Κανείς στα γαλλικά γήπεδα δεν γλυτώνει από τηλεοπτικούς φακούς και κάμερες, αλλά στην περίπτωση του Ζεράρ Πικέ, η υποψία που υπάρχει είναι ότι όχι μόνο δεν υπήρξε χθες βράδυ θύμα τους, αλλά τις χρησιμοποίησε κιόλας. Κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου της Ισπανίας, ο Καταλανός άσσος της Μπαρτσελόνα σήκωσε το μεσαίο του δάχτυλο, όχι επιδεκτικά αλλά φανερά. Με μια απλή χειρονομία έδειξε στον κόσμο ότι δεν αισθάνεται Ισπανός και την ίδια στιγμή βοήθησε τους πάντες να καταλάβουν πόσο δύσκολη υπόθεση υπήρξαν οι θρίαμβοι της Εθνικής Ισπανίας από το 2008 μέχρι το 2012. Οι θρίαμβοι μιας ομάδας που ίσως τελικά ομάδα ποτέ δεν ήταν.  

Θυμάμαι τα σποτ

Το 2001 βρισκόμουν στην Ισπανία λίγες μέρες πριν από ένα κρίσιμο ματς που οι Φούριας Ρόχας έδιναν στην προσπάθειά τους να προκριθούν στα τελικά του μουντιάλ της Απω Ανατολής. Θυμάμαι ότι το κρατικό τηλεοπτικό κανάλι που διαφήμιζε την μετάδοση του παιγνιδιού, στο τηλεοπτικό του σποτ έκανε έκκληση στους Ισπανούς ποδοσφαιρόφιλους να υποστηρίξουν την Εθνική ομάδα γιατί «άλλη Εθνική Ισπανίας δεν υπάρχει» - εμμέσως πλην σαφώς τους ζητούσε να το κάνουν κι ας μην αισθάνονται Ισπανοί. Τρία χρόνια αργότερα ξαναβρέθηκα στην ίδια χώρα, στη Σαραγόσα, με την ευκαιρία του ματς της Ισπανίας με την Ελλάδα για τα προκριματικά του 2004. Η Εθνική μας κέρδισε με το ιστορικό γκολ του Γιαννακόπουλου και στο τέλος του ματς οι κάτοικοι της Σαραγόσα καταριόταν την ομάδα τους λέγοντας ότι δεν θέλουν να την φιλοξενήσουν ξανά στην πόλη τους. Θυμάμαι ακόμα το παράπονο του Ισπανού διαιτητή Γκαρσία Αράντα που μας έλεγε σε δείπνο μετά το ματς ότι οι Ισπανοί δύσκολα θα μπορούσαν να χαρούν μια εθνική επιτυχία. Μετά ακολούθησε η κατάκτηση του Euro του 2008 κι όταν το 2010 ξαναβρέθηκα εκεί, παραμονές του μουντιάλ της Νοτίου Αφρικής, όλα ήταν αλλιώς. Γίνονταν ειδικές εκπομπές για την Εθνική, η παρουσίαση της αποστολής που θα ταξίδευε στο Γιοχάνεσμπουργκ ήταν ένα ολόκληρο σόου, η αίσθηση ότι η Ισπανία ήταν έδρα της καλύτερης Εθνικής του καιρού μας ήταν μοναδική. Η Ισπανία είναι ίσως η πρώτη χώρα παγκοσμίως που απέκτησε μια Εθνική ομάδα δια μέσου των επιτυχιών: πρώτα ήρθαν αυτές και μετά το δέσιμο. Η καλή δουλειά στις μικρές εθνικές και οι ασταμάτητες κατακτήσεις τίτλων δημιούργησαν μεγάλες παρέες ισπανών διεθνών που χαίρονταν να παίζουν σε ομάδες που κερδίζουν. Οι επιτυχίες αλλά και το γεγονός ότι αυτές έρχονταν ως αποτέλεσμα ενός ιδιαίτερου στυλ ποδοσφαίρου δημιούργησαν εθνική ταυτότητα. Το ποδόσφαιρο ένωσε, αλλά αυτό δεν θα μπορούσε να κρατήσει και πολύ.

