Συνεχίστηκαν και χθες οι τεράστιες αντιδράσεις για την απόφαση του προέδρου του ΠΑΟ κ. Γιάννη Αλαφούζου να αντικαταστήσει τον προπονητή Ιβάν Γιοβάνοβιτς. Στα Social Media ήταν τόσο μεγάλες, ώστε χρειάστηκε χθες το πρωί η ΠΑΕ να παρουσιάσει αναλυτικότερα την θέση της επισημαίνοντας το τι οδήγησε σε αυτή την απόφαση. Η κίνηση αυτή λειτούργησε λίγο ως λάδι στη φωτιά: αναζωπύρωσε την συζήτηση, παρόλο που ο ίδιος ο Γιοβάνοβιτς δεν έκανε την παραμικρή δήλωση. Από όσο γνωρίζω στους φίλους του δηλώνει απλά στεναχωρημένος γιατί δεν θα έχει την δυνατότητα να διεκδικήσει το πρωτάθλημα, το οποίο πίστευε πως θα μπορούσε να κατακτήσει. Κατά τα άλλα δεν δήλωσε έκπληκτος: είναι αρκετά έμπειρος ώστε να κατανοεί πως σε ένα προπονητή μπορεί να συμβεί το οτιδήποτε. Περισσότερο έκπληκτοι δηλώνουν ακόμα - και μετά τις εξηγήσεις – οι οπαδοί του ΠΑΟ που δυσφορούν με την απόφαση. Πέρα από τις εκδηλώσεις λατρείας, μου έκανε εντύπωση μια θέση αρκετά καινούργια για τα ελληνικά μας πράγματα που εκδηλώθηκε αυτές τις δυο μέρες: πολλοί μιλάνε για το δικαίωμα του κάθε προπονητή στην αποτυχία. Στην περίπτωση του Γιοβάνοβιτς υποστηρίζουν πως με όσα πρόσφερε, είχε αποκτήσει και το δικαίωμα μιας αποτυχημένης χρονιάς. ‘Οτι δηλαδή έπρεπε να μείνει στον πάγκο του ΠΑΟ μέχρι τουλάχιστον το καλοκαίρι, ανεξάρτητα από το ποια θα ήταν τα αποτελέσματά της ομάδας.

Από τον ορυμαγδό των απόψεων που ακούστηκαν αυτή έχει το πιο μεγάλο ενδιαφέρον.

Οι τρεις περιπτώσεις

Υπάρχει το δικαίωμα του προπονητή στην αποτυχία ή είναι κατασκεύασμα; Φυσικά και υπάρχει. Στο τέλος κάθε χρονιάς οι τίτλοι που απονέμονται είναι πολλοί λιγότεροι από τις ομάδες που τις διεκδικούν: οι επιτυχημένοι είναι λιγότεροι από αυτούς που απέτυχαν, αυτούς δηλαδή που δεν κατάφεραν να κερδίσουν ένα τίτλο.

Αλλάζουν προπονητές όλες οι ομάδες που δεν κερδίζουν τίτλους; Όχι φυσικά. Πρώτον γιατί με τον καιρό έχουν βρεθεί διάφορα παυσίπονα στην αποτυχία – η έξοδος στο Τσάμπιονς λιγκ πχ είναι ένα από αυτά. Όλα βοηθάνε ώστε η έκταση της αποτυχίας να μετριάζεται, αλλά η αποτυχία παραμένει και δεν πρέπει να φοβόμαστε τις λέξεις. Το δεύτερο που μετρά εν προκειμένω είναι ο περίφημος επιμερισμός της ευθύνης. Οι προπονητές δεν απολύονται από ομάδες που απέτυχαν, όταν οι διοικήσεις τους αναγνωρίζουν πως δεν είναι οι αποκλειστικοί υπεύθυνοι της αποτυχίας. Μπορεί να μην τους λένε συγχαρητήρια για την χρονιά, αλλά τους δίνουν την επόμενη ευκαιρία.

