Με το τέλος του Euro επέστρεψε στη Γαλλία ο τρόμος: το μαρτυρούν οι 86 νεκροί της Νίκαιας και οι πάνω από 150 τραυματίες – δεκάδες από αυτούς είναι σε κρίσιμη κατάσταση. Η γαλλική αστυνομία έχει τη βεβαιότητα ότι πρόκειται για τρομοκρατικό χτύπημα κι ας μην έχει αναλάβει ακόμα κανείς την ευθύνη: θα συμβεί και αυτό. Πριν πάω στο Παρίσι την προηγούμενη εβδομάδα πολλοί με φίλοι με ρωτούσαν αν φοβάμαι ένα αντίστοιχο τυφλό χτύπημα στην πόλη τη μέρα του τελικού πχ, όταν τα μάτια όλων θα βρίσκονται στη γαλλική πρωτεύουσα. Ημουν βέβαιος ότι τις μέρες του Πανευρωπαϊκού στη Γαλλία δεν θα γίνει τίποτα και ότι αμέσως μετά θα έχουμε νέο μακελειό. Γιατί τα χτυπήματα αυτά στη συγκεκριμένη χώρα είναι χειρουργικά και προμελετημένα. Και δεν είναι δύσκολο να αποκωδικοποιήσεις το γιατί γίνονται.

Η εύκολη ανάγνωση

Όταν το Νοέμβριο του 2015 χτυπήθηκε από τον ΙSIS το Παρίσι η εύκολη ανάγνωση της ιστορίας εκείνης ήταν ότι ο ISIS εκδικείται τους Γάλλους γιατί συμμετέχουν σε πολεμικές επιχειρήσεις στη Συρία – ποτέ όμως δεν εξηγήθηκε γιατί δεν έχουν χτυπηθεί κι άλλες δυτικές χώρες που σε αυτές συμμετέχουν. Επισημάνθηκε επίσης ότι οι επιλογές των στόχων (ένα θέατρο, ένα γήπεδο, ένα εστιατόριο κτλ), αλλά και η επιλογή της μέρας (Παρασκευή) είχαν κάτι το συμβολικό: ο αληθινός στόχος των τρομοκρατών ήταν οι αγαπημένες δυτικές συνήθειες διασκέδασης – τα χτυπήματα είχαν σκοπό να δείξουν ότι το βράδυ που ο κόσμος βγαίνει μπορεί να εξελιχτεί σε νύχτα φρίκης, δεν είναι πια δεδομένα ήσυχο. Όλα αυτά ήταν σωστά, αλλά δεν λάμβαναν υπόψην τους μια βασική αρχή όταν μιλάμε για τρομοκρατία: κάθε τρομοκρατικό χτύπημα έχει ένα ακροατήριο – γίνεται για λόγους επικοινωνίας, είναι μήνυμα.

Δεν πίστευα ότι θα υπάρξει το παραμικρό στο Πανευρωπαϊκό, παρά τις απειλές και τον συνακόλουθο φόβο της γαλλικής αστυνομίας, γιατί ένα τέτοιο χτύπημα θα έκανε τη Γαλλία πολύ συμπαθητική στα μάτια του κόσμου ολόκληρου και δεν είναι αυτός ο σκοπός όσων την χτυπάνε. Η πρόθεσή τους δεν είναι να καταστρέψουν μια γιορτή – είναι να σπείρουν στον γαλλικό πληθυσμό ανασφάλεια και να μεγαλώσουν την οργή του κυρίως προς τους μουσουλμάνους που ζουν στη Γαλλία. Αυτά τα τυφλά αιμοσταγή χτυπήματα έχουν διπλή στόχευση. Από τη μία τονώνουν το φρόνημα των διάφορων μαχητών του Ισλάμ που βλέπουν ότι η άπιστη Δύση τρομάζει και υποφέρει. Από την άλλη θέλουν να προκαλέσουν εντός της Γαλλίας ένα τρόμο τεράστιο που θα τη μετατρέψει σε σκληρό αστυνομικό κράτος – ό,τι δηλαδή δεν είναι.

