Σε τέσσερις τουλάχιστον «ενημερωτικούς ιστότοπους», όπως συνηθίζουμε να αποκαλούμε τα site που δημοσιεύουν συνήθως οτιδήποτε (πιθανό ή απίθανο…) στοχεύοντας να κερδίσουν κλικ, πρώτη είδηση ήταν για μέρες η «είδηση» που αφορούσε το αν θα κάνουμε φέτος Πάσχα στα χωριά μας. Εβαλα την λέξη είδηση σε εισαγωγικά διότι είδηση δεν υπήρχε. Μολονότι αυτή είχε στρογγυλοκαθίσει στην πρώτη θέση του hit parade των ειδήσεων, κανείς δεν μπορούσε να απαντήσει στη σχετική ερώτηση για μέρες. Διότι με τον ιό και τις μεταλλάξεις του είναι δύσκολο να γίνουν εκτιμήσεις: ό,τι πεις σήμερα, μπορεί να μην ισχύει αύριο. Κι όταν τα κρούσματα παραμένουν χιλιάδες, οι ασθενείς στις ΜΕΘ εκατοντάδες και οι νεκροί δεκάδες, πως μπορείς άραγε να ασχολείσαι με το που θα περάσεις το Πάσχα; Κι όμως το κάνεις.

Τραβάει την προσοχή

Το ότι ο κόσμος αναρωτιόταν για εβδομάδες τι θα γίνει, το καταλάβαινες όχι μόνο από τα κλικ σε αυτές τις ειδήσεις (που ειδήσεις δεν ήταν), αλλά και από τις ερωτήσεις των δημοσιογράφων στους ειδικούς και κυρίως από τις τοποθετήσεις λίγο πολύ όλων εκείνων που έχουν λόγο στις εξελίξεις. Οποιος λάτρης της δημοσιότητας θέλησε να τραβήξει την προσοχή του κόσμου (υπεύθυνος ή μη) τον Απρίλιο έλεγε απλά τη λέξη «Πάσχα» κι όλοι κρεμόμασταν από τα χείλι του σαν να ακούμε το νούμερα που δίνουν λεφτά στο τζόκερ. Μια γιατρός το ριξε στους χρησμούς λέγοντας ότι «το Πάσχα δεν θα είναι όπως το χουμε συνηθίσει, αλλά δεν θα είναι και όπως το περσινό». Ενας πολιτικός μας διαβεβαίωσε ότι θα υπάρξει σοβαρότατη κρίση των δεδομένων και η απόφαση θα στηριχθεί στις προβλέψεις των ειδικών, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ειδικός είναι αυτός! Ενας άλλος είπε ότι θα πρέπει να δούμε τα κρούσματα ανά περιοχή. Γιατί όλοι μιλούσαν ασταμάτητα; Γιατί ξέρουν πως θα θελαμε το Πάσχα να το γιορτάσουμε στα χωριά μας. Κι ας ήταν το μόνο βέβαιο πως τα μαγαζιά θα είναι κλειστά, οι πλατείες κομμάτι άδειες και οι εκκλησίες θα λειτουργήσουν με μέτρα προστασίας που θα κάνουν ακόμα και τους εμβολιασμένους να το σκεφτούν πολύ πριν τις πλησιάσουν.

Ψέλνοντας παράφορα

Τι μας έπιασε ξαφνικά φέτος με το Πάσχα και πάει να γίνει ένα είδος νέας εθνικής ψύχωσης; Εχω τουλάχιστον δέκα φίλους που ορκιζόντουσαν πως αν δοθεί η άδεια για τη Μεγάλη Εξοδο θα φύγουν από τη Μεγάλη Πέμπτη: τρεις ψάχνουν «χαρτιά» και τώρα. Άνθρωποι που αμφιβάλω αν πήγαιναν στην εκκλησία ακόμα και στο τέταρτο που όλοι μαζεύονται για να ακούσουν το «Χριστός Ανέστη», φέτος μου λένε πως δεν αντέχουν στην ιδέα να μείνουν πάλι στην πόλη. Όταν η Ντόρα Μπακογιάννη είπε στην Βουλή πως «τίποτα φέτος δεν θα την κρατήσει μακριά από την Κρήτη» εξέφρασε περισσότερο από ποτέ στην πολιτική της καριέρα το λαϊκό αίσθημα – η αναδίπλωσή της άρεσε λιγότερο από τον αυθορμητισμό της, όσο κι αν υπήρξε συνεπής με την αστική της ευγένεια. Εμείς που τέτοια έχουμε λιγότερη μοιάζουμε ακόμα και τώρα έτοιμοι να κάνουμε ακόμα και διαδήλωση. Ψέλνοντας παράφωνα το Γενναιαι αι πάσαι.

