Δυο αντιδράσεις που υπήρξαν χθες μου δημιούργησαν μια μικρή αισιοδοξία για το μέλλον: αναφέρομαι στην ψύχραιμη έκφραση στεναχώριας των  οπαδών του Ολυμπιακού για τον αποκλεισμό από τη Δυναμό Κιέβου και στην ανακούφιση που έδειξαν οι οπαδοί της ΑΕΚ για την αποφυγή της τιμωρίας αποκλεισμού από την Ευρώπη, μετά τη σχετική απόφαση της πειθαρχικής της UEFA. Και οι δυο αυτές αυθόρμητες αντιδράσεις δείχνουν πως οι οπαδοί αρχίζουν να κατανοούν ότι η μοναδική σωτηρία του ελληνικού ποδοσφαίρου είναι να γίνει προτεραιότητα η σταθερή και προσοδοφόρα παρουσία των ομάδων μας στην Ευρώπη. Αν αυτό δεν συμβεί τα χειρότερα είναι μπροστά μας. Κυρίως γιατί τα σταθερά έσοδα των ομάδων γίνονται κάθε χρόνο και λιγότερα.   

Προ δεκαετίας όλοι χρεοκόπησαν

Δεν ξέρω πόσοι το έχετε καταλάβει αλλά στο τέλος της πρώτης δεκαετίας του 2000 και πριν καν έρθει η κρίση όλες οι μεγάλες ελληνικές ομάδες πτώχευσαν. Ο Σωκράτης Κόκκαλης έφυγε από τον Ολυμπιακό αφήνοντας πολλά πρωταθλήματα, αλλά και τεράστια χρέη. Η ΑΕΚ κατέληξε στη Γ΄ Εθνική γιατί κανείς δεν είχε σκοπό να πληρώσει τις σπατάλες των προηγούμενων: η ΑΕΚ χρεοκόπησε δυο φορές, αφού μόλις το 2003 είχε μπει στο άρθρο 44, παίρνοντας μια δεύτερη ευκαιρία. Ο ΠΑΟ έπαθε το ίδιο, αλλά προτίμησε να μην υποβιβαστεί δείχνοντας σεβασμό στην ιστορία του. Ο ΠΑΟΚ πορεύτηκε για χρόνια, ουσιαστικά πτωχευμένος και με την ανοχή του Κράτους που πάγωσε τα χρέη του, χωρίς η ομάδα να μπει σε καμία ρύθμιση. Ο Άρης επίσης υποβιβάστηκε αδυνατώντας να βρει τα απαραίτητα για την επιβίωσή του έσοδα. Ο Ολυμπιακός και ο ΠΑΟΚ ήταν τυχεροί γιατί βρέθηκαν ο Βαγγέλης Μαρινάκης και ο Ιβάν Σαββίδης κι ανέλαβαν τις ΠΑΕ σηκώνοντας το βάρος χρεών που δεν δημιούργησαν – η ΑΕΚ επανιδρύθηκε από τον Δημήτρη Μελισσανίδη, ο ΠΑΟ ψάχνει δυο χρόνια νέο ιδιοκτήτη κι ο Άρης πέρασε πολλές περιπέτειες: αναφέρομαι στις πέντε ομάδες με τα μεγαλύτερα έσοδα από εισιτήρια, τηλεοπτικά συμβόλαια και χορηγίες τα είκοσι τελευταία χρόνια. Έμαθαν κάτι από τα οικονομικά τους προβλήματα;  Το μόνο που κατάλαβαν είναι ότι πρέπει και να πουλάνε παίκτες γιατί αλλιώς είναι θέμα χρόνου πάλι να διαλυθούν.

Αλλά αυτό δεν αρκεί και η ιστορία το αποδεικνύει. Ολοι πούλησαν πολλούς, τουλάχιστον από το 2004 και μετά. Παρότι ωστόσο τρύπες έκλεισαν, πάλι τα χρήματα που βάλανε στα ταμεία τους ήταν σχετικά λίγα. Γιατί; Γιατί η μόνη βιτρίνα που μεγαλώνει τις τιμές των παικτών και μπορεί να δημιουργεί υπεραξίες είναι οι ευρωπαϊκές διοργανώσεις.    

