Οι Αγγλοι έψαχναν να βρουν πότε τελευταία φορά ομάδα του Μουρίνιο έχει χάσει τρία ματς σε μια εβδομάδα: ανακάλυψαν ότι αυτό είχε να συμβεί πάνω από μια δεκαετία – δεν είναι κι εύκολο να το βρεις. Κανονικά θα πρεπε να ψάχνουν να βρουν πότε κάτι τέτοιο έχει να συμβεί στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, αλλά η παρουσία του Μουρίνιο έχει σε κάθε ομάδα αυτό το ευεργετικό αποτέλεσμα: όλοι ασχολούνται μαζί του κυρίως όταν τα πράγματα πάνε στραβά. Στην προκειμένη περίπτωση ωστόσο η σκληρή πρώιμη κριτική δεν είναι άδικη: ο ίδιος ο Μουρίνιο, όταν πήγε στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, μίλησε για άμεση ανάγκη επιστροφής της ομάδας στην κορυφή και δεν ζήτησε καμία απολύτως πίστωση χρόνου. Γιατί; Πρώτα από όλα γιατί ο ίδιος είχε και έχει ανάγκη μια επιτυχία. Αυτή η ανάγκη του να επιστρέψει στους θριάμβους είναι τόσο μεγάλη που μοιάζει να τον συνθλίβει φέτος. Και δεν είναι η πρώτη χρονιά που αυτό συμβαίνει.  

Καλύτερα να μην έχεις κάνει τίποτα

Με τους προπονητές αυτού του επιπέδου συμβαίνει κάτι πολύ απλό: έχει πάντα σημασία τι έκανες την προηγούμενη σεζόν – πολλές φορές είναι καλύτερο να μην έχεις κάνει απολύτως τίποτα, παρά να προέρχεσαι από μια αποτυχία. Ο Μουρίνιο έφτασε στο απόγειο της καριέρας του κατά τη γνώμη μου όταν κέρδισε το Τσάμπιονς λιγκ (και ό,τι άλλο σημαντικό υπήρχε) με την Ιντερ – μια Ιντερ που δεν ήταν η πλουσιότερη ομάδα στην Ευρώπη, αλλά χάρη σε αυτόν έκανε τεράστια βήματα μπροστά. Όταν έφυγε από εκεί πήγε στη Ρεάλ Μαδρίτης. Κέρδισε ένα πρωτάθλημα, αλλά έφυγε ως αποτυχημένος. Κυρίως εκεί κατάλαβε για πρώτη φορά ότι μπορεί να υπάρξουν ομάδες στις οποίες ο ίδιος είναι λιγότερο σημαντικός από τους ποδοσφαιριστές. Κάτι ανάλογο του συνέβη και στην Τσέλσι, κάτι ανάλογο ψυχανεμίζομαι ότι του συμβαίνει και τώρα.

Αναζητώντας καταφύγιο

Πριν καταλήξει στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ ο Μουρίνιο πέρασε από την Τσέλσι, στην οποία μετά τη Μαδρίτη αναζήτησε καταφύγιο. Θυμάμαι το άγχος του την ημέρα της παρουσίας του. «Ήταν μια πολύ εύκολη απόφαση. Ρώτησα το αφεντικό “με θέλετε;”. Αυτός με ρώτησε “εσύ θες να έρθεις πίσω;” και τα βρήκαμε σε λίγα δευτερόλεπτα» είχε πει προσπαθώντας να δικαιολογήσει την απόφαση της επιστροφής του – τον θυμάμαι επίσης να προσθέτει πόσο αγαπάει τους οπαδούς και την ομάδα, πόσο λονδρέζος νοιώθει, πόσο πολύ όλα τα ωραία της Πρέμιερ λιγκ του λείψανε κτλ. Ο Πορτογάλος ξέρει καλά την Τέχνη της επικοινωνίας: σε καμία παρουσίαση του δεν είχε ποτέ νοιώσει την ανάγκη να εξηγήσει τους λόγους που είχε διαλέξει μια ομάδα και πάντα σε άφηνε να πιστέψεις πως όποιος ζητούσε τις υπηρεσίες του θα πρεπε να είναι τυχερός που τον έπεισε. Επιστρέφοντας στην Τσέλσι ένοιωθε την ανάγκη να εξηγήσει την επιλογή του, να κολακέψει τους οπαδούς, να δείξει ότι με τον Αμπράμοβιτς τον συνδέουν πολλά κτλ. Όλα αυτά τα είχε πει τότε προσπαθώντας να κρύψει το πόσο αγχωμένος ένοιωθε, αλλά και πόσο επιδίωξε εκείνη την επιστροφή για λόγους αυστηρά προσωπικούς. Η κατάκτηση του πρωταθλήματος την περίοδο 2014-15 είναι απόδειξη ότι η επιλογή του δεν ήταν λάθος. Μόνο που η ίδια η καριέρα του συνολικά δεν πήγε μπροστά. 

