Ένα από τα καλύτερα που διάβασα φέτος το καλοκαίρι είναι το καψώνι που έκανε ο Ερικ Τεν Χααγκ στους παίκτες της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ μετά την ήττα με 4-0 από την Μπρέντφορντ. Διάβασε, λέει, τη στατιστική, είδε ότι οι παίκτες του έτρεξαν 13,5 χιλιόμετρα λιγότερα από τους αντιπάλους τους στο ματς, ακύρωσε το ρεπό και τους έβαλε στην προπόνηση να τρέξουν αυτά τα χιλιόμετρα. Και μετά ζήτησε μεταγραφές  όπως κάθε χρόνο κάνει ο εκάστοτε προπονητής της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ γιατί λεφτά υπάρχουν κι όταν υπάρχουν οι ομάδες πρέπει να τα σκορπάνε. Θα τη βρει την άκρη και θα στρώσει την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ ο Τεν Χααγκ; Δεν μπορώ να το ξέρω. Η δυσκολία της ομάδας αυτής είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτό που νομίζει ο κόσμος: γιατί το πρόβλημά της δεν είναι αγωνιστικό, αλλά σαφώς πιο σύνθετο.

Ποτέ δεν είναι ένας ο λόγος

Εχω μια βεβαιότητα που έχει να κάνει με τις κρίσεις των μεγάλων ομάδων: όταν οι ομάδες αυτές αρχίζουν και αθροίζουν συνεχόμενες αποτυχίες ποτέ μια αποτυχία δεν οφείλεται στους ίδιους λόγους με την προηγούμενη. Στην πρώτη αποτυχία μπορεί να φταίει ο κορεσμός πχ. Στη δεύτερη στη σειρά μπορεί να φταίει ότι «παίκτες – κλειδιά» μεγάλωσαν. Στην τρίτη στη σειρά ο προπονητής που δεν είναι ο κατάλληλος. Στην τέταρτη στη σειρά οι μεταγραφές που δεν βγήκαν κτλ. Όταν όμως οι αποτυχίες μιας ομάδας τόσο μεγάλης όσο η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ γίνονται εννιά στη σειρά (τόσα είναι τα χρόνια που οι Κόκκινοι δεν διεκδικούν το πρωτάθλημα) φταίει απλά ότι η μεγάλη ομάδα, εξαιτίας των συνεχόμενων αποτυχιών, έχει σταματήσει να προκαλεί φόβο στους αντιπάλους της – ειδικά στους μικρομεσαίους. Κι αυτό το πληρώνει ποικιλοτρόπως.

Η αγαπημένη συνήθεια

Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ του Σερ Αλεξ βασιζόταν πολύ στον φόβο που προκαλούσε. Στο γήπεδο της έχανε ελάχιστους βαθμούς και σκόραρε πολύ. Εκτός έδρας ήταν σκληρή και ανθεκτική: κυρίως όμως ήταν μια ομάδα που είχε την αγαπημένη συνήθεια να κερδίζει πολύ – πολύ για τα μέτρα της Πρέμιερ λιγκ. Στην τριετία που κατέκτησε τρία πρωταθλήματα σερί (από το 2006 μέχρι το 2009) δεν ήταν ποτέ η ομάδα με τις λιγότερες ήττες: και τα τρία χρόνια έχασε πέντε ματς και δυο χρονιές η Τσέλσι και μια η Λίβερπουλ είχαν χάσει λιγότερα. Όμως και τις τρεις χρονιές έγραψε πάνω από 27 νίκες: οι ανταγωνιστές της δεν πέρασαν τις 25. Κάτι ανάλογο είχε γίνει και την πρώτη φορά που ο Σερ Αλεξ κατέκτησε τρεις τίτλους σερί: τότε η ομάδα του ήταν πιο δυσκολοκαταύλητη και έχανε λιγότερο (μόλις 3 ματς το χρόνο το 1998-99 και το 1999-2000…) αλλά και πάλι τις κατακτήσεις τις βάσιζε σε συλλογές από νίκες. Ακόμα και στο τελευταίο πρωτάθλημα που κέρδισε, με εμφανή τα σημάδια της αγωνιστικής δυσκολίας, πέτυχε 25 νίκες – στα εννέα τελευταία χρόνια που μένει μακριά από τη διεκδίκηση του πρωταθλήματος μόνο δυο φορές ξεπέρασε τις 20 νίκες ενώ πέρυσι πέτυχε όλες κι όλες 16. Όλα αυτά τα χρόνια η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ ξέχασε το πόσο σημαντικό είναι να κερδίζει. Την απασχολούν προπονητές, μεταγραφές, ο Ρονάλντο, ο Μαγκουαίρ κτλ πιο πολύ απο το ματς της Κυριακής.

Το να σταματάς να κερδίζεις

Πολλές φορές δαιμονοποιούμε το αποτέλεσμα διότι δεν μας αρέσει ότι ειδικά οι μεγάλες ομάδες μπορεί να κερδίζουν κυνικά ή και εύκολα, δηλαδή είτε σπεκουλάροντας σε αδυναμίες αντιπάλων εμφανώς κατώτερων είτε παίζοντας απλά όσο χρειάζεται. Πολλές φορές βλέποντας επαγγελματικές νίκες διακρίνουμε τα σημάδια μιας κακής νοοτροπίας – καταλαβαίνουμε πως όταν σταματά να γίνεται σκοπός το καλό και παραγωγικό παιγνίδι ακολουθούν προβλήματα. Όμως υπάρχει κάτι χειρότερο από το να κερδίζεις διαδικαστικά: το να σταματάς να κερδίζεις.

