Αλλιώς το είχαμε φανταστεί όλοι το εφετινό καλοκαίρι – δεν χωρά αμφιβολία. Υπήρχαν αυτοί που το περίμεναν για να ξεκουραστούν, αυτοί που το περίμεναν για να διασκεδάσουν, αυτοί που απλά περίμεναν να αλλάξουν παραστάσεις έστω για λίγο. Κάποιοι καιρό τώρα έχουν οργανώσει την εβδομάδα της απόδρασής τους και κάποιοι άλλοι το περίμεναν για να κάνουν εκείνο το ταξίδι που είχαν στο μυαλό τους καιρό. Αλλά το καλοκαίρι που ήρθε δεν το περίμενε κανείς.

Το ματωμένο φεγγάρι

Μολονότι και ταξίδια θα γίνουν, και αποδράσεις, και κόσμος θα φύγει, ατμόσφαιρα καλοκαιρινή φέτος δεν υπάρχει: ξαφνικά δεν μας απασχολεί τίποτα από όλα όσα καλοκαιρινά είχαμε συνηθίσει. Ακόμα και οι λέξεις είναι σαν να απόκτησαν άλλο νόημα. Πριν από λίγες μέρες είχαμε τη μεγαλύτερη έκλειψη σελήνης. Η διάρκειά της όπως διάβασα ήταν μία ώρα, 42 λεπτά και 57 δευτερόλεπτα, αλλά το θέαμα ήταν εντυπωσιακό γιατί προηγήθηκε και ακολούθησε μερική έκλειψη, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα ότι η σελήνη βρέθηκε συνολικά τρεις ώρες και 54 λεπτά στη σκιά της Γης. Οποιος είχε τη δυνατότητα να την παρακολουθήσει είδε το φεγγάρι αρχικά να χάνεται αφήνοντας μας μόνο μια μικρή υποψία της ύπαρξής του, μετά να επιστρέφει κατακόκκινο σαν ζωντανή παράξενη σκιά, και μετά να ξανασβήνει επιτρέποντάς μας να δούμε μόλις το ένα πέμπτο του. Το φαινόμενο ονομάζεται σε όλο τον κόσμο «ματωμένο φεγγάρι». Εδώ ήταν σαν το φεγγάρι να εναρμονίστηκε με το βουβό μας θρήνο, να ήθελε κι αυτό να συμμετάσχει με τον τρόπο του στο δράμα. Ένα φεγγάρι που μάτωσε για να ταιριάζει με την ματωμένη χώρα.

Τι χειμώνας μας περιμένει

Μετά την τραγωδία στην Ανατολική Αττική ούτε το καλοκαίρι δεν θέλει να είναι καλοκαίρι. Η θερμοκρασία έπεσε, στα δυο τρία της χώρας καθημερινά έχει μπόρες – είναι σαν κι ο ουρανός να γεμίζει κάθε τόσο δάκρυα. Δεν χρειάζεται ούτε καν η πρόβλεψη των μετεωρολόγων για να καταλάβει κανείς πως αυτός ο άστατος καιρός θα συνεχιστεί – ακούγεται μεταφυσικό αλλά ο καιρός είναι σχεδόν πάντα ασορτί με τα συναισθήματα της χώρας, άλλωστε όλοι συμφωνούν ότι τα καθορίζει κιόλας. Αν στην Ελλάδα είμαστε χαρούμενοι και φωνακλάδες κι έτοιμοι να συζητήσουμε και να γελάσουμε με τα πάντα, αυτό το χρωστάμε πολύ στο καλοκαίρι μας: αυτό είναι η εποχή μας κι αυτό μας γεμίζει ενέργεια. Και συνήθως αυτό φορτώνει το σκληρό μας δίσκο με αναμνήσεις, ιστορίες και εικόνες, που μας βοηθούν να βγάλουμε τη χρονιά. Στα καλοκαίρια βρίσκουμε (βρίσκαμε…) την ανακούφιση που χρειαζόμασταν, τη βαλβίδα ασφαλείας που ήταν απαραίτητη, την εκτόνωση που είχαμε (έχουμε…) ανάγκη. Αναρωτιέμαι τι χειμώνας μας περιμένει, χωρίς αυτά.

