Η Θεσσαλονίκη αποχαιρέτησε τον Γιάννη Ιωαννίδη με μια κοσμοπλημύρα στην κηδεία του. Εμοιαζε με διαδήλωση αισθημάτων, αρχηγός της οποίας ήταν ο Νίκος Γκάλης. Παράξενο θα ήταν αυτό να μην συμβεί. Ο Ιωαννίδης ήταν μεταξύ πολλών άλλων κι ένας άνθρωπος τυχερός. Αγαπήθηκε παράφορα από πάρα πολλούς ανθρώπους κι όχι για λάθος λόγους, αλλά αυτό έχει συμβεί και με άλλους. Η τύχη του ήταν πως την αγάπη αυτή την ένιωσε. Και η αγάπη είναι πάντα σημαντικότερη από την αναγνώριση.

Ρίβερς κι Εντι Τζόνσον

Ο Ντέιβιντ Ρίβερς ταξίδεψε στη Θεσσαλονίκη για να αποχαιρετήσει τον παλιό προπονητή του. Ο Εντι Τζόνσον μίλησε για αυτόν στην Αμερική σε ένα pod. Οι δυο Αμερικάνοι δεν μεγάλωσαν με αφίσα του «Ξανθού» στα παιδικά τους δωμάτια: τον τίμησαν ως προπονητή τους αναγνωρίζοντας σε αυτόν την ίδια αυθεντικότητα που τον έκανε πολύ αγαπητό σε εκατοντάδες χιλιάδες φιλάθλους στην Ελλάδα.

Στα πολλά και ωραία που γράφτηκαν μετά τον θάνατο του Ιωαννίδη γίνεται κατανοητό από την μια το μέγεθος της προσωπικότητας του και από την άλλη ο τρομερός μαγνητισμός του. Ο Ιωαννίδης ήταν εκτός όλων των άλλων κι ένα τρομερό θέμα συζήτησης για δεκαετίες. Μάλιστα στην περίπτωση του υπάρχει το εξής ενδιαφέρον: ο Ιωαννίδης έπεισε τόσο πολύ τον κόσμο για την αξία και την καθοριστικότητα της δουλειάς του, που όλο αυτό είχε ως αποτέλεσμα να έχει δεχτεί την σκληρότερη ίσως κριτική από οποιονδήποτε άλλο προπονητή και μάλιστα τόσο επιτυχημένο.

Το μεγάλο τίμημα

Επειδή στον αθλητισμό όλα έχουν τίμημα, το γεγονός ότι ο Ιωαννίδης έφερε το ρόλο του προπονητή (δηλαδή τον εαυτό του) στο κέντρο της προσοχής όλων, είχε και τεράστιο κόστος για τον ίδιο. Από ένα σημείο κι έπειτα, πολλοί από αυτούς που ήταν απολύτως πεπεισμένοι για το απόλυτο του πρωταγωνιστικού του ρόλου, έφτασαν να του χρεώνουν προσωπικά κάθε ήττα: όπου υπήρχε ο «Ξανθός» η ευθύνη των αποτελεσμάτων ήταν μόνο δική του – δεν υπήρχε ούτε ευθύνη των παικτών του, ούτε καμίας διοίκησης. Στα μάτια πολλών ο Ιωαννίδης ήταν αυτός που έχασε μισή ντουζίνα final 4 – στην πραγματικότητα και ο Αρης του και ο Ολυμπιακός του και η ΑΕΚ του δεν ήταν φαβορί σε καμία σχεδόν από τις διοργανώσεις που έφτασαν να διεκδικήσουν. Ο Αρης ίσως μπορούσε να παίξει ένα τελικό, ο Ολυμπιακός άξιζε μια μεγάλη κούπα – αυτή που έχασε με την Μπανταλόνα σχεδόν ανεξήγητα στο Ισραήλ. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις οι ομάδες του Ξανθού είχαν απέναντί τους μεγαθήρια κι έκαναν υπερβάσεις. Αλλά όταν έχεις πείσει τον κόσμο πως όλα τα μπορείς, η κριτική γίνεται αδυσώπητη, άγρια και πρωτοφανής. Κι αυτό κυρίως έκανε πάντα τον Ιωαννίδη στα μάτια μου ένα ήρωα των νεανικών μου χρόνων: μου έμοιαζε ότι ήταν πάντα ένας μοναχικός αλλά αγέρωχος πολεμιστής απέναντι σε σκληρούς επικριτές που τον αδικούσαν συστηματικά.

Πολύ αργότερα κατάλαβα πως δεν ήταν έτσι: οι φανατικοί του Ιωαννίδη ήταν κι αυτοί έτοιμοι να σκοτωθούν για χάρη του. Στον Ολυμπιακό πχ δεν έγινε μόνο πορεία όταν απολύθηκε την πρώτη φορά. Όταν έφυγε τη δεύτερη φορά, μετά την μάλλον άτυχη επιστροφή του, διακινήθηκε η άποψη πως ο Σωκράτης Κόκκαλης τον άφησε επίτηδες μόνο για να τον εκθέσει γιατί ο κόσμος του έκανε κριτική όταν τον έδιωξε. Δεν ίσχυε τίποτα τέτοιο. Αλλά ο κόσμος που αγαπούσε τον Ξανθό ήταν δίπλα του και με αυτό τον τρόπο. 