Για κάθε μεγάλη ομάδα, όπως είναι η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, η νίκη είναι βασικό ζητούμενο: μια μέρα στη δουλειά. Η ευκολία με την οποία μια ομάδα κερδίζει (κι όχι τόσο η θεαματικότητα) δημιουργεί συνθήκες ώστε να διεκδικηθεί (και συνήθως να κατακτηθεί) ένα πρωτάθλημα. Η πιο απλή από τις συνθήκες αυτές είναι η βεβαιότητα της ήττας που προκαλεί στους μικρότερους ένα σερί από νίκες: όταν οι μικρότεροι αρχίσουν να πιστεύουν πως έχουν ελπίδες να κάνουν αποτέλεσμα όλα αλλάζουν. Αυτή είναι η ιστορία της παρακμής της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.

Για το θρίαμβο της μιας βραδιάς

Το αγγλικό πρωτάθλημα έχει πολλές ομάδες που δεν αγωνίζονται ούτε για την παραμονή στην κατηγορία (που τη θεωρούν αυτονόητη), ούτε για να βγουν στην Ευρώπη (πράγμα που θεωρούν σχεδόν αδύνατο). Μια στις τόσες μπορεί να κινδυνέψουν και μια στις τόσες μπορεί να διεκδικήσουν ευρωπαϊκό εισιτήριο. Αλλά κατά κανόνα όλες αγωνίζονται για να δώσουν χαρά και υπερηφάνεια στο κοινό τους καταθέτοντας τον ιδρώτα της προσπάθειάς και διεκδικώντας ενίοτε τον θρίαμβο της μιας βραδιάς, δηλαδή μια νίκη απέναντι σε κάποια από τις παραδοσιακές διεκδικήτριες του τίτλου. Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ για τις διάφορες Μπρέντφορντ, Γουλβς, Λιντς, Μπράιτον,Αστον Βίλα, Σαουθάμπτον και κομπανία μπέλα είναι πλέον ο ιδανικός αντίπαλος για τέτοιου τύπου θριάμβους. Στο ματς με την Μπρέντφορντ οι διάφοροι Μπεν Μι, Τόνεϊ, Ντασίλβα κτλ, τον Ρονάλντο, τον Σάντσο, τον Φερνάντεζ, τον Ράσφορντ δεν τους έβλεπαν!

Δεν θεωρητικολογώ: ξαναδείτε το ματς με την Μπρέντφορντ. Πρέπει να είχε να κερδίσει την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ καμιά δεκαπενταριά χρόνια κι όμως οι κυνηγοί της πίεζαν μέχρι και τον Ντε Χέα, ενώ στην άμυνα της η βεβαιότητα όλων ότι δεν θα δεχτούν γκολ ξεχείλιζε: κόντρα στη Σίτυ η ίδια η ομάδα θα είναι ευχαριστημένη αν δεν δεχτεί τρία γκολ. Φυσικά πολλά έχουν να κάνουν και με αγωνιστικές αδυναμίες της ομάδας του Τεν Χααγκ: η άμυνα δύσκολα μπορεί να στηρίξει ένα παιγνίδι πρωτοβουλίας, κάμποσοι παίκτες μοιάζουν νεόγεροι, το μπέρδεμα με τον Ρονάλντο είναι μεγάλο. Πλην όμως το βασικό είναι ότι η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ έχει πάψει να φοβίζει: καμία ομάδα της Πρέμιερ λιγκ δεν θεωρεί το παιγνίδι απέναντι στους Κόκκινους από χέρι χαμένο κι αυτό φαίνεται. Δεν είναι τυχαίο πως μέσα σε αυτά τα εννιά χρόνια χωρίς πρωτάθλημα η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ έχει κερδίσει το Γιουρόπα λιγκ – αυτό οφείλεται ότι στην Ευρώπη κάποιο φόβο τον προκαλεί ακόμα. Αλλά λίγο και για λίγο.  

Από τον Αγιαξ που τρόμαζε

Ολο αυτό γίνεται ακόμα πιο σύνθετο αν σκεφτείς πως ο Τεν Χααγκ έφτασε στο Μάντσεστερ προερχόμενος από μια ομάδα που στο πρωτάθλημα που παίρνει μέρος την φοβόνται πάντα όλοι: ο Αγιαξ στην Ολλανδία, μοιράζοντας πεντάρες, τρομάζει τους μικρότερους ακόμα και τις ελάχιστες χρονιές που στο πρωτάθλημα μένει πίσω. Με αυτό τον τρόπο μπορεί πχ να πουλάει τους καλύτερούς του παίκτες: θα τρομάζει τους πάντες με άλλους - απλά γιατί είναι ο Αγιαξ! Για τον Τεν Χααγκ το να βρίσκεται σε μια Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ που δεν τρομάζει κανένα πρέπει να είναι εξαιρετικά δύσκολο. Είναι καλός προπονητής κι αν έχει χρόνο κάτι καλό μπορεί να φτιάξει. Αλλά ο στόχος του δεν πρέπει να είναι το πρωτάθλημα: πρέπει να είναι πως θα δημιουργήσει μια ομάδα που θα μπορεί να κερδίζει ακόμα και στην κακή της βραδιά. Η τωρινή Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ δυσκολεύεται να κερδίσει στην καλή της βραδιά. Και οι κακές της βραδιές μοιάζουν η συνήθεια που έγινε λατρεία. Των αντιπάλων της.