Δεν μπορούσαν να βρουν ομάδα

Δείτε τι έγινε φέτος τον Ιανουάριο. O Τάσος Μπακασέτας είναι ένας καλός ποδοσφαιριστής, που τα τελευταία χρόνια δούλεψε όσο λίγοι και είχε πάντα ένα όνειρο: να πάει να παίξει μπάλα σε ένα πρωτάθλημα καλύτερο από το δικό μας. Φέτος τον Δεκέμβριο οι παράγοντες της ΑΕΚ θύμωσαν, όταν αυτός απέρριψε την πρόταση ανανέωσης του συμβολαίου που του έκαναν και αποφάσισαν να τον θέσουν εκτός ομάδας. Ο παίκτης άρχισε να ψάχνει για τον επόμενο εργοδότη του. Ο Μπακασέτας υπέγραψε συμβόλαιο συνεργασίας με ένα καλό Ιταλό μάνατζερ, τον Φεντερίκο Παστορέλο, που στην Ελλάδα συνεργάζεται με τον παλιό ποδοσφαιριστή της ΑΕΚ  Μπρούνο Τσιρίλο. Ο Τσιρίλο μέσα στο Δεκέμβριο ταξίδεψε στην Ισπανία για να κάνει επαφές με τεχνικούς διευθυντές ομάδων που έψαχναν ενισχύσεις. Ο Παστορέλο, από την άλλη πίστευε πως μια ομάδα στην Ιταλία για τον παίκτη θα βρεθεί  – στο Καμπιονάτο έχει εξαιρετικές γνωριμίες. Το συμβόλαιο που ήθελε ο Μπακασέτας, για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, είναι πολύ μικρό. Αλλά δεν βρέθηκε καμία ομάδα με διάθεση να πληρώσει την ΑΕΚ και καμία  που να του κάνει πρόταση για να τον αποκτήσει το καλοκαίρι περιμένοντάς τον. Στην ίδια κατάσταση με τον Μπακασέτα βρέθηκε και ο συμπαίκτης του στην ΑΕΚ Σιμόες – πρωταθλητής Ελλάδος κι αυτός. Ο Πορτογάλος έψαξε μια ομάδα να του δώσει 500 χιλιάρικα καθαρά το χρόνο, δηλαδή το ένα τέταρτο των χρημάτων που κερδίζει ο Λούκα Μιλιβόγεβιτς στην Αγγλία – αναφέρομαι στο Σέρβο γιατί αγωνίζεται στην ίδια θέση. Ομάδα δεν βρήκε.    

Ο Πρίγιοβιτς και οι άλλοι

Ποιος βρήκε; Ο Αλεξάντερ Πρίγιοβιτς που ήταν για όλους ο MVP του ελληνικού πρωταθλήματος στο τέλος του πρώτου γύρου. Ο Σέρβος φορ έχει τη συνήθεια κάθε δυο χρόνια να αλλάζει ομάδα για να πληρώνεται ακριβότερα. Η μόνη ομάδα που εμφανίστηκε με διάθεση να πληρώσει τη ρήτρα του συμβολαίου του (σε δόσεις τελικά…) και να τον κάνει πλουσιότερο ήταν η Αλ Ιτιχάντ, προ τελευταία στο πρωτάθλημα της Σαουδικής Αραβίας. Αν κρίνω από το γεγονός ότι ο ΠΑΟΚ δεν μίλησε καν με τον ποδοσφαιριστή προσπαθώντας να τον μεταπείσει, η πρόταση των Σαουδαράβων υπήρξε ανακουφιστική. Όχι μόνο για τον Πρίγιοβιτς αλλά και για την ομάδα της Θεσσαλονίκης. Πριν τον Πρίγιοβιτς, που τουλάχιστον χάρη στους Σαουδάραβες κάποια χρήματα έφερε, δεν τα κατάφεραν να βρουν δυτικοευρωπαϊκή ομάδα να πληρώσει σοβαρά χρήματα για χάρη τους ούτε ο Μπεργκ, ούτε ο Αραούχο, ούτε ο Ανσαριφάρντ, που στην Ελλάδα σκόραραν πολύ.

