Δυο ιστορίες αυτή την εβδομάδα στάθηκαν αιτία για να διαβάσω μετά από καιρό, πολλά και διάφορα για τις παραγοντικές συμπεριφορές. Η πρώτη ήταν ο παράξενος και εξ αποστάσεως καυγάς του Γιώργου Δώνη με τον μεγαλομέτοχο του Παναθηναϊκού κ. Γιάννη Αλαφούζο και η δεύτερη η απίστευτη δημόσια τοποθέτηση του προέδρου του Ερασιτέχνη Παναθηναϊκού κ. Δημήτρη Γιαννακόπουλου εναντίον μέρους των οργανωμένων οπαδών της ομάδας. Συμπτωματικά και οι δυο ιστορίες έχουν να κάνουν με  διοικητικούς παράγοντες του ΠΑΟ – όλα θα μπορούσαν να γίνουν και σε άλλες ομάδες. Δράττομαι της ευκαιρίας να καταθέσω ένα προβληματισμό για το αν υπάρχουν όρια στις παρεμβάσεις ενός παράγοντα στα εσωτερικά μιας ομάδας: σε αυτό, και μόνο, οι δυο ιστορίες μοιάζουν.

Κανείς δεν τρελάθηκε

Ο Δώνης ξαφνικά και για πολλούς απροσδόκητα κατήγγειλε δημοσίως μια παράξενη ανάμειξη της διοίκησης στον τρόπο που χειρίζεται τα αγωνιστικά του ΠΑΟ. Το έκανε με τρεις επισημάνσεις. Η πρώτη αφορά την είδηση της απόκτησης του Βέλεθ – τη θεωρεί μη απαραίτητη. Η δεύτερη έχει να κάνει με τους χειρισμούς της διοίκησης στο θέμα της ανανέωσης του συμβολαίου του νεαρού Βαγιαννίδη: ο Δώνης δήλωσε ότι είναι λάθος να προσφέρουν στον παίκτη συμβόλαια με εγγύηση συμμετοχών. Η τρίτη είδηση που μας έδωσε είναι ότι ενημερώθηκε ότι δεν θα έχει σχέση με τον σχεδιασμό της ομάδας της νέας σεζόν – θα είναι δουλειά άλλων. Ο ΠΑΟ διέψευσε τον προπονητή για να εκτονωθεί η κρίση, αλλά ο Δώνης δεν μπορεί να τρελάθηκε: προφανώς κάτι έγινε.   

Η περίπτωση του Δημήτρη Γιαννακόπουλου είναι πιο απλή. Αυτός επιτέθηκε σε μια μερίδα των οργανωμένων, τους απείλησε, τους κατήγγειλε, κι όλα αυτά θα ήταν μάλλον συνηθισμένα, αφού έχουν ξαναγίνει, αν ο λόγος του δεν ήταν αυτή τη φορά απίστευτα επιθετικός – σε σημείο που προβλημάτισε ακόμα και οπαδούς της ομάδας, που κατά τα άλλα του δίνουν δίκιο. Και στις δυο ιστορίες αυτές, εν τέλει ο προβλήματισμός αφορά το γιατί της συμπεριφοράς των αφεντικών. Το γιατί ο Αλαφούζος, κατά τον Δώνη, τον «άδειασε», μετά από μια μάλλον καλή χρονιά του Παναθηναϊκού και το γιατί ο Γιαννακόπουλος δεν μπορεί να κρατήσει, δημόσια τουλάχιστον, τα νεύρα του.

Πολλοί όταν προκύπτουν τέτοιες ιστορίες επιδίδονται σε κρίσεις που βασίζονται στην ερασιτεχνική ψυχολογία – μιλάνε π.χ για το απρόβλεπτο του χαρακτήρα του Αλαφούζου ή την αδυναμία του Γιαννακόπουλου να μείνει ψύχραιμος. Εγώ πάλι λέω ότι τίποτα από αυτά δεν έχει να κάνει με «αδυναμίες χαρακτήρα»: οι συμπεριφορές των Ελλήνων παραγόντων σχετίζονται σχεδόν αποκλειστικά με τον τρόπο που διοικούν, δηλαδή με το γιατί ασχολούνται με τις συγκεκριμένες ομάδες. Ο λόγος που το κάνουν (οι περισσότεροι κι όχι μόνο ο Αλαφούζος και ο Γιαννακόπουλος) είναι γιατί κατά κάποιο τρόπο διασκεδάζουν πετώντας τα χρήματα τους. Μην παρεξηγείτε τη χρήση του ρήματος «διασκεδάζω»: δεν σημαίνει μόνο «γελάω», σημαίνει και «χαίρομαι». Οι Ελληνες παράγοντες με τις παρεμβάσεις τους χαίρονται. Και για αυτό αυτές δεν γίνονται μόνο όταν τα πράγματα πάνε άσχημα, αλλά κι όταν τα πράγματα πάνε καλά. Επομένως πάντα.

Είναι μάλλον απίθανο

Ακούω συχνά γιατί στο εξωτερικό αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα δεν συμβαίνουν. Είναι αληθινά σπάνιο να ακούσεις μια συνέντευξη σαν αυτή που έδωσε ο Δώνης την Πέμπτη και είναι μάλλον απίθανο να παρακολουθήσεις ένα διάγγελμα σαν αυτό που έβγαλε ο Γιαννακόπουλος μια μόλις μέρα μετά τον πρώτο τίτλο που κατέκτησε στο βόλεϊ η ομάδα του ΠΑΟ επί των ημερών του. Γιατί αυτά έξω είναι σπάνια; Στην περίπτωση του Δώνη, γιατί είναι μάλλον απίθανο μια διοίκηση να δώσει σε ένα προπονητή την ευκαιρία για ένα τέτοιου είδους δημόσιο ξέσπασμα. Στην άλλη περίπτωση γιατί όσα νεύρα και να έχει κάποιος παράγοντας πρώτα από όλα φροντίζει τη δημόσια εικόνα του. Οσο πιο σπουδαίος είναι τόσο περισσότερο συμβουλεύεται για αυτό και ανθρώπους: εδώ όλα είναι παλκοσένικο.