Προορισμός θλίψης

Φέτος το καλοκαίρι που ξέραμε είναι σαν ξαφνικά να χάθηκε. Χάθηκε η χαρά, η ξενοιασιά, η διάθεση για ελαφρότητα, η ζέστη και η ζεστασιά του. Το instagram γέμισε από μηνύματα συμπαράστασης στο δράμα. Οποιος από εδώ πέρασε θυμάται να μας στείλει λόγια συμπόνιας κι όχι να δείξει στον υπόλοιπο κόσμο την ομορφιά, που εδώ συνάντησε. Οι συζητήσεις είναι καταθλιπτικές, οι συναυλίες αναβάλλονται, οι θεατρικές παραστάσεις τελειώνουν με προσευχές να βρεθεί η Χρύσα. Ακόμα και οι ξένοι παρακολουθούν όλα όσα συμβαίνουν αμήχανοι. Η Ελλάδα είναι σαν ξαφνικά να έπαψε να είναι τουριστικός προορισμός και να έγινε προορισμός θλίψης. Οποιος σε αυτή αναφέρεται στα τέλη του Ιουλίου του 2018 το κάνει όχι για να αναφερθεί στην ομορφιά της, αλλά για να συμπαρασταθεί στο δράμα της. Από τον Λουίς Χάμιλτον μέχρι τον Ρονάλντίνιο, όλοι δηλώνουν πως προσεύχονται για αγνοούμενους, που ακόμα επισήμως δεν ξέρουμε πόσοι είναι γιατί στην ερώτηση δεν απαντάει κανείς. Αυτή την εβδομάδα που ξεκινάει οι δεκάδες κηδείες θα κάνουν το κλίμα ακόμα περισσότερο βαρύ: αυτές θα ολοκληρώσουν και την εικόνα της τραγωδίας. Η οργή θα δώσει τη θέση της στο θρήνο, ένα θρήνο βουβό, σκληρό, αγιάτρευτο που καμία σχέση δεν έχει με τα καλοκαίρια μας.

Ένα καλοκαίρι λιγότερο

Θα ζήσουμε με ένα καλοκαίρι λιγότερο: ας το πάρουμε απόφαση. Φέτος η ζέστη δεν θα επιστρέψει και οι μπόρες της θλίψης θα μας συνοδέψουν και τον Αύγουστο. Φέτος όσα συνηθίσαμε θα τα χάσουμε: το φεγγάρι θα είναι πάντα ματωμένο κι όχι για μια ώρα, 42 λεπτά και 57 δευτερόλεπτα όπως προχθές που μας έδειχνε τη γοητεία του χωρίς κανείς μας να έχει όρεξη να το κοιτάξει. Φέτος θα κολυμπήσουμε με ένα σφίξιμο στην καρδιά, θα ταξιδέψουμε χωρίς το μυαλό μας να αδειάσει, θα συνεχίσουμε να συζητάμε για τα γιατί μιας τραγωδίας, θα αργήσουμε να βρούμε τον τρόπο να κάνουμε ένα βήμα μπροστά. Φέτος όλα θα είναι ίδια και τίποτα δεν θα είναι ίδιο. Και η ελπίδα ότι όλα θα ξαναγίνουν κανονικά, όταν οι άνθρωποι κηδέψουν και κλάψουν τους νεκρούς τους, θα είναι ένα καταπραϋντικό – ο μόνος ίσως τρόπος για να αντέξουμε όσο καλοκαίρι μας απομένει. Ένα καλοκαίρι που ξαφνικά έγινε αφόρητο και σκληρό μέσα στην ελληνική ομορφιά του. Ματωμένο σαν το φεγγάρι που για μια ώρα, 42 λεπτά και 57 δευτερόλεπτα κατέθεσε κι αυτό τη θλίψη του…