Η ιστορία των εγκαινίων του Μετρό της Θεσσαλονίκης είναι από μόνη της το τελευταίο πολιτικό σχόλιο της χρονιάς που τελειώνει. Ίσως και το πιο εύγλωττο και ουσιώδες: κανείς δεν θα μπορούσε να δώσει μια καλύτερη εικόνα της στιγμής και της χώρας. Περιγράφοντας πρακτικές, αλλά και νοοτροπίες.

Το 2020 και αν…

Κοίταξα να βρω από περιέργεια πότε θα είναι έτοιμο το περίφημο Μετρό της Θεσσαλονίκης, αλλά και σε ποια ακριβώς κατάσταση βρίσκεται αυτή τη στιγμή ως έργο. Οι αισιόδοξοι αναφέρουν ως πιθανή ημερομηνία έναρξης της λειτουργίας του τις αρχές του 2020. Επειδή είμαστε στην Ελλάδα ίσως όλα να πάνε πιο πίσω – πόσο μάλλον όταν προκύπτουν και νέες ανάγκες όπως π.χ η δημιουργία ενός σταθμού στην Τούμπα, κοντά στο νέο γήπεδο του ΠΑΟΚ. Από όσα κατάλαβα οι Θεσσαλονικείς πρέπει να νοιώθουν τυχεροί αν το δουν να ολοκληρώνεται εντός του 2020, διότι δυο σταθμοί του, ο Σταθμός Βενιζέλου και ο Σταθμός Αγια Σοφία, δεν βρίσκονται ακόμα ούτε στο στάδιο της διαμόρφωσης. Κατά την εκσκαφή βρέθηκαν αρχαία και υπήρξε μάλιστα και σχετική απόφαση του ΣτΕ που επέβαλε παύση των έργων στη συγκεκριμένη διαδρομή – απόφαση που ανέτρεψε με νέα προσφυγή ο δήμαρχος κ. Γιάννης Μπουτάρης, αλλά στο μεταξύ χάθηκε χρόνος. Το έργο έχει ξεκινήσει από το 2009, είναι πρωτοποριακό, αλλά λόγω του πλούσιου αρχαιολογικού χώρου και δύσκολο. Δεν μιλάμε για κάτι δαιδαλώδες: η πρώτη του γραμμή περιλαμβάνει 13 σταθμούς σε μια ευθεία – η δεύτερη γραμμή θα ξεκινήσει μετά την παράδοση της πρώτης.

Είναι πολλά έντεκα χρόνια για την ολοκλήρωση ενός έργου; Εξαρτάται. Στην Αθήνα όλα έγιναν πιο γρήγορα, στη Ρώμη όλα πιο αργά. Αλλά πουθενά δεν είχαμε εγκαίνια ενός σταθμού, ενώ δεν είχαν καν αρχίσει οι δοκιμαστικές διαδρομές. Αυτό συνέβη για ένα απλό λόγο: διότι πουθενά ένας σταθμός δεν παραδόθηκε πριν ολοκληρωθεί το βασικό κομμάτι του έργου, δηλαδή η διαδρομή των τραίνων. Παντού η διαμόρφωση των σταθμών ήταν το τελευταίο βήμα πριν την παράδοση του έργου και την έναρξη της λειτουργίας του. Τα βήματα είναι παντού τα ίδια: σχεδιασμός του έργου, δημιουργία εργοταξίου, μελέτη μηχανικών, εκσκαφή, έλεγχος της αρχαιολογικής υπηρεσίας, ολοκλήρωση της εκσκαφής και διαμόρφωση των σταθμών παράλληλα με τη δοκιμαστική λειτουργία των τρένων, που στη Θεσσαλονίκη δεν θα έχουν και οδηγό. Γιατί ξαφνικά ολοκληρώθηκε ένας σταθμός ενώ έλειπαν όλα τα άλλα; Προφανώς για να τον εγκαινιάσει ο πρωθυπουργός μας.