Να βγάζει η ομάδα χρήματα

Δεν είναι ούτε αναμάρτητοι οι ξένοι παράγοντες, ούτε έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους που δεν έχουν άποψη για το πώς μια ομάδα παίζει ή για το πώς πρέπει να διοικείται. Απλά έχουν άλλες προτεραιότητες. Ποια είναι η βασική από αυτές; Να βγάζει η ομάδα χρήματα που να της επιτρέπουν να είναι δυνατή και αξιόμαχη. Αυτό είναι που πρώτα τους απασχολεί όλους: το αν θα κερδίσουν το πρωτάθλημα π.χ είναι δευτερεύον – για την ακρίβεια όλοι ελπίζουν πως η κατάκτηση ενός στόχου μπορεί να ρθει μόνο αν προηγουμένως υπάρχει οικονομική σιγουριά και ευρωστία.

Ισχύει κάτι τέτοιο στην Ελλάδα; Σπανίως! Στην περίπτωση του Αλαφούζου και του Γιαννακόπουλου μάλιστα θα έλεγα ότι είναι δεδομένο πως κάθε χρόνο και οι δυο βάζουν και χάνουν χρήματα στις ομάδες που διοικούν, έχοντας μάλιστα και μια δυσκολία να βρουν έστω συμπαίκτες. Ο Αλαφούζος δυο χρόνια φωνάζει ότι πουλάει τον ΠΑΟ: δεν εμφανίζεται κανείς. Ο Γιαννακόπουλος έχει πολλές φορές εξηγήσει ότι το φορτίο είναι βαρύ για να το σηκώσει μόνος. Οι άνθρωποι διοικούν δυο δύσκολες επιχειρήσεις που δεν βγάζουν τα χρήματα που χρειάζονται, όπως ακριβώς οι πιο πολλές ελληνικές ΠΑΕ, ΚΑΕ κτλ. Τι τους μένει για να χαίρονται τη συμμετοχή σε διοικήσεις; Τουλάχιστον να ζουν τα όσα συμβαίνουν στην ομάδα με τον τρόπο τους. Ο Αλαφούζος τώρα φαίνεται ότι ακούει το Ρόκα πιο πολύ από τον Δώνη – του συμβαίνει με όλους τους νεοφερμένους. Ο Γιαννακόπουλος ουκ ολίγες φορές μπαίνοντας μπροστά μετατρέπει συνεντεύξεις Τύπου σε one man show. Δεν τους δικαιολογώ – κι άλλωστε δεν έχουν και τέτοια ανάγκη: απλά προσπαθώ να κάνω κατανοητό γιατί όσα κάνουν κατά καιρούς ως παράγοντες δεν θα τα έκαναν ως επιχειρηματίες. Στις επιχειρήσεις τους θέλουν να βγάλουν χρήματα. Στις ομάδες τους τέτοια περιθώρια δεν έχουν: αν είχαν θα περνούσαν την ώρα τους περισσότερο με τους οικονομικούς διευθυντές των ομάδων τους. Τους οποίους, όχι τυχαία, εννιά στους δέκα οπαδούς δεν τους γνωρίζουν καν. Σαράντα χρόνια μετά τον ερχομό του επαγγελματισμού δεν ξέρουμε ένα επιτυχημένο οικονομικό διευθυντή ομάδας: ενώ ξέρουμε απέξω όλους τους μεγαλομετόχους – το παλκοσένικο είναι δικό τους. Το πληρώνουν και το χαίρονται.  

Τίποτα δεν είναι παράξενο

Δεν μου φαίνεται παράξενο ο Αλαφούζος να έταξε στον Βαγιαννίδη συμμετοχές, ούτε να έχει πει στο Δώνη πως για όλα θα αποφασίζει ο Ρόκα, ούτε να διάλεξε ο ίδιος προσωπικά τον Βέλεθ. Ο Σωκράτης Κόκκαλης πριν το ματς Μαρσέιγ – Ολυμπιακός έκανε κάποτε τακτική στην ομάδα στον πίνακα. Ο Μιχάλης Τροχανάς ήθελε να δίνει συμβουλές στον Ντούσαν Μπάγεβιτς. Ο Βαλβέρδε για να βγάλει από την ενδεκάδα τον Κοστάντσο και να κάνει βασικό το Μέγερι ήθελε την έγκριση του Βαγγέλη Μαρινάκη. Ο Δημήτρης Μελισσανίδης έδιωξε τον Πογέτ και μπήκε στα αποδυτήρια για να βγάλει λόγο στους παίκτες της ΑΕΚ πριν από ένα τελικό κυπέλλου. Ο Θοδωρής Ζαγοράκης έδιωξε κάποτε τον Μπερέτα γιατί ο Ιταλός δεν δέχτηκε να μην παίζει ζώνη στα «στημένα». Ο Ιβάν Σαββίδης μπούκαρε με τα κουμπούρια στην Τούμπα – μάλλον ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος αυτό πρέπει να το ζήλεψε. Ολοι προσπαθούν να περνάνε ωραία, ενώ ασχολούνται με ομάδες που στην Ελλάδα δεν πουλάνε ποδόσφαιρο ή μπάσκετ ή ό,τι άλλο. Διασκεδάζουν κι αυτοί όπως κι εμείς. Με τον τρόπο τους. Που δεν είναι απαραίτητα κι ο δικός μας φυσικά...