Στο 64ο λεπτό του ματς της Γιουβέντους με την Ρεάλ Μαδρίτης στο Τορίνο, για τα προημιτελικά του Τσάμπιονς λιγκ, συνέβη κάτι σπάνιο: ο πλανήτης ολόκληρος μετατράπηκε σε ένα θέατρο που είδε μια στιγμή μαγείας του σόουμαν Ρονάλντο. Ο Πορτογάλος, σαν άλλος Ντέιβιντ Κόπερφιλντ, πέταξε στον ουρανό καταργώντας τους νόμους της βαρύτητας, για να νικήσει τον Τζίτζι Μπουφόν, με ένα «ψαλίδι», η τελειότητα του οποίου ήδη αποτελεί αντικείμενο μελέτης. Όπως συμβαίνει με όλους τους μάγους, το αριστουργηματικό νούμερο που ο Κριστιάνο μας έδειξε, δύσκολα θα εξηγηθεί: ο κόσμος θα ψάξει απαντήσεις στην μεταφυσική κι ας γνωρίζει ότι είναι αποτέλεσμα δουλειάς και μόνο. Οι οπαδοί της Γιούβε τον χειροκρότησαν μαγεμένοι: συμβαίνει πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις. Η μαγεία δεν έχει να κάνει μόνο με το ίδιο το τρικ, αλλά και με την αντίδραση που προκαλεί. Αν πεις ότι ο πλανήτης παρακολούθησε μια στιγμή μαγείας, λες την μισή αλήθεια. Η άλλη μισή είναι ότι και ο ίδιος ο πλανήτης μαγεύτηκε.
Αρκεί η παρουσία του
Εχεις βάλει δεκάδες γκολ ο Ρονάλντο – μερικά πολύ σημαντικά κι άλλα λιγότερο. Φέτος τρέχει ένα ρεκόρ που δύσκολα μπορούσε να το φανταστεί άνθρωπος: έχει σκοράρει σε όλα τα ματς του Τσάμπιονς λιγκ, στα οποία έχει αγωνιστεί και το έχει κάνει σε μια σεζόν που η ομάδα του, εξαιτίας ενός αρχικού ντεφορμαρίσματος, που κράτησε για μήνες, τον βοήθησε ελάχιστα. Ο Ρονάλντο κέρδισε πολλά από την Ρεάλ – δεν χωρά αμφιβολία. Όμως φέτος που η Βασίλισσα είχε προβλήματα απερίγραπτα, έπαιξε το ρόλο του φύλακα αγγέλου τους: δεν την έσωσε στο ισπανικό πρωτάθλημα, αλλά την πήρε από το χέρι στα ευρωπαϊκά ματς χαρίζοντας της το οξυγόνο, που της ήταν απαραίτητο. Ο Ρονάλντο συντήρησε το όραμα της Ρεάλ να κατακτήσει το Τσάμπιονς λιγκ σε μια στιγμή που η φόρμα και η απόδοσή της δεν επέτρεπαν τέτοιες σκέψεις. Πέρυσι ήταν ο απίστευτος σκόρερ, που καρπώθηκε με τις εκτελεστικές του δυνατότητες την ικανότητα στη δημιουργία μιας σπουδαίας πολεμικής μηχανής που διέλυσε την φιλόδοξη Νάπολι, απέκλεισε την Μπάγερν, έδειξε στην Ατλέτικο ποια είναι η Βασίλισσα της πόλης και συνέτριψε τη Γιούβε στον τελικό του Κάρντιφ, πάντα με δικά του γκολ. Φέτος, όταν η ομάδα του παρουσίασε συμπτώματα κορεσμού και κόπωσης, βγήκε μπροστά για να θυμίσει σε όλους ότι αρκεί η δική του παρουσία για να ξεπεραστεί κάθε κρίση – ακόμα και η χειρότερη. Και στο Τορίνο, στο 64ο λεπτό του ματς, τώρα που η κρίση έμεινε πίσω. αποφάσισε να πάρει το χειροκρότημα. Όχι μόνο για ένα «γκολ ποίημα», αλλά και για την ίδια την προηγούμενη προσπάθειά του να κρατήσει τη Ρεάλ ζωντανή, τη στιγμή που έμοιαζε ξεγραμμένη.
Η Τέχνη του περιττού
Ο Ρονάλντο ζει για το γκολ – αυτό ήταν η δουλειά του ακόμα κι αν κλασικό φορ δεν υπήρξε ποτέ του. Αυτή η αγάπη του για το γκολ, που στιγμές στιγμές αποκτά διαστάσεις αληθινής ψύχωσης, είναι κι ένας από τους λόγους που σε πολλούς είναι αντιπαθητικός. Ο Ρονάλντο μπορεί να πανηγυρίζει σαν τρελός γιατί εκτέλεσε εύστοχα ένα πέναλτι, να ποζάρει στην κάμερα γιατί απλά έσπρωξε τη μπάλα στα δίχτυα, να ψάχνει την εστία από θέσεις δύσκολες κι ας έχει συμπαίκτες που απλά περιμένουν την πάσα του για να μπουν με τη μπάλα στα δίχτυα. Η συνηθισμένη κατηγορία που του απευθύνουν οι εχθροί του είναι ότι παίζει για την πάρτη του: αυτό το συμπέρασμα συνήθως τεκμηριώνεται από την παρατήρηση ότι αγνοεί την «Τέχνη του περιττού», που ξεχωρίζει τους αληθινά μεγάλους από τους χαρισματικούς.