Ιστορία για κλάματα

Δεν θέλω να το πιστεύω, αλλά η ίδια η πραγματικότητα με οδηγεί στο να το σκέφτομαι: στήθηκε ένα πραγματικό πανηγύρι για το τίποτα, μεθοδευμένα και προσεχτικά. Δημιουργήθηκε ένας σταθμός για να τον εγκαινιάσουν και να τον δούμε, κόντρα στη λογική του ίδιου του έργου. Το ζήτημα θα ήταν απλά γελοίο –παρόλο που το τι γράφτηκε από χθες δεν περιγράφεται. Δυστυχώς η γελοιότητα έχει κόστος: ο σταθμός δεν είναι προκάτ και δεν είναι ένα απλό σκηνικό ή μια μακέτα, αλλά ένας κανονικός σταθμός με πρόσοψη, κυλιόμενες σκάλες κτλ. Και πάλι δεν θα με ένοιαζε και ιδιαίτερα αν δεν υπήρχε ένα δεδομένο: ότι μέχρι το 2020 που το Μετρό θα λειτουργήσει (αν προλάβουν τις ημερομηνίες…) ο σταθμός αυτός θα απαιτεί μια κανονική συντήρηση. Που θέλω να καταλήξω; Ότι τα λεφτά του Ελληνα φορολογούμενου δεν χρησιμοποιήθηκαν απλά για ένα ακόμα προεκλογικό πανηγυράκι: θα χρησιμοποιούνται κανονικά για δυο ολόκληρα χρόνια (και ίσως και παραπάνω…) για να συντηρηθεί κάτι που δεν θα έπρεπε να υπάρχει, αφού οι σταθμοί παραδίδονται στο τέλος – τουλάχιστον εκεί που κυβερνούν όσοι τα χρήματα των φορολογούμενων τα σέβονται. Εδώ μεταξύ άλλων, θα πρέπει να ανησυχούμε και μη γίνουν τίποτα καταστροφές του σταθμού από όσους κάνουν στους σταθμούς επιθέσεις στα πλαίσια της επαναστατικής γυμναστικής: δεν το λέω τυχαία – πριν από ένα μήνα στο συγκεκριμένο σταθμό έγινε επίθεση από αντιεξουσιαστές γιατί ήταν αφύλαχτος. Η ιστορία δεν είναι δυστυχώς για γέλια: είναι για κλάματα.

Αρέσουν τα «καθρεφτάκια»

Το άλλο σκέλος της αφορά την κυβέρνηση και το πώς μας βλέπει: το πανηγύρι των εγκαινίων ενός έργου, που δεν ολοκληρώθηκε, μαρτυρά σίγουρα ένα κυβερνητικό άγχος – οι άνθρωποι θέλουν να πάνε σε εκλογές παρουσιάζοντας μεγάλα έργα κτλ κτλ. Τι να πάνε να δείξουν; Το Μάτι; Που πέντε μήνες μετά την καταστροφή του, ο κόσμος ψάχνει μουσαμάδες για να καλύψει τα παράθυρα των καμένων σπιτιών; Καλύτερα να δείχνεις σταθμούς – δεν χωρά αμφιβολία.

Η συνέπεια όσων κυβερνούν στην προβολή ανολοκλήρωτων έργων με βεγγέρες είναι κάτι μοναδικό: το κάνουν από τον Παττακό μέχρι τον Τσίπρα όλοι. Γιατί το κάνουν; Γιατί έχουν την βεβαιότητα ότι στον κόσμο αρέσουν τα «καθρεφτάκια»: στην Ελλάδα πολιτικός γίνεσαι συνήθως, όταν έχεις την βεβαιότητα ότι μπορείς άνετα να κοροϊδεύεις τον κόσμο. Μπορείς να του πουλάς ό,τι θες και όσο το γουστάρει η ψυχή σου. Νοιάζεται κανείς για το ότι στον προϋπολογισμό μειώθηκαν κι άλλο τα χρήματα του προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων; Όχι φυσικά – οι πιο πολλοί ούτε καν το ξέρουν. Ενώ τα εγκαίνια του σταθμού του Μετρό σίγουρα κάποιους θα συγκινήσουν – εδώ τους πουλούσαν αντιμνημονιακούς αγώνες και «όχι» στα δημοψηφίσματα! Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν απλά πολιτικοί που κοροϊδεύουν: υπάρχει κι ένας ολόκληρος κόσμος, δεξιά κι αριστερά, που από την κοροϊδία τρέφεται – τη γουστάρει. Αλλιώς δεν θα του πουλούσαν σταθερά και μόνιμα αρλούμπες και ψέματα. Η τουλάχιστον θα το έκαναν πιο προσεχτικά.

Πουλάει κάτι που δεν υπάρχει

Καθώς το 2018 τελειώνει υπάρχει κάτι που μαρτυρά πως ελάχιστα άλλαξαν, παρά την κρίση: ο Αλέξης Τσίπρας εξακολουθεί να πουλάει μια Ελλάδα που δεν υπάρχει, όπως ακριβώς πουλούσε σκισμένα μνημόνια, μαγικές λύσεις για την οικονομία, «σεισάχθειες» και άλλα πολλά. Τα παραμύθια άλλαξαν – οι τρόποι όχι. Ο Τσίπρας απλά πουλάει. Πουλάει μια Ελλάδα που θα αναπτυχθεί, μια Ελλάδα που θα βγει στις αγορές, μια Ελλάδα που θα βρει λεφτά για να τα μοιράζει, μια Ελλάδα που θα είναι υπερήφανη για τη Συμφωνία των Πρεσπών, μια Ελλάδα που θα διοργανώσει Εuro και μουντιάλ, μια Ελλάδα στην οποία θα εγκαινιάζει και σταθμούς Μετρό παντού – σε κάθε πόλη και χωριό. Με τα λεφτά των κορόιδων. Που θα πληρώνουν για δυο χρόνια τη συντήρηση ενός σταθμού στη Θεσσαλονίκη, που αποτελεί μνημείο γελοιότητας…