Χρήματα σοβαρά δεν είναι τα 3 και τα 4 εκατομμύρια που μπορεί να φέρουν παίκτες με καλούς αντζέντηδες – αυτά δίνονται για πλάκα. Χρήματα σοβαρά είναι τα 15 και τα 20 εκατομμύρια κι αυτά δεν δίνονται σε ελληνικές ομάδες. Γιατί; Γιατί το ελληνικό πρωτάθλημα έχει σταματήσει να αποτελεί σοβαρό κριτήριο για τις δυνατότητες ποδοσφαιριστών.

Η παρακμή της Εθνικής  

Βιτρίνα για ποδοσφαιριστές δεν είναι το ελληνικό πρωτάθλημα: είναι οι ευρωπαϊκές διοργανώσεις και τα όσα ένας ποδοσφαιριστής κάνει στην Εθνική του ομάδα. Από τη στιγμή που η Εθνική Ελλάδος πήρε την κάτω βόλτα κι άρχισε να χάνει από τα Νησιά Φερόε και την Φινλανδία ο Έλληνας ποδοσφαιριστής τραβά τα βλέμματα των ξένων ολοένα και λιγότερο. Όσο η Εθνική μας είχε εμφανίσεις στα τελικά του μουντιάλ και του Euro ομάδες στο εξωτερικό μπορούσαν να βρουν όλοι: όχι μόνο οι μεγάλοι και φτασμένοι (μερικοί από τους οποίους γύρισαν πραγματικά ολόκληρη την Ευρώπη…), αλλά και οι μικρότεροι και ανερχόμενοι. Θυμίζω ότι ο Καπίνο και ο Μαυρίας πωλήθηκαν κάποτε 2,5 εκατ ευρώ. Τους είχε πουλήσει ο Νίκος Νταμπίζας στο πρώτο του πέρασμα ως τεχνικός διευθυντής από τον ΠΑΟ:  πρόπερσι η ίδια ομάδα πήρε λιγότερα (!) για τον διεθνή με την Εθνική μας Ζέκα, που είναι και φτασμένος παίκτης. Ο,τι ισχύει για τους Ελληνες ισχύει και για τους ξένους που εδώ αγωνίζονται. Οι καλές πορείες του Ολυμπιακού στην Ευρώπη μεγάλωσαν την αξία όχι μόνο του Μανωλά, του Μήτρογλου, του Σάμαρη και του Ρέτσου, αλλά και του Μιραλάς, του Μαζουακού, του Φέισα, του Μιλιβόγεβιτς. Η Ευρώπη φέρνει χρήματα: το ελληνικό πρωτάθλημα είναι πλέον τόσο χαμηλής ποιότητας, ώστε δύσκολα οι ξένοι το παίρνουν στα σοβαρά. Κάποτε οι άνθρωποι της Λάτσιο έδωσαν 7,5 εκατομμύρια στον ΠΑΟ για το Σισέ θαμπωμένοι από τα γκολ που είχε βάλει στα μέρη μας: ακόμα κλαίνε τα λεφτά τους.

Σε χρόνο ρεκόρ

Οι οπαδοί βέβαια σπανίως τα σκέφτονται αυτά – δεν είναι η δουλειά τους. Οι οπαδοί ωστόσο είναι χρήσιμοι στις διοικήσεις γιατί αυτές τους ακούνε. Αν αρχίζουν να πιέζουν για επιτυχίες στην Ευρώπη θα βοηθήσουν τους συλλόγους όσο ποτέ. Διότι καλό είναι το πρώτος στο χωριό, αλλά κοστίζει: πρέπει να συντηρείς ένα σωρό κόσμο κι όχι μόνο ποδοσφαιριστές και προπονητές. Κι αν σταματήσεις να βάζεις λεφτά και να ξοδεύεις ασύστολα, το τι καλό έχεις κάνει, το ξεχνάνε όλοι σε χρόνο ρεκόρ…