Ενας Σαλονικιός

Ο χαμός που έγινε χθες στην Θεσσαλονίκη δεν είναι κάτι το παράξενο μολονότι ο Ιωαννίδης έφυγε από τον Αρη το 1990 και στην Θεσσαλονίκη δεν ξαναγύρισε να δουλέψει ως προπονητής. Κάτι που πάντα μου άρεσε στην περίπτωσή του ήταν ότι έκανε καριέρα και ως Σαλονικιός. Ο Ιωαννίδης είχε όλα τα χαρακτηριστικά του «Κάν΄ τε όλοι στην μπάντα». Ηταν αγύριστο κεφάλι, αλλά αυτό είχε να κάνει με μια τεράστια σιγουριά κυρίως. Είχε ένα ωραίο τρόπο να διαμαρτύρεται και να σε πείθει ό,τι έχει δίκιο, ανεξάρτητα από τα ίδια τα γεγονότα. Μπορούσε να είναι αυθόρμητα επιθετικός και πολύ θεατράλε. Αλλά την ίδια στιγμή ήταν έξω καρδιά, χαιρόταν τις μεγάλες παρέες, ήταν άνετος με τον κόσμο: σε έκανε σε χρόνο ρεκόρ να πιστεύεις πως είσαι δικός του άνθρωπος. Ηταν ο ήρωας των γηπέδων που έβλεπες στην τηλεόραση και που συγχρόνως πίστευες πως θα ρθει το βράδυ σπίτι να σου πει τον πόνο του. Και συγχρόνως και το μυστικό της επιτυχίας στη ζωή που ξέρει μόνο αυτός και το έμαθε στη Σαλονίκη ξημερώματα. 

Ο καλύτερος επίλογος

Ο επιτυχημένος ήρωας δεν είναι αυτός που σώζει τον κόσμο, είναι αυτός που παρά την εξαιρετικότητα του επιτρέπει στον κόσμο να ταυτιστεί μαζί του. Οι μικρές εικόνες του Ιωαννίδη ήταν εξίσου σημαντικές με τη μεγάλη εικόνα του: αυτό απαιτεί επικοινωνιακά χαρίσματα τεράστια. Η εικόνα του Ιωαννίδη να δίνει το σακάκι στον διαιτητή από απόγνωση δεν σε άφηνε να σκεφτείς αν έχει δίκιο ή άδικο: μια συμβολική κίνηση καταργούσε την ίδια την απορία. Ο τρόπος που κάπνιζε σε άφηνε να καταλάβεις αν κέρδισε ή έχασε. Και όσο ήθελες να είσαι στο γλέντι του, άλλο τόσο ήθελες στα κρυφά να δεις και τους θυμούς του.

Γερνάμε όταν βλέπουμε τους παιδικούς μας ήρωες να φεύγουν. Στην περίπτωση του Ιωαννίδη, ομολογώ πως όταν έμαθα ότι πέθανε, αφού συγκινήθηκα, αισθάνθηκα κι εγώ κομμάτι τυχερός. Είχα την ευκαιρία να τον γνωρίσω, να ακούσω τις ιστορίες του και να του εκφράσω τον θαυμασμό μου ως ήρωα της νιότης μου. Μην χάνετε καμία ευκαιρία να πείτε στους ήρωες που σας μεγάλωσαν πόσο τους αγαπάτε: είναι λυτρωτικό.

Οσο για τον επίλογο ο πιο ωραίος ήταν αυτός της κόρης του και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Στον Ιερό ναό του Αγίου Ιωάννη στη Βούλα όλοι ρίγησαν όταν την άκουσαν να αποχαιρετά τον μπαμπά της. «Δάκρυα αυλακώνουν τα πρόσωπα μας, σήμερα που σού λέμε το αντίο, αλλά υπάρχει και ο αντίλογος, η παρηγοριά: θρηνούμε που σε χάσαμε, μα χαιρόμαστε κιόλας επειδή ζήσαμε μαζί σου, μεγαλώσαμε μαζί σου, βαδίσαμε στις στράτες που χάραξες, ακολουθήσαμε τις οδηγίες που μας έδινες. Πάντοτε ζητούσες να σε προσφωνούν κόουτς και τίποτε άλλο. Κοουτσάρα μου, θα σου πω κάτι: το παιχνίδι δεν τελείωσε, απλώς πήρες ένα τάιμ άουτ για να το συνεχίσεις στα επουράνια γήπεδα, περνώντας στην αθανασία. Ένα τραγούδι της αγαπημένης σου, Μαρινέλλας λέει: «Καμιά φορά λέω να αλλάξω ουρανό μα δεν, μα δεν υπάρχουν δρόμοι». Εσύ όμως μπαμπά μου τους βρήκες αυτούς τους δρόμους...» είπε αποχαιρετώντας τον. Και μετά τον παρέδωσε στη Σαλονίκη του, της ζωής του το δρόμο…