Η κανονική γαλλική ζωή

Παρά το αίμα που χύθηκε το Νοέμβριο του 2015 η Γαλλία έδειξε μεγάλες αντοχές ανοχής και ψυχραιμίας: η προσπάθεια των Γάλλων ήταν η ζωή να επιστρέψει στην κανονικότητα και κανονικό για τους ίδιους είναι η ίδια η ζωή τους – δεν ισχύει αυτό παντού. Η Γαλλία δεν γέμισε κάμερες, δεν άρχισαν σκληροί έλεγχοι, δεν ξεκίνησαν συλλήψεις υπόπτων, δεν δημιουργήθηκαν γαλλικά Γκουιντάναμο, δεν ματαιώθηκε το Euro. Όταν έγινε το χτύπημα στις Βρυξέλλες, για τους ίδιους ακριβώς λόγους, από το Παρίσι η δήμαρχος Αν Ινταλγκό έστειλε στους Βέλγους το πιο ψύχραιμο μήνυμα: «Η απάντησή μας πρέπει να είναι αυστηρή και αδιάλλακτη: πρέπει να εγγυηθούμε την ασφάλεια των συμπολιτών μας αλλά κυρίως να επικεντρώσουμε τις ενέργειές μας στον τομέα της παιδείας, της ζωής μας, μαζί και του διαλόγου μεταξύ των κοινοτήτων», είχε πει καταλήγοντας  ότι «στον τρόμο δεν θα παραδοθούμε». Δεν ήταν μόνο λόγια: τις μέρες του τελικού του Euro, τις μέρες δηλαδή που το Παρίσι προβάλλονταν ως ο νούμερο ένα στόχος του ISIS στον κόσμο, στη γαλλική πρωτεύουσα δεν ένοιωθες κανένα απολύτως συναγερμό ασφάλειας. Δεν υπήρχαν ούτε εξωφρενικοί έλεγχοι, ούτε υπερβολική αστυνομία, ούτε καν μέτρα ξεχωριστά και ειδικά για την περίσταση στο αεροδρόμιο, στους σταθμούς των τρένων, στο μετρό. Η ζωή είχε νικήσει. Αλλά ήταν και φανερό ότι ο θρίαμβός της δεν θα  κρατούσε για πολύ.

Ενώ η Λεπέν καλπάζει

Στο Παρίσι παραμονή του ματς του τελικού η μη Γάλλοι ήταν με τους Πορτογάλους – δεν μιλάω για τους τουρίστες, αλλά για τα γκαρσόνια που δούλευαν στα μαγαζιά, τους υπάλληλους των ξενοδοχείων, τους ταξιτζήδες – όλους εκείνους που το βράδυ έπιναν τις μπύρες τους χειρονομώντας και φωνάζοντας. Ο αργός θάνατος του περίφημου γαλλικού κοινωνικού κράτους έχει χτυπήσει πρώτα από όλα τις κοινότητες των μεταναστών. Από την άλλη η απόφαση του Ολάντ να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά έχει δημιουργήσει ένα κύμα απεργιών που θα φουντώσει το Σεπτέμβριο περισσότερο. Η Γαλλία αυτή τη στιγμή είναι μια χώρα που διοικείται από μια κυβέρνηση χωρίς κανένα υποστηρικτή: ενώ η Λεπέν καλπάζει, το πολιτικό αύριο της χώρας μοιάζει σκοτεινό και απερίγραπτα μπερδεμένο. Είναι μια ιδανική χώρα για να σπείρει κανείς τον τρόμο. Η για το πω πιο σωστά για να προετοιμάσει ένα τέλος τρομακτικό.

Ο στόχος είναι τα γκέτο

Τα χτυπήματα αυτά, πιο πολύ και από πράξεις τιμωρίας των χριστιανών, έχουν ένα σκοπό: να σκοτώσουν την ανοχή των Γάλλων απέναντι στις μεταναστευτικές κοινότητες και να οδηγήσουν την ασταθέστατη πολιτικά Γαλλία σε ένα είδος εμφυλίου πολέμου. Ο στόχος είναι να σταματήσει η ανοχή, να πνιγούν οι ήπιες φωνές, ν αρχίσουν να απαιτούν οι Γάλλοι μεγαλύτερη εμπλοκή του στρατού, σκληρότερη αστυνόμευση ακόμα κι από εκείνη που είχε επιβάλει ο Σιράκ ως δήμαρχος. Ο στόχος είναι να ξεσηκωθούν τα γκέτο, να στηθεί ένα σκηνικό έντασης που θα επιτρέψει στον ISIS να στρατολογεί όλο και περισσότερα παιδιά – πράγμα εύκολο αν οι μετανάστες και τα παιδιά τους αρχίσουν να θεωρούν τη Γαλλία όχι ως τόπο που τους φιλοξενεί, αλλά ως χώρα που τους καταπιέζει.

Γράφονταν και λέγονταν ένα σωρό για το Brexit: οι Αγγλοι δεν ήταν ποτέ στον πυρήνα της Ευρώπης. Σε αυτόν τον πυρήνα ήταν πάντα η Γαλλία κι αντίθετα από αυτό που μας αρέσει να λέμε δεν είμαστε όλοι Γάλλοι: μακάρι να ήμασταν γιατί θα είχαμε μια Ευρώπη καλύτερη. Η Γαλλία ήταν, από τη μπελ επόκ κι έπειτα, το σύμβολο της ανοχής, η χώρα της φιλοξενίας των ιδεών (ακόμα και των πιο ακραίων), του σεβασμού στο διαφορετικό – ήταν η απόδειξη ότι η πολύχρωμη πολύπληθυσμικότητα, που καμιά φορά τρομάζει τους συντηρητικούς, δεν μπορεί παρά να είναι το μέλλον. Αν η Γαλλία σπάσει, σπάει ο πυρήνας της Ευρώπης. Θα γίνει έκρηξη. Πυρηνική.