτι άλλο.
Λείπουν σίγουρα και τα χρήματα απο τις ελληνικές ομάδες, αλλά αυτά δεν ήταν ποτέ πολλά σε σύγκριση με αυτά που διέθεταν οι άλλοι. Στην Ελλάδα δεν ξέρει σχεδόν κανείς τι χρήματα θα πάρει του χρόνου απο την τηλεόραση π,χ κι αυτό ενισχύει την διστακτικότητα. Για την ώρα όλοι αρκούνται στην αναζήτηση ταλέντων, στα «στοιχήματα», στην προσπάθεια να πείσουν κάποιους παίκτες να γυρίσουν ελπίζοντας ότι θα δώσουν όσα την προηγούμενη φορά, στην ιδέα να βρεθεί κάποιος 33αρης με καλό όνομα που να φανεί σαν σημαντική προσθήκη χάρη στα Media κτλ. Αυτή η στρατηγική ωστόσο δύσκολα σε κάνει καλύτερο…
Είμαι απαισιόδοξος. Παίκτες θα ρθούν. Αλλά δύσκολα θα δούμε ομάδες καλύτερες. Και οι ευρωπαϊκοί υποβιβασμοί συνοδεύονται πάντα από «οικονομικό ξεφούσκωμα». Αλλιώς ακολουθούν χρέη. Και προβλήματα χειρότερα…