Φεύγοντας από την Ρεάλ και πηγαίνοντας στην Τσέλσι για πρώτη φορά, από τότε που έφυγε από την Πόρτο, ο Μου έμοιαζε να έχει μεγαλύτερη ανάγκη αυτός την ομάδα που αναλαμβάνει, από όσο η ομάδα τη δική του επιστροφή – το ίδιο ακριβώς συνέβη και με την επιλογή της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Από το 2004 και μετά ο Μουρίνιο έψαχνε πάντα δύσκολες δουλειές: με την επιστροφή του στην Τσέλσι έδειξε ότι έχει ανάγκη από ένα καταφύγιο. Επιλέγοντας την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ νόμιζε – ακόμα χειρότερα – πως κάνει μια απολύτως σίγουρη επιλογή επιτυχίας, αφού θα αναλάβει μια ομάδα με μεγάλο πορτοφόλι, νομοτελειακά έτοιμη να επιστρέψει στην κατάκτηση τίτλων. Μόνο που από την Τσέλσι δεν έφυγε κατακτώντας το πρωτάθλημα - έφυγε μετά από απίστευτους καυγάδες: στην Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ δεν πήγε ο αλάνθαστος Special One αλλά ο τύπος που από την Τσέλσι απολύθηκε γιατί κανείς δεν τον άντεχε.  

Είναι πονηρούλης

Το πρόβλημα του αυτή τη στιγμή δεν είναι τόσο η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, όσο η αποτυχία του στην Τσέλσι την προηγούμενη σεζόν: κυρίως ο τρόπος της αποτυχίας. Ο Μουρίνιο πήγε στην Τσέλσι γιατί το στρες που του προκάλεσε η τριετής παραμονή του στη Μαδρίτη του έκανε ζημιά: το βάρος της «Βασίλισσας» τον τσάκισε κι άρχισε να ψάχνει κάτι εύκολο. Η Τσέλσι, παρά τις απαιτήσεις και τις φιλοδοξίες του Αμπράμοβιτς, του έμοιαζε ευκολάκι και τέτοιο ήταν! Ο «Μου» γύρισε to 2013 στο Λονδίνο, δηλαδή κάπου που όχι απλά τον αγαπούσαν, αλλά είχαν και την επίγνωση ότι κανείς μετά από αυτόν δεν δούλεψε καλύτερα. Η πρώτη του σεζόν δεν είχε καθόλου χαρακτήρα δοκιμασίας: ο Πορτογάλος γνώριζε ότι αρκούσε η δική του παρουσία για να είναι αρχικά οι οπαδοί ευτυχισμένοι. Τη δεύτερη σεζόν κέρδισε το πρωτάθλημα και πίστεψε ότι αρκούσε η επιτυχία του αυτή για να κάνει ό,τι θέλει και ό,τι γουστάρει: αποδείχτηκε ότι έκανε λάθος.