Σπάνιο πράγμα ο πατριωτισμός

Σε πολλές εθνικές ομάδες είναι δύσκολο να βρεις μεταξύ των παικτών κοινό και μεγάλο πατριωτικό φρόνημα. Οι Ιταλοί μέχρι το 2006 δεν τραγουδούσαν ποτέ τον Εθνικό ύμνο: τι δουλειά έχουν οι Ναπολετάνοι με τους πλούσιους από τη Λομβαρδία; Στη Γαλλία οι παίκτες που έρχονται από αφρικανικές αποικίες είναι περισσότεροι από όσους έχουν γεννηθεί στη Γαλλία – έστω από μετανάστες. Ιδια προβλήματα έχουν και οι Ολλανδοί, οι Βέλγοι, ακόμα και οι Γερμανοί. Όμως στην Ισπανία υπάρχει ένας πιο βαθύς διαχωρισμός: κάποιοι παίκτες θα ήθελαν να παίζουν σε άλλες εθνικές ομάδες, που παραδόξως υπάρχουν χωρίς να υπάρχουν. Η Εθνική Καταλονίας πχ στην οποία θα ήθελε να παίζει ο Πικέ έχει ιδρυθεί το 1904, αλλά από τότε έχει δώσει όλα κι όλα διακόσια επίσημα, δηλαδή φιλικά, ματς: το πρώτο στο οποίο καταγράφεται σκορ το έπαιξε εναντίον μιας άλλης Εθνικής που υπάρχει αλλά και δεν υπάρχει, αυτής των Βάσκων: το 1915 οι Καταλανοί στο Σαν Μαμές έχασαν με 5-1. Η εθνική Καταλονίας έχει προπονητή (ο τελευταίος είναι ο Ζέραρντ Λόπεζ που διαδέχτηκε τον Γιόχαν Κρόιφ), έχει γραφεία, υπαλλήλους και ιστορία, έχει παίκτες που θα θελαν για αυτή να παίζουν, αλλά παρόλα αυτά δεν υπάρχει. Μολονότι το υψωμένο δάχτυλο του Πικέ έδειξε πως οι φανατικοί της για αυτή ζουν.

Οι παλιοί δεν ξεχνούν

Ολο το διάστημα της δυναστείας των Ισπανών οι αναφορές στις διαφορές τους όχι μόνο δεν μειώθηκαν, αλλά μεγάλωσαν κιόλας: δεν ήταν λίγοι οι παλιοί που (από φόβο βλέποντας τους νεότερους να εξισπανίζονται;) φρόντιζαν πάντα να τονίζουν ότι η Εθνική Ισπανίας θα τελειώσει όταν τελειώσουν και οι επιτυχίες της. Ο Πεπ Γκουαρντιόλα πχ μπορεί να φόρεσε τη φανέλα των Φούριας Ρούχας για επτά χρόνια, όμως φαίνονταν σαν να περιμένει την πρώτη μεγάλη αποτυχία της Ισπανίας για να θυμίσει ότι σε αυτή αγωνίζονται κάμποσοι χωρίς τη θέλησή τους – δηλαδή όπως αυτός. Το Σεπτέμβριο του 2015, μιλώντας για το μέλλον της Εθνικής Ισπανίας και το επικείμενο Euro ο Πέπ είπε ότι θα ναι δύσκολο για πολλά παιδιά να διατηρήσουν την όρεξη να κερδίζουν για το χατήρι μιας ομάδας που δεν είναι δική τους. «Τους καταλαβαίνω γιατί κι εγώ έπαιζα με το μόνιμο παράπονο ότι δεν μπορούσα ν αγωνιστώ για την Καταλονία μου» είχε πει προκαλώντας την οργή του Υπουργού των Εσωτερικών Φερνάντο Ντιάζ που τον είχε αποκαλέσει «θλιβερό, ανισσόροπο και ζηλιάρη». «Είμαι ευτυχισμένος που αγωνίστηκα με την Εθνική Ισπανίας» απάντησε ο Γκουαρντιόλα, προσθέτοντας ότι πάντοτε ένοιωθε υποχρέωση στην Εθνική ομάδα μιας χώρας που τον φιλοξενεί.

Το δάχτυλο και το τέλος

Ο Πικέ είπε ότι έκανε την κίνηση για να ξεμουδιάσει και παρακάλεσε τους παντες να μη δώσουν σημασία σε ένα τυχαίο περιστατικό: αμφιβαλω αν κανείς τον πίστεψε. Χάνοντας από την Κροατία οι Ισπανοί προκάλεσαν ένα χάος στο τουρνουά. Θα παίξουν στους 16 με τους Ιταλούς και το γεγονός ότι δεν πήραν την πρωτιά στον όμιλο σημαίνει ότι αυτοί, οι Ιταλοί, οι Αγγλοι, οι Γάλλοι και οι Γερμανοί θα σκοτωθούν για μια θέση στον τελικό. Αν είχαν έρθει πρώτοι θα πήγαιναν από την άλλη μεριά του ταμπλό με Ουαλούς, Ελβετούς, Πολωνούς, κτλ – θα είχαν δηλαδή δρόμο ανοιχτό μπροστά τους για ένα ακόμα θρίαμβο. Ισως τελικά το τεντωμένο δάχτυλο του Πικέ να σημαίνει «Ισπανοί ως εδώ. Φτάνει».