Επειδή κάθε ποδοσφαιριστής τελικά κάνει επάγγελμα τη χαρά που ένοιωθε παίζοντας ποδόσφαιρο ως πιτσιρικάς, καταλαβαίνεις τα δύσκολα παιδικά χρόνια του Ρονάλντο και το πόσο τον επηρέασαν. Υπάρχουν πιτσιρίκια που όταν παίζουν ποδόσφαιρο θέλουν να σκοράρουν και να κερδίζουν και άλλα που προτιμούν να σου δείξουν ότι μπορούν να κάνουν διακόσια γκελάκια με τη μπάλα πριν αυτή πέσει στο χώμα: ο Κριστιάνο σίγουρα ανήκει στην πρώτη κατηγορία. Στους κανόνες της λογικής του, το τρικ δεν είναι ποδοσφαιρική πρόταση, για τον ίδιο λόγο που στο σινεμά τα σπέσιαλ εφέ δεν κάνουν απαραίτητα μια ταινία αριστούργημα – αλλά από την άλλη δεν γίνεται να είσαι σούπερ ήρωας αν δεν υπενθυμίζεις στον κόσμο ότι διαφέρεις.
Το περιττό και το απαραίτητο
Στο μυαλό του ποδοσφαιρόφιλου όλοι οι αληθινά μεγάλοι κατά καιρούς ανακάλυψαν την «Τέχνη του περιττού» και για αυτή αγαπήθηκαν: όλοι έκαναν μια ντρίπλα παραπάνω για την εξέδρα, όλοι επιχείρησαν μπροστά στο μεγάλο παλκοσένικο κάτι αληθινά εξεζητημένο, τρελό και σπάνιο. Ο Πορτογάλος αυτό το απέφευγε ποντάροντας στην αθλητική του φρεσκάδα, την σβελτάδα του και εν τέλει στα γκολ του – κάθε φορά που τον βλέπω με κάνει να θυμάμαι πως πριν από το περιττό, υπάρχει το απαραίτητο. Ο Μαραντόνα δεν ήταν μεγάλος μόνο γιατί ντρίπλαρε την μισή Εθνική Αγγλίας, ήταν μεγάλος γιατί σε δεκάδες ματς απλοποιούσε καταστάσεις, αντί να τις κάνει σύνθετες. Ο Ζιντάν μας έδειξε στο τελευταίο παγκόσμιο κύπελλο που πήρε μέρος ότι η χρησιμότητα του ηγέτη αναδεικνύεται σε στιγμές κρίσης: τα μεγαλοπρεπή παιχνίδια του ήρθαν μετά από ένα πρώτο γύρο στον οποίο η Γαλλία ήταν τόσο άνευρη και προβλέψιμη, ώστε παραλίγο να αποκλειστεί.
Η απλοποίηση των δυσκολιών, (δηλαδή η ευκολία με την οποία βρίσκεις τη λύση) και οι ηγετικές ικανότητες, (δηλαδή η ανάληψη της ευθύνης), είναι χαρακτηριστικά, που καταξιώνουν ένα ποδοσφαιριστή πιο πολύ από την μαγεία της στιγμής. Ο Ρονάλντο είχε πάντα το μυαλό του πιο πολύ στο ποδόσφαιρο παρά στο τρικ. Όμως μας χρωστούσε κάτι που θα θυμόμαστε: την μνήμη την παγιδεύει το ανεξήγητο πιο πολύ από το λογικό. Η μαγεία γράφει, η λογική εξηγεί. Αλλά η Τέχνη δεν είναι εξήγηση: είναι η ικανότητα του δημιουργού να σμιλεύει το χρόνο, αφήνοντας το προσωπικό του παντοτινό σημάδι.
Εμπνευση και πίστη
Το γκολ του Ρονάλντο στο 64ο λεπτό του ματς Γιούβε – Ρεάλ στο Τορίνο ήρθε για να μας θυμίσει ότι ο ίδιος είναι ένας από τους μεγαλύτερους αρτίστες που έχουν παίξει ποδόσφαιρο και ότι το ποδόσφαιρο είναι Τέχνη. Είναι ένα γκολ έμπνευσης και πίστης – είναι δημιούργημα που περνά στην ιστορία. Για αυτό ο πλανήτης το χειροκρότησε: γιατί κατάλαβε πως είδε σε μια μαγική στιγμή την υπογραφή ενός δημιουργού στο υπέρλαμπρο κάδρο της καριέρας του. Το γκολ του Ρονάλντο είναι το γκολ του Μαραντόνα κόντρα στους Αγγλους, το γκολ του Βαν Μπάστεν στον τελικό του Euro του 1988, το γκολ του Ζιντάν κόντρα στη Λεβερκούζεν, το γκολ του Μέσι που βούβανε κάποτε το Μπερναμπέου, το γκολ του Ροναλντίνιο με την Τσέλσι, το τακουνάκι του Ιμπρα – είναι ένα ακόμα κάδρο στην πινακοθήκη των αριστουργημάτων των αληθινά μεγάλων, μια ιστορική παραγγελία που καταξιώνει τον μεγάλο δημιουργό. Κανείς μεγάλος δημιουργός δεν ήξερε ότι έγραφε ή ότι ζωγράφισε αριστουργήματα: εμείς οι άλλοι βρήκαμε στην αισθητική του πρότασή συγκινήσεις και απαντήσεις γιατί έχουμε ανάγκη την Τέχνη του. Οπως έχουμε ανάγκη τον υπερφίαλο, αλαζόνα, εγωιστή, υπέροχο, μοναδικό και σπάνιο Ρονάλντο.
Τον βλέπεις να σκαρφαλώνει στα ουράνια, να οριζοντιώνεται, να χρησιμοποιεί τη μπάλα σαν ερωτευμένη που της έχει πάρει τα μυαλά κι αν αγαπάς το ποδόσφαιρο, όποια ομάδα κι αν υποστηρίζεις, του λες απλά «σε ευχαριστώ». Σε ευχαριστώ που υπάρχεις…