Ο Μουρίνιο γύρισε στην Αγγλία το 2013 γιατί είναι πονηρούλης. Είμαι βέβαιος πως όταν πήγε στην Τσέλσι εκτιμούσε πως η αποχώρηση του Σερ Αλεξ από την ενεργό δράση, η δυσκολία της Μάντσεστερ Σίτι ν αποκτήσει το απαραίτητο αγωνιστικό κύρος παρά τα πολλά χρήματα που ξόδευε, και η οικονομικές δυσκολίες της Αρσεναλ που αδυνατεί να παρακολουθήσει τους υπόλοιπους, συνθέτουν ένα σκηνικό που θα του επιτρέψει να πρωταγωνιστήσει στην Πρέμιερ λιγκ σε χρόνο ρεκόρ: η ανάλυσή του υπήρξε ορθότατη και αυτό αποδείχτηκε με την κατάκτηση του πρωταθλήματος το 2014-15. Όμως γρήγορα συνειδητοποίησε και κάτι ακόμα: ότι δεν αρκεί πια ένα πρωτάθλημα για να γίνεις ο Σερ Αλεξ της Τσέλσι ή ο Βενγκέρ της Τσέλσι – χρειάζεται να έχεις διαχειριστικές ικανότητες τρομερές. Ο Μουρίνιο εδώ και χρόνια κερδίζει επιβάλλοντας στις ομάδες που δουλεύει ένα περίεργο καθεστώς εσωτερικής έντασης: ψάχνει εχθρούς για τον ίδιο απαραίτητους. Επιτίθεται σε παίκτες, τα βάζει με τους δημοσιογράφους, στήνει θεατρικές παραστάσεις στις συνεντεύξεις Τύπου, παίζει με την ίδια ευκολία το ρόλο του θύματος αλλά και του δημόσιου κατήγορου – θέλει να ασχολούνται όλοι μαζί του. Όταν έφυγε από τη Ρεάλ ο Φλορεντίνο Πέρεθ είχε πει ότι στη Μαδρίτη είναι συνηθισμένοι στην ένσταση, αλλά αυτή που επέβαλε ο Μουρίνιο είναι εξωπραγματική! Όχι τυχαία, όταν αυτός έφυγε, κατάκτησαν δυο φορές το Τσάμπιονς λιγκ σε τρία χρόνια.  

Ξαναβρίσκεται σε μια Ρεάλ

Η Μάντσεστερ Γιουνάτεντ έμοιαζε το περασμένο καλοκαίρι κι αυτή μια ακόμα σίγουρη επιλογή – η δεύτερη μετά την Τσέλσι. Όμως οι σίγουρες επιλογές κρύβουν μια παγίδα: πολύ συχνά αποδεικνύεται ότι το πράγμα δεν είναι τόσο απλό όσο φαίνεται και η αποκάλυψη της απρόσμενης δυσκολίας σε βραχυκυκλώνει. Αυτό νομίζω ότι έχει πάθει ο Μουρίνιο: νόμιζε ότι θα βρεθεί σε μια καινούργια Τσέλσι, όπως το 2013-14, δηλαδή σε μια ομάδα στην οποία ουδείς αμφισβητεί την αυθεντία του. Τελικά βρίσκεται σε μια καινούργια Ρεάλ, δηλαδή σε μια ομάδα που είναι δύσκολο να επιβάλει τη στρατηγική της έντασης, που τόσο του αρέσει. Οπως ακριβώς και η Ρεάλ η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ κουβαλά ένα τεράστιο παρελθόν και είναι ομάδα γεμάτη από πολυεκατομμυριούχους. Το χειρότερο είναι ότι κάμποσοι από τους παίκτες του δεν βλέπουν σε αυτόν ένα αλάνθαστο στρατηγό, αλλά τον τύπο που καυγάδιζε στην Τσέλσι για μια γιατρό κι απολύθηκε. Πως θα ξεμπλέξει δεν ξέρω: δυστυχώς στην περίπτωση των μεγάλων προπονητών, οι προηγούμενες αποδόσεις όχι απλά δεν εξασφαλίζουν τις μελλοντικές, αλλά συχνά είναι και πρόβλημα. Είναι βέβαια πανέξυπνος και για αυτό δεν πρέπει να τον ξεγράψει κανείς. Αλλά και το έξυπνο πουλί, όταν έχει μυτούλα, την πατάει λένε…