Αυτό συμβαίνει συνήθως σε τρεις περιπτώσεις. Πρώτον αν οι προπονητές έχουν βοηθήσει σοβαρά το ταμείο – αν δηλαδή έχουν αναδείξει παίκτες που πωλήθηκαν και έφεραν σοβαρά χρήματα. Δεύτερον αν τους αναγνωρίζεται πως πήραν το μάξιμουμ από το υλικό που είχαν στα χέρια τους κι επομένως δεν υπήρχαν άλλα περιθώρια βελτίωσής του. Και τρίτον αν τα προηγούμενά τους στην ομάδα είναι τέτοια ώστε να μην τίθεται θέμα συζήτησης της επάρκειάς τους  - αυτό το τελευταίο είναι συχνά και το σημαντικότερο. Πέρυσι πχ ο Γιούργκεν Κλοπ με την Λίβερπουλ δεν κέρδισε τίποτα το σημαντικό: ο Γερμανός δεν την έβγαλε την ομάδα του ούτε καν στο Τσάμπιονς λιγκ. Παρέμεινε όμως στην θέση του διότι έχει κάνει στα προηγούμενα χρόνια τόσα πολλά, που δεν τίθεται ζήτημα επάρκειάς του από κανένα λογικό άνθρωπο. Στην περσινή θέση του Κλοπ υπάρχουν κάμποσοι, αλλά όχι και πολλοί.    

Θα δούλευε ακόμα στον ΠΑΟ

Υπάρχει χώρος σε αυτή την κατηγορία και για τον Ιβάν Γιοβάνοβιτς; Αν ο Σέρβος είχε κερδίσει ένα πρωτάθλημα με τον ΠΑΟ θα έλεγα ναι. Δεν το έχει κάνει όμως κι ο ΠΑΟ είναι σε μια περίεργη φάση της ιστορίας του: ένα πρωτάθλημα του λείπει πάρα πολύ καθώς έχουν περάσει δώδεκα χρόνια από την τελευταία του κατάκτηση. Δεν λέω πως για αυτό το λόγο η απόφαση του Αλαφούζου είναι σωστή – λέω πως αυτό το γεγονός μέτρησε πάρα πολύ στην κρίση του για την δουλειά του προπονητή. Αν ο Γιοβάνοβιτς είχε κερδίσει το περσινό πρωτάθλημα δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία πως και με χειρότερα αποτελέσματα φέτος στην Ευρώπη, ο Σέρβος ακόμα θα δούλευε στον ΠΑΟ. Αυτή είναι κατά βάση η διαφορά της δικής του περίπτωσης από αυτή του Ρασβάν Λουτσέσκου πχ. Ο Λουτσέσκου πέρυσι το Μάιο χάνοντας τον τελικό του κυπέλλου Ελλάδος από την ΑΕΚ (σε ένα ματς μάλιστα που ο ΠΑΟΚ έπαιζε με παίκτη παραπάνω ενενήντα λεπτά) άθροισε αποτυχίες. Ηταν ο δεύτερος σερί τελικός κυπέλου που έχασε και τον ΠΑΟΚ στο τέλος της χρονιάς δεν τον έβγαλε ούτε τρίτο, σε μια σεζόν μάλιστα που η ομάδα του δεν αγωνίστηκε σε ευρωπαϊκούς ομίλους. Όμως η εκτίμηση του Ιβάν Σαββίδη προς το πρόσωπο του Ρουμάνου δεν μειώθηκε, διότι αυτός παραμένει ο πιο επιτυχημένος προπονητής του ΠΑΟΚ στην ιστορία. Εχει δηλαδή το δικαίωμα στην αποτυχία.   

Το πράγμα δεν δούλεψε

Το ενδιαφέρον σε αυτές τις ιστορίες είναι ποιος κρίνει ότι ο προπονητής έχει αυτό το δικαίωμα. Κριτήρια a priori δεν υπάρχουν. Kάποιος μπορεί να πει ότι ο Αλαφούζος έδωσε αρκετό χρόνο στον Γιοβάνοβιτς και κάποιος άλλος να πει ότι τελικά του έδωσε ελάχιστο. Όταν δεν έχουν προηγηθεί κατακτήσεις τίτλων, θεαματικές πωλήσεις παικτών, κοινής αποδοχής εντυπωσιακό ποδόσφαιρο, ευρωπαϊκές πορείες κτλ είναι δύσκολο να ορίσεις το μέτρο της υπομονής μιας διοίκησης: το πράγμα είναι αρκετά υποκειμενικό. Εγω πχ δεν θα απέλυα τον Γιοβάνοβιτς την δεδομένη στιγμή, αλλά δεν διοικώ εγώ τον ΠΑΟ, ώστε να τοποθετήσω τον πήχη των απαιτήσεων. Αυτό είναι κατά την γνώμη μου ένα ενδιαφέρον σημείο ανάγνωσης αυτής της ιστορίας: το ποιος κρίνει δηλαδή.

Αν ο ΠΑΟ είχε ένα ΔΣ στο οποίο υπήρχαν εκλεγμένοι εκπρόσωποι των μελών του δεν ξέρω αν θα προέκυπτε αυτή η απόφαση από τη στιγμή που ο Σέρβος προπονητής ήταν δημοφιλής στον κόσμο του ΠΑΟ, όσο σήμερα φαίνεται. Αλλά κάτι τέτοιο δεν υπάρχει, διότι στην Ελλάδα έχει καταγραφεί γενικά μια μεγάλη απροθυμία των οπαδών να γίνουν μέλη των ομάδων και να αποκτήσουν συμμετοχή στην διοίκησή τους. Είναι ενδιαφέρον ότι το σχετικό άνοιγμα επιχειρήθηκε από όλες τις μεγάλες μας ομάδες: κι ο Ολυμπιακός και η ΑΕΚ κι ο ΠΑΟΚ κι ο Αρης φυσικά κι ο Παναθηναϊκός (και μάλιστα και στα χρόνια του Αλαφούζου) επιχείρησαν να γίνουν ομάδες λαϊκής βάσης ανοίγοντας το βιβλίο εγγραφής σε νέους και πολλούς μετόχους. Το πράγμα δεν δούλεψε πουθενά. Ετσι οι ομάδες παρέμειναν ενός ανδρός αρχή. Κι επειδή ως εταιρίες πρέπει και να διοικηθούν τα κριτήρια της επιτυχίας και της αποτυχίας τα ορίζει αυτός που βάζει τα χρήματα του. Το αν μάλιστα συμφωνείς ή διαφωνείς με τις αποφάσεις δεν έχει και μεγάλη σημασία. Και γιατί τα post στο Ιντερνετ δεν είναι τρόπος διοίκησης, αλλά απλά η φωτογραφία της στιγμής. Αν ο Τερίμ πχ κάνει πέντε νίκες οι πιο πολλοί από αυτούς που κατηγορούν τον Αλαφούζο γιατί έδιωξε τον Ιβάν, θα αναρωτιούνται γιατί άργησε να το κάνει.    

Τέλος πρώτου κεφαλαίου

Φυσικά ο θόρυβος δεν περνά απαρατήρητος. Ο τρόπος που ο Γιοβάνοβιτς απολύθηκε μεγάλωσε την εκτίμηση προς το πρόσωπό του μιας μερίδας οπαδών του ΠΑΟ – ίσως της μεγαλύτερης μερίδας, αυτής που προηγουμένως ήταν σιωπηλή. Για αυτό και στο αντίο στον Γιοβάνοβιτς επισημαίνεται ότι η πόρτα της ομάδας θα ναι πάντα ανοιχτή. Όπως εγώ βλέπω το πράγμα αυτό που ζήσαμε ήταν απλά το τέλος του πρώτου κεφαλαίου της σχέσης του Γιοβανόβιτς με τον ΠΑΟ. Το ό,τι κάποια στιγμή θα υπάρξει και δεύτερο ας το θεωρήσουμε δεδομένο. Αλώστε ο ΠΑΟ έχει μεγάλη παράδοση επιστροφών προπονητών. Ενώ ο Ιβάν μόλις έφυγε, θα ήθελα να καταθέσω την βεβαιότητα μου ότι κάποια στιγμή θα ξαναγυρίσει. Και θα του ευχόμουν στο δεύτερο πέρασμά του να κερδίσει κάτι περισσότερο από το δικαίωμα στην αποτυχία που σήμερα πολλοί του αναγνωρίζουν πως κέρδισε. Ακόμα κι αν έχουν δίκιο, πρόκειται για δικαίωμα που δεν συγκινεί κανένα προπονητή. Διότι προϋποθέτει την αποτυχία. Την οποία δεν επιθυμεί κανείς.