Συμπάθεια και λατρεία

Πολλοί γκρινιάζουν μπροστά σε αυτή την στάση μας – κάποιοι βλέπουν και κάποια ψήγματα παραφροσύνης. Αρκετοί, που δεν μας καταλαβαίνουν, μας θυμίζουν ότι μια μαζική έξοδό από τις πόλεις μπορεί να είχε καταστρεπτικές συνέπειες για τα χωριά που δηλώνουμε πως αγαπάμε. Η αλήθεια είναι πως η θέση κάποιων λοιμοξιολόγων ότι μετακινήσεις θα μπορούσαν να επιτραπούν ανάμεσα σε περιοχές που είναι καθαρές, (Covid Free όπως μάθαμε να το λέμε), έμοιαζε να έχει μια λογική στον παράλογο κόσμο που ζούμε. Δεν έγινε δεκτή, ίσως γιατί θα δημιουργούσε κι αυτή εντάσεις. Πολλοί θα δήλωναν ψεύτικες διευθύνσεις για να φύγουν. Αλλά δεν κατηγορώ κανένα: ομολογώ πως παρατηρώ με συμπάθεια αυτή τη λατρεία που εκφράζεται για την πασχαλιάτικη έξοδο φέτος. Κυρίως γιατί όποιος ήθελε να φύγει το ήξερε πως αυτή τη φορά δεν πρόκειται να συνδυάσει το Πάσχα με τη συνηθισμένη του καλοπέραση. Οποιος ήθελε να πάει στο χωριό το ξέρει πως τα μαγαζιά θα είναι κλειστά. Γνωρίζει πως δεν τον περιμένουν ταβερνάκια και τσίπουρα. Φοβάται ίσως πως οι γείτονες μπορεί να τον δουν με δυσπιστία. Και παρόλα αυτά θα θελε να φύγει. Και δεν μπορώ παρά να δω με σεβασμό αυτή του τη θέληση κι όχι μόνο γιατί τη νιώθω κι εγώ.

Εχουμε κι ενοχές

Φέτος όσοι θέλαμε να φύγουμε δεν βλέπουμε το Πάσχα ως μια χαρούμενη απόδραση. Δεν θέλουμε να πάμε στο χωριό για να μην πλήξουμε στην πόλη κάνοντας τα ίδια και ίδια. Δεν το έχουμε στο μυαλό μας ως ευκαιρία για οβελίες, ξεφαντώματα, καυγάδες πάνω από τις σούβλες και μεθύσια. Ξέρουμε πολύ καλά πως αν φτάναμε στο χωριό μας μάλλον άδειο θα το βρίσκαμε παρά γεμάτο ζωή όπως το αγαπάμε. Και κατά βάθος για αυτή μας τη θέληση να αποδράσουμε έχουμε και ενοχές: καταλαβαίνουμε ότι οι λοιμοξιολόγοι που επισημαίνουν κινδύνους έχουν δίκιο. Αλλά αυτή η θέληση να ξαναβρεθούμε στον τόπο μας είναι πιο δυνατή από μας. Νοιώθουμε σαν τον φυλακισμένο που όχι απλά θα αποδράσει από την φυλακή του, αλλά θα βρεθεί εκεί όπου στο κελί του ονειρευόταν πως θα καταφέρει κάποτε να επιστρέψει. Πιο πολύ από την έξοδο λαχταρούσαμε αυτή ακριβώς την απόδραση: ο τόπος μας λειτούργησε ξαφνικά σαν μαγνήτης. Νιώσαμε αδύναμοι και κομμάτι μαγεμένοι: η λογική μας δεν λειτουργεί. Το γεγονός ότι δεν θα καταφέρουμε να πάμε θα μας αφήσει ένα παράξενο τραύμα. Βλέπω αυτό το τραύμα με συμπάθεια. Συμπάσχω.

Φώτισε την κλεισούρα μας

Τελικά θα μείνουμε όλοι στις πόλεις μας, στα διαμερίσματα μας και στη ρουτίνα μας. Ισως στο τέλος βρούμε παρηγοριά στον ορθολογισμό: θα βρούμε λόγους για να μην δοκιμάσουμε να πάμε πουθενά. Αλλά δύσκολα θα χαρούμε με αυτή μας την παραίτηση: αν μέχρι χθες η καραντίνα μας φαινόταν λίγο σαν τιμωρία, αυτή τη Μεγάλη Εβδομάδα θα μας μοιάζει μαρτύριο. Αν πέρυσι προσποιηθήκαμε πως Πάσχα δεν υπήρχε, φέτος αυτό το χαμένο πρωτομαγιάτικο Πάσχα θα μας πονέσει. Η πρωτομαγιάτικη λαμπρότητα του φώτιζε όλο το χειμώνα την κλεισούρα μας: λέγαμε πως ό,τι περνάμε το περνάμε για να χαρούμε το Πάσχα. Που δεν θα χαρούμε.

Από όλη αυτή την αναμονή ενός Πάσχα που τελικά δεν θα είναι όπως το είχαμε στο μυαλό μας ας κρατήσουμε αυτή ακριβώς την θέλησή να το γιορτάσουμε εκεί που πρέπει. Ας σκεφτούμε πως φέτος το νιώθουμε το Πάσχα και το θέλουμε: το είχαμε μπροστά μας, το λαχταρούσαμε. Όχι σαν καταναλωτική γιορτή ή σαν ταξίδι αναψυχής, αλλά ως  δύναμη και ως ανάσταση. Το χάσαμε αλλά ας παρηγορηθούμε. Γιατί βρήκαμε το νόημα του….

(Βημαγκαζίνο, Απρίλης του 2021)