Περίμενα μέρες τώρα μια νίκη του Ολυμπιακού στην Ευρωλίγκα για να γράψω κάτι για τον Βασίλη Σπανούλη: μου το έχουν ζητήσει πολλοί φίλοι από το βράδυ εκείνο που μετά το ματς με τη Ρεάλ Μαδρίτης εξέφρασε, εμμέσως πλην σαφώς, την δυσαρέσκειά του για τον τρόπο της χρησιμοποίησής του. Δεν ήθελα να γράψω κάτι μετά από μια ήττα, γιατί τον σέβομαι απεριόριστα τον Σπανούλη και δεν θα ήθελα να φανεί ότι ξεκινάω μια συζήτηση για την δυνατότητα της προσφοράς του, σαν τον θεωρώ υπεύθυνο για τις εφετινές αδυναμίες της ομάδας, που χρόνια τώρα υπηρετεί. Δεν το έκανα και γιατί δεν τον θεωρώ περισσότερο υπεύθυνο από τους υπόλοιπους για κάποιες ήττες που πόνεσαν.

Με μια ευκολία μοναδική

Πριν πω τι γνώμη μου για το τι συμβαίνει θα θελα να θυμίσω κάτι πολύ βασικό: η παρουσία του Σπανούλη, για χρόνια, ήταν αυτό που κάθε προπονητής όφειλε να λαμβάνει υπόψιν του φτιάχνοντας την εκάστοτε ομάδα του Ολυμπιακού. Σε άλλες ομάδες οι προπονητές μπορούσαν να διαλέγουν παίκτες, ώστε να καλύπτουν θέσεις ή για να παρουσιάσουν ένα σύνολο που να παίξει το μπάσκετ που έχουν στο μυαλό τους: στον Ολυμπιακό όλα έπρεπε να στριφογυρίζουν γύρω από τον αρχηγό – ο εκάστοτε προπονητής έπρεπε να βρίσκει παίκτες συμπληρωματικούς στον Σπανούλη. Και πολύ σωστά έκανε. Διότι μιλάμε για κάποιον που αν μπορούσες να φτιάξεις μια ομάδα στα μέτρα του, σε πήγαινε χάρη στην ηγετική του παρουσία σε Final 4 και τελικούς με μια ευκολία μοναδική: ο Ολυμπιακός είχε την τύχη να έχει τον πρώτο σκόρερ της Ευρωλίγκας και τον πρώτο σε ασίστ – ένα «δολοφόνο – δημιουργό» που ποτέ δεν κρύφτηκε στα δύσκολα. Θα ήταν ανοησία ασυγχώρητη να μην χτίζει την ομάδα γύρω του. Όταν αυτός ο μπούσουλας χάθηκε, τον καιρό του Ντέιβιντ Μπλατ π.χ, γιατί ο παίκτης μεγάλωσε, άρχισαν να φαίνονται και κάποια προβλήματα: ο Ολυμπιακός έχασε τον προσανατολισμό του.

Δυο ομάδες αντί για μια

Ο Γιώργος Μπαρτζώκας, άνθρωπος εξαιρετικά πρακτικός και άριστος γνώστης της ομάδας στην οποία βρίσκεται, προσπάθησε φέτος να φτιάξει δυο ομάδες αντί για μια: μια ομάδα με τον Σλούκα και μια ομάδα για τον Σπανούλη. Το «με» και το «για» κάνουν κατανοητό κατά τη γνώμη μου ό,τι συμβαίνει. Οσο περνούν οι αγωνιστικές, φαίνεται ότι ο Ελληνας προπονητής πίστευε ότι αρκεί η παρουσία του Σλούκα για να ανεβεί ο Ολυμπιακός επίπεδο: ο Ολυμπιακός με τον Σλούκα, κατά τον Μπαρτζώκα, έπρεπε να είναι πολύ πιο δυνατός από πέρυσι, χωρίς να χρειαστεί η ομάδα να δημιουργηθεί γύρω από τον χαρισματικό αυτό παίκτη που επέστρεψε. Για τον Σπανούλη το πράγμα ήταν διαφορετικό: έπρεπε να υπάρχει η δυνατότητα χρησιμοποίησης παικτών που να εξυπηρετούν το παιγνίδι του. Όπως δηλαδή πάντα. Μόνο που αυτό δεν στάθηκε εύκολο.

Εκτελώντας και δημιουργώντας

Ο Σπανούλης χρειάζεται δίπλα του ένα καλό αμυντικό στην περιφέρεια έτοιμο να τα βάλει με τους διάφορους Σβεντ και Ντε Κολό και Τζέιμς που βγάζουν το ψωμί τους πυροβολώντας. Ετσι αποκτήθηκε ο Τζένκινς. Υπήρχαν ακόμα στην ομάδα ο Παπανικολάου, που μπορεί να ανεβάζει το δείκτη της έντασης της άμυνας, ο Πρίντεζης που ξέρει το παιγνίδι του αρχηγού καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο, ο Χάρισον και ο Βεζένκοφ που μπορούν ακροβολισμένοι να πάρουν τις πάσες του. Και το πράγμα θα ήταν άψογο αν είχε παραμείνει ο Μιλουντίνοφ: θα υπήρχε η δυνατότητα να βλέπουμε κάθε φορά για 10-15 λεπτά ένα «Ολυμπιακό του Σπανούλη» - μια ομάδα με μια πεντάδα, που χάρη στην ηγεσία του, θα μπορούσε ακόμα και να καθαρίζει ματς, καθώς λίγοι έχουν ένα τέτοιο second unit. Αλλά ο Μιλουντίνοφ έφυγε, ψηλός που να διευκολύνει τόσο πολύ τον αρχηγό πλέον δεν υπάρχει, κι όταν οι αντίπαλοι τον κουράζουν με παίκτες που τον κυνηγάνε η μπάλα αργεί να φύγει από τα χέρια του. Κι ο Σλούκας έχει αυτό το πρόβλημα. Αλλά είναι εννέα ολόκληρα χρόνια μικρότερος. Και μπορεί σε πολλά σημεία του παιγνιδιού να κάνει τη διαφορά εκτελώντας και δημιουργώντας μόνος του. Όχι παίζοντας σε μια ομάδα που λειτουργεί αρμονικά γύρω του, αλλά βοηθώντας όποιους έχουν την τύχη να είναι συμπαίκτες του να κάνουν επιθετικά πολλά, χάρη στις εμπνεύσεις του.

Η απουσία ενός κανονικού δυνατού ψηλού, με παιγνίδι με την πλάτη, ειδικότητα στα σκριν και σωστή κίνηση στο πικ εν ρολ, μειώνει τις επιλογές του Σπανούλη. Η έλλειψη ενός καλού και σταθερού περιφερειακού σκόρερ, που θα έδινε ανάσες στον Σλούκα παίζοντας δίπλα του, «βαραίνει» ακόμα πιο πολύ, πολλές φορές, το παιγνίδι του Σλούκα. Αυτές οι δυο απουσίες είναι κατά τη γνώμη μου το πρόβλημα του Ολυμπιακού: με τον Μιλουντίνοφ και τον παλιό καλό Λοτζέσκι π.χ θα ήταν ως ομάδα πληρέστατος. Χωρίς αυτούς, όλα γίνονται πιο δύσκολα: οι ψηλοί πολλές φορές τρακάρουν πάνω σε «θηρία» (Βέσελι, Ταμπάρες, Ντούμπλιεβιτς, Ρέινολντς κτλ), στα τρίποντα νιώθεις ότι η ομάδα παίζει «κορώνα-γράμματα» ψάχνοντας κάθε φορά κάποιον να την ξελασπώσει, η μπάλα μένει πολλή ώρα στα χέρια του Σλούκα ή του Σπανούλη κι ο Μπαρτζώκας ανακατεύει διαρκώς την τράπουλα ψάχνοντας λύσεις για προβλήματα, που σπανίως λύνονται μέσα από ομαδική δουλειά. Ο Ολυμπιακός μοιάζει να έχει παίκτες που δεν χρειάζεται, ενώ του λείπουν τουλάχιστον δυο, που θα ήταν κομβικοί: αυτό είναι το πρόβλημα του.

Ένα παράξενο βάρος

Το πρόβλημα του Σπανούλη είναι άλλο. Πολλές φορές ο αρχηγός μου δίνει την εντύπωση ότι φέτος δεν χαίρεται όσο παλιότερα κι αυτό για μένα σχετίζεται με δυο πράγματα: το πρώτο έχει να κάνει με την ομάδα, που δεν μπορεί να τον διευκολύνει για να κάνει ό,τι θα θελε στα λεπτά της συμμετοχής του. Το δεύτερο είναι ακόμα πιο απλό: για τον Σπανούλη είναι κομμάτι βαρύ να βλέπει πως υπάρχει στην ομάδα κάποιος καλύτερός του στη θέση του. Νομίζω πως αυτό είναι ένα παράξενο βάρος – δύσκολα διαχειρίσημο: δεν είναι προφανώς εύκολα μετά από πολλά και καταπληκτικά χρόνια, που ήσουν πρώτο βιολί να πρέπει να γίνεις συμπληρωματικός και κάτι σαν ρολίστας – έστω πολυτελείας. Για ένα  πρωταγωνιστή σαν τον Σπανούλη, η διαδικασία μιας τέτοιας μετάλλαξης είναι σχεδόν αδύνατη. Όταν θυμώνει, με κάνει να τον συμπονώ: καταλαβαίνω πως απλά θα θελε να πάει το χρόνο πίσω και να παίζει πάλι περισσότερο. Δεν έχει χορτάσει ακόμα το μπάσκετ: είναι σχεδόν απίστευτο αν σκεφτείς, όχι μόνο τίτλους, παιγνίδια και διακρίσεις, αλλά και τραυματισμούς και εγχειρήσεις. Και πόνους.

Αποφασίζουν οι ίδιοι

Θα μπορούσε ο Ολυμπιακός το περασμένο καλοκαίρι κυνικά να πει αντίο στο Σπανούλη; Φυσικά και ναι. Αλλά δεν θα ήταν η μεγάλη ομάδα που είναι. Μια μεγάλη ομάδα πρέπει να δίνει σε παίκτες αυτού του μεγέθους το δικαίωμα τη στιγμή του αντίο να την αποφασίσουν οι ίδιοι. Ο Σπανούλης ανήκει στην σπάνια κατηγορία των παικτών που βοήθησε τον Ολυμπιακό να μεγαλώσει: τον πήρε από το χέρι σε στιγμές εξαιρετικά δύσκολες, του άλλαξε την ιστορία, τον κουβάλησε για χρόνια στις τεράστιες πλάτες του. Τη σχέση του με την ομάδα θα την ολοκληρώσει αυτός – έχει το ιστορικό δικαίωμα.

Στα σπορ δεν βρίσκεις μόνο νίκες και ήττες. Βρίσκεις και ιστορίες σχέσεων και μαθήματα ζωής. Ο Σπανούλης μπορεί να θυμώνει, να στεναχωριέται, αλλά και να σηκώνεται από τον πάγκο και να μας θυμίζει πολλές φορές γιατί λατρεύτηκε. Οποιος τον έχει αγαπήσει ως αθλητή, θα έχει τη δυνατότητα τώρα να τον καταλάβει καλύτερα και ως άνθρωπο. Η μεγάλη θέληση του, ο υπόγειος θυμός του ή ακόμα και η οργή του, όταν νιώθει πως αδικείται, είναι αντιδράσεις που κατά βάθος αξίζουν ένα χειροκρότημα. Θα μας λείψουν κάποτε όσο και οι δημιουργικές εμπνεύσεις του. Είμαι